Gıda, giyim ve ÖTV zammı tetikledi, enflasyon için çift haneli final göründü

ENFLASYON, kasımda tüketici fiyatlarıyla yüzde 1.73, üretici fiyatlarıyla ise yüzde 0.65 arttı. Beklentileri aşan yükselişin nedeni kurlardaki yükseliş, mevsimsel etkilerle gıda fiyatları ile giyim ve ayakkabıdaki artışlar olurken, ekim ayı enflasyonunu da yükselten sigara ve içkiye yapılan ÖTV ‘güncellemelerinin’ de etkisi hâlâ sürüyor. En yüksek artış yüzde 5.59 ile giyim ve ayakkabı, yüzde 3.69 ile alkollü içecekler ve tütünde, yüzde 3.27 ile gıda ve alkolsüz içeceklerde görülürken, kasımın zam şampiyonu ise patlıcan oldu.
Yıl çift haneyle bitebilir
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) hesaplarına göre, kasım ayında, Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) yüzde 1.73, Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) ise yüzde 0.65 arttı. Kasımda yaşanan bu yükseliş ile, yıllık enflasyon TÜFE’de yüzde 9.48, ÜFE’de yüzde 13.67 oldu. Yılın 11 ayında, TÜFE’de yüzde 9.82, ÜFE’de yüzde 12.20 artış yaşandı. Kasım ayı itibarıyla 12 aylık ortalamalara göre enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 6.13, üretici fiyatlarında yüzde 10.72 düzeyinde oldu. Enflasyondaki bu artış, tüketici fiyatlarında beklentinin üzerine çıkarken, üretici fiyatlarında da beklentinin altında kaldı. Merkez Bankası’nın Beklenti Anketi’nin kasım ayı ikinci dönem sonucuna göre, kasım ayı enflasyon beklentisi yüzde 0.92 düzeyindeydi. Bu rakamlar enflasyonun yılı çift haneyle kapatacağı beklentisini güçlendirdi.
Giyim ve gıdanın etkisi
Kasım ayındaki enflasyon artışının temelinde, kış aylarında gıda fiyatlarının artması ve palto, bot gibi bu döneme yönelik ihtiyaçların fiyatlarında yapılan zam yer alıyor. Kasımda ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış, yüzde 5.59 ile giyim ve ayakkabı grubunda gerçekleşti. Alkollü içecekler ve tütünde ÖTV yükselişinin etkisiyle yüzde 3.69, gıda ve alkolsüz içeceklerde de yüzde 3.27 artış oldu. Çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 1.69, ev eşyasında yüzde 1.15,  haberleşmede yüzde 0.90, lokanta ve otellerde yüzde 0.62, konutta yüzde 0.61, sağlıkta yüzde 0.23, eğitimde yüzde 0.07, eğlence ve kültürde yüzde 0.01 artış yaşanırken, ulaştırmada ise yüzde 0.55 düşüş oldu. TÜFE’de yıllık bazda en yüksek artış yüzde 19.14 ile çeşitli mal ve hizmetlerde görüldü.
Çekirdek enflasyon yüzde 0.66
Özel kapsamlı tüketici fiyatları endeksi göstergelerine bakıldığında, ‘çekirdek enflasyon’ yerine açıklanan TÜFE göstergeleri, kasımda aylık bazda mevsimlik ürünler hariç yüzde 0.66, işlenmemiş gıda ürünleri hariç yüzde 1.20 arttı. Fiyatlar, enerji hariç yüzde 2.06, işlenmemiş gıda ürünleri ve enerji hariç yüzde 1.48 arttı. Enerji hariç ve alkollü içkiler ile tütün ürünleri hariç yüzde 1.93 artış gözlenen endekste, enerji, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve fiyatı  yönetilen, yönlendirilen diğer ürünler, dolaylı vergiler hariç artış yüzde 2,04  oldu. Fiyatlar, enerji hariç ve alkollü içkiler ile tütün ürünleri hariç yüzde 1.36, işlenmemiş gıda ürünleri hariç, enerji hariç ve alkollü içkiler, tütün  ürünleri ile altın hariç yüzde 1.27, enerji hariç, gıda ve alkolsüz içecekler,  alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç yüzde 1.24 yükseldi.

Merkez Bankası hükümete ‘tutmadı’ mektubu yazacak

23 Kasım’da gerçekleştirilen Para Politikası Kurulu Toplantısı sonrasında, Merkez Bankası enflasyonda yükselişin süreceğine dikkat çekmişti. İşlenmemiş gıda fiyatlarındaki baz etkisi nedeniyle kısa vadede enflasyonda hızlı bir yükseliş gözleneceğine işaret eden Merkez Bankası, yılsonunda hedefin belirgin olarak üzerinde gerçekleşecek enflasyonun yol açabileceği ikincil etkilere karşı gereken adımın Ekim ayında atılarak para politikasında güçlü bir sıkılaştırmaya gidildiğini vurgulamıştı. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, 2011 yılı enflasyon hedefinin belirgin bir şekilde üzerinde gerçekleşeceğine vurgu yaparak, “Mektup yazma sınırının üzerinde. Büyük bir ihtimalle ben hükümete ilk açık mektubu yazacağım. Bu yıl yapamadık, ama gelecek yıl yapacağız diyeceğim” açıklamasını yapmıştı.

Memur ve emekliye yüzde 1.7 zam

ENFLASYONDAKİ artış memur ve emekliye ek zam yolu da açtı. Enflasyon artışı, hükümetin memur ve emekliye verdiği yıllık artışı geçince, aralık ayı enflasyonu sıfır bile çıksa, memur ve emekliye yaklaşık yüzde 1.7 oranında enflasyon zammı verilecek. 2011 yılı için yüzde 4+4 oranında maaş artışı öngörülen memur ve emeklilerinin,
fark alabilmeleri için TÜFE’nin yüzde 8.16’nın üzerine çıkması gerekiyordu. Kasım enflasyonunda ortaya çıkan yüzde 1.73’lük artışla birlikte 11 aylık tüketici fiyat endeksi, 9.82’ye ulaştı.

Patlıcan zam şampiyonu

TÜKETİCİ fiyatları bazında bakıldığında kasım ayında fiyatı en çok artan ürün patlıcan oldu. Geçen ay fiyatı yüzde 66.88 artan patlıcanı, fiyatı yüzde 47.96 artış gösteren domates ve yüzde 37.34 artış gösteren karnıbahar izledi. Geçen ay çarliston biberinin fiyatı yüzde 27.06 yükselirken, kadın kabanı da yüzde 23,33 zamlandı. Kasım ayında yüzde 21.95 ile palto da fiyat en yüksek artan ürünledendi.