Gıda çelmesi!
Güncelleme Tarihi:
Yılın ilk ayında enflasyon yüzde 1.06 arttı, yıllık enflasyon yüzde 20.35 oldu. Enflasyonda 2018’in kasım ve aralık aylarında yaşanan düşüşü gıda fiyatlarındaki yükseliş durdurdu. Sezonu olmasına rağmen kötü hava koşulları yüzünden artan yaş meyve sebze fiyatları enflasyonu arttırdı. Antalya’daki hortumun etkisi şubatta da sürecek.
ENFLASYON geçen yılın kasım ve aralık ayında düşmeye başlamış ve yılı yüzde 20.30 ile tamamlamıştı. 2019 ise enflasyonda yükselişle başladı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre tüketici enflasyonu (TÜFE) ocakta beklentilere paralel yüzde 1.06 arttı. Yıllık enflasyon yüzde 20.35 oldu. Enflasyondaki düşüşü durduran en büyük etmen gıda fiyatları. Hem ocak ayının ilk haftalarının soğuk geçmesi hem de Türkiye seracılığının merkezi Antalya’da meydana gelen hortum felaketi fiyatları yukarı taşıdı. Biber, domates gibi sera ürünlerinin yanı sıra mevsimi olan lahana, karnabahar, yeşil soğan, mandalina gibi sebze ve meyvelerde yaşanan zamlar aylık enflasyonu tırmandırdı. Antalya’daki hortum felaketinin sofralarımıza ve enflasyona etkisi şubat ayında da sürecek. Merkez Bankası’nın yüzde 14.6, hükümetin Yeni Ekonomi Programı’nda ise yüzde 15.9 yılsonu enflasyon beklentisi var.
TAZE SEBZEDE ARTIŞ
TÜİK çekirdek enflasyon göstergelerini çeşitlendirdi. Özellikle aylık enflasyonu daha net görebilmemiz için bu çeşitlilik önemli. TÜİK verilerine göre taze sebze ve meyveler ocakta Aralık 2018’e göre tam yüzde 29.71 zamlandı. Bu zaten gıdada ve aylık enflasyonda neden yükseliş gördüğümüzü de açıklıyor. Zam şampiyonu çarliston biber aylık yüzde 87.87, patlıcan yüzde 80.94, ıspanak yüzde 63.84, domates yüzde 38.75 zamlandı. Böylece gıdada fiyatlar aylık yüzde 6.43 arttı ve bunu ocak enflasyonuna etkisi 1.49 puan oldu.
ELEKTRİK VE GAZ İNDİRİMİ
İçki ve sigarada vergi artışının fiyatlara yansıması etkili oldu. Sigara üreticileri zam yapmazken içkiler zamlandı ve bu grup 0.03 puanlık artırıcı katkı yaptı. Konutta elektrik ve doğalgaza gelen yüzde 10 indirimin etkisi hissedildi. Kiralarda artış olsa da faturalardaki indirimle bu grupta aylık düşüş yüzde 3.10 oldu ve bu ocak enflasyonunu 0.47 puan geriletmeyi başardı. Eğlence ve kültürde bilet fiyatlarındaki zamlar etkili oldu, sağlıkta ise tüm hizmet gruplarında artış var. Ameliyattan diş çekimine ilaçtan doğuma zamlar yaşandı. Ulaştırmada ise dizel otomobil, otoban ve köprü ücretleri zamlansa da benzin ve benzinli araçtaki fiyat düşüşü bu grubun enflasyona etkisini sınırladı.
Giyim ve ayakkabı indirimleri hızlandırdı. Bu grupta aylık fiyatlar yüzde 7.95 azaldı ve enflasyonu 0.57 puan düşürmeyi başardı. Ancak şubattan sonra yeni sezon ürünlerinin vitrinlere çıkmasıyla bu grupta da zamlar başlayacak ve enflasyonu artırıcı etki yapacak. Ev eşyası grubunda vergi indirimlerine rağmen zamlar durmuyor. Grupta artış yüzde 0.65 etkisi ise 0.05 puan.
ÇEKİRDEK ENFLASYONDA HAFİF DÜŞÜŞ
ÜRETİCİ enflasyonu (Yİ-ÜFE) ocakta yüzde 0.45 arttı yıllık enflasyon yüzde 32.93 oldu. Merkez Bankası’nın takip ettiği çekirdek enflasyon göstergelerinde gerileme var. İşlenmemiş gıda, enerji, içki ve sigara ile altın hariç hesaplanan B çekirdek enflasyonu yüzde 19.55’e, enerji, gıda, içki ve sigara ile altın hariç hesaplanan C çekirdek enflasyonu ise yüzde 19.02’ye geriledi. Analistler Merkez’dan martta indirim bekliyor.
EVCİL HAYVAN MAMASI SEPETTE
TÜİK her yıl olduğu gibi bu yıl da hanehalkı bütçe anketi sonuçlarına göre enflasyon sepetindeki ürünleri güncelliyor. Bu yıl sepetten çıkan tek şey anaokulu ücreti oldu. Girenler ise, hazır et yemekleri, konserve balık, hazır sütlü tatlılar, dereotu, nane, roka, tere, fındık ezmesi, çocuk için elbise, evcil hayvanlar için gıda harcaması, saat, kadın çantası. TÜİK aynı zamanda enflasyon sepetindeki ana grupların ağırlıklarını da güncelledi.