Gelir Vergisi'nde beş puan artış sancısı

Tüccar, serbest meslek erbabı gibi ücretliler dışındaki mükellefler için Gelir Vergisi'nin beş puan artırılması, hukuka aykırılık tartışmasına yol açtı.

1 Ocak 1999'dan geçerli olacak artıştan Maliye Bakanlığı 150 trilyon liralık ek gelir bekliyor.

Vergi Yasası değişiklikleri kapsamında ücretliler dışındaki gelir vergisi yükümlülerine getirilen 5 puanlık artış, hukuka aykırılık tartışması başlattı.

Özellikle tüccar ve esnaf başta olmak üzere, yaklaşık 1 milyon gelir vergisi yükümlüsünü ilgilendiren bu düzenleme, geriye dönük olarak 1 Ocak 1999 yılından itibaren geçerli olacak.

Vergi tarifesinin gelir dilimlerine karşılık gelen vergi oranlarındaki beş puanlık artış, ücretliler dışındaki gelir vergisi yükümlüleri Mart 2000'de verecekleri beyannameye yansıyacak.

Halen yüzde 15 ile 40 arasındaki bir tarifeyle vergilendirilen ücret dışındaki gelirler, beşer puan arttırılacağı için değişiklik yasasının yayımlanmasıyla yüzde 20-45'lik bir tarifeyle vergilendirilecek.

Yükümlü açısından ek bir yük getiren bu düzenleminin, yılın bitmesine beş ay kala, 1 Ocak 1999'dan itibaren geçerli olması, vergi adaleti, vergi eşitliği ve yasaların geriye dönük işletilemeyeceği gibi temel hukuk kurallarına aykırı bulunuyor.

150 TRİLYON GELECEK

Bu aykırılıklar, tasarının Plan-Bütçe Komisyonu ve TBMM Genel Kurulu'ndaki görüşülmesi sırasında, muhalefet partilerine mensup bazı milletvekillerince de dile getirildi. Uzmanlar, değişikliklerin Resmi Gazete'de yayımlanıp yürürlüğe girmesinin ardından, yükümlülerin ardarda dava açacaklarını belirtirken, maddeye muhalif milletvekillerinin de konuyu Anayasa Mahkemesi gündemine getirme hazırlığı içinde olduğu öğrenildi.

Maliye Bakanlığı'nın bu aykırılığı bile bile bu düzenlemeyi getirmesi ise ‘‘kaynağa duyulan ihtiyaç’’olarak açıklanıyor.

Yılın ilk altı ayında vergi gelirlerinde daha önce olmadığı kadar büyük bir gerileme kaydeden Maliye Bakanlığı, serbest meslek erbabının gelir vergisine getirilen bu artıştan 100 ile 150 trilyon lira arasında bir kaynak girişi bekliyor.

Gelir Vergisi'nde yeni tarife düzeni

ÜCRETLER dışında 1999-2002 yılında elde edilen gelirlerin, gelir tarifesinin gelir dilimlerine karşılık gelen oranlar 5 puan arttırılmasına ilişkin düzenleme, yasanın yayımıyla yürürlüğe girecek. Yeni düzenlemeyle, beşer puan arttırılmış biçimde ortaya çıkacak tarife tablosu şöyle olacak:

2 milyar liraya kadar, yüzde 20.

5 milyar liranın 2 milyar lirası için yüzde 20, kalan bölümü için yüzde 25.

10 milyar liranın 5 milyar lirası için yüzde 25, kalan bölümü için yüzde 30.

25 milyar liranın 10 milyar lirası için yüzde 30, kalan bölümü için yüzde 35.

50 milyar liranın 25 milyar lirası için yüzde 35, kalan bölümü için yüzde 40.

50 milyar liradan fazla gelirin 50 milyar lirası için yüzde 40, kalan bölüm için yüzde 45.

Vergi Yasası'nda neler değişti?

Gelerin tanımı, ‘‘Bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarı’’ şeklinde değişti.

Mali Milat ve buna bağlı olarak ‘‘nereden buldun’’

uygulaması 2002 yılı sonuna kadar ertelendi.

Repo ve mevduat faizi gelirinde beyana dayalı

vergi yok. Stopaj sürecek.

Kamuoyunda Peşin Vergi olarak bilinen Geçici Vergi'de beyan süresi 3 aydan 6 aya çıktı.

Yatırım Fonu katılma belgelerine 2002 yılı sonuna kadar beyana dayalı vergi uygulanmayacak.

Birden fazla işverenden ücret alanların beyan zorunluluğu kalktı. Bu ücretlerin vergisi kaynaktan kesilecek.

Ücretliler hariç, Gelir Vergisi'nde dilimler beşer puan yükseldi.

İlk dilim yüzde 15'ten 20'ye çıktı.

Emlak Vergisi'nde 2000 yılında yeniden beyan hakkı tanındı.

İsteyen gayrimenkulünün beyan değerini düzeltecek.

Çöp Vergisi, Emlak Vergisi'yle aynı dönemlerde tahsil edilecek.

Yazar, şair, sanatçı ve mucitler için beyannameli vergi kalktı.

Stopaj sürecek.

Bilgisayar yazılımcıları da beyana dayalı vergi yerine stopaj

kapsamına alındı.

Kurumlar Vergisi'nde oran yüzde 25'ten yüzde 20'ye indi.