Gelir vergisi fiyasko

Gelirler Genel Müdürlüğü'nün 2003 yılı gelir vergisi beyanname sonuçları, Türkiye'de vergi kayıp ve kaçağının had safhaya ulaştığını ortaya koydu. Vergi barışına yönelen mükellefler, bu defa normal vergilerini ödemekten kaçındı.

Gelir vergisi genel beyan dönemi olan Mart ayında işadamları ile doktor, avukat, mimar, mühendisgibi serbest meslek erbabının oluşturduğu 793 bin 311 kişi 2002 yılı gelirleri için bildirimde bulundu.

Bu mükelleflerin toplam gelirleri 3 katrilyon 508 trilyon 761 milyar lira, bunun vergisi ise 1 katrilyon 58 trilyon 617 milyar lira olarak belirlendi.

Böylece beyannameli gelir vergisi mükelleflerinin ortalama yıllık geliri 4 milyar 422 milyon 933 bin lira, ortalama vergileri de 1 milyar 334 milyon 429 bin lira oldu.

2002 yılı Mart ayında da bir önceki yıl gelirleri için 792 bin 335adet beyanname verilirken, toplam gelir 3 katrilyon 769 trilyon 131 milyar lira, toplam vergi de 1 katrilyon 88 trilyon 254 milyar lira olarak gerçekleşmişti.

Bu şekilde enflasyonun toptan eşyada yüzde 30.8, tüketici fiyatları bazında ise yüzde 29.7 olarak ilan edildiği 2002 yılında, vatandaşa sunulan mal ve hizmetlerin fiyatları da asgari bu oranda arttırılırken, işadamları ve serbest meslek erbabı, hayat standardının kalkmasını da fırsat bilip gelirlerinde indirime gitti.

DÖRTTE BİRİ GELİRİNİ DÜŞÜRDÜ

Yıllık gelir vergisinin seçilmiş meslek gruplarına göre dağılımında da 46 meslek grubundan 34'ünün yıllık gelirini bir önceki yıla oranla düşürdüğü ortaya çıktı.

Gelirini yükselten 12 meslek grubundan da sadece sanatçılar, eczacılar, ecza ve ilaç depoları, noterler ve toprak sanayicilerinin ciddi bir kazanç artışına gittiği dikkat çekti.

Yaptıkları her işlemi belgelendirmek zorunda olan noterler ile kamuya ilaç satışları karşılığı mutlaka fatura düzenleyen eczacıların özel durumları dikkate alındığında, gelirini arttıranlar küçük bir grupla sınırlı kaldı.

Sonuçta çok kazananlar çok vergi vermek yerine gelirini düşürme yoluna gitti ve normal vergisini bile ödemedi.

SANATÇILAR EN ÇOK KAZANANLAR LİSTESİNDE 4. SIRADA

2003 yılı gelir vergisi beyanları, açlık sınırının 460 milyon 161 bin lira, yoksulluk sınırının ise 1 milyar 398 milyon lira olarak hesaplandığı Türkiye'de işadamlarının, doktor ve avukatların, lokantacıların ne kadar düşük bir gelirle yaşamak zorunda kaldıklarınıda gözler önüne serdi.

Beyanlarına göre:

-Türkiye'de sadece noterler, ecza ve ilaç depoları, eczacılar, deterjan sanayicileri, sanatçılar ve akaryakıt bayileri yoksulluk sınırının üzerinde gelir elde ederek, normal bir yaşam sürebiliyor.

Bu grupta noterlerin aylık geliri 11 milyar 633 milyon lira, ecza depolarının 3 milyar 833 milyon lira, deterjan sanayicilerinin 3 milyar 58 milyon lira, sanatçıların 2 milyar 711 milyon lira, akaryakıt bayilerinin de 1 milyar 540 milyon lira olarak belirlendi.

Bu yıl beyanname veren bin 150 sanatçı, toplam 37 trilyon 410 milyar lira gelir bildiriminde bulundu. Sanatçıların toplam vergisi de 15 trilyon 153 milyar 938 milyon lira olarak hesaplandı. Böylece ayda ortalama 2.7 milyar kazandığını bildiren sanatçılar, bu haliyle bile Türkiye'nin en çok kazanan 4. meslek grubu oldu. Sanatçıların söz konusu gelir karşılığı bu yıl ortalama 1.1 milyar lira vergi ödeyecekleri de anlaşıldı. 

KİMLER YOKSULLUK VE AÇLIK SINIRININ ALTINDA ?

Aylık gelirini 1 milyar 922 milyon lira olarak bildiren ihracat ve ithalatçılar, 1 milyar 47 milyon lira olarak beyan eden yeminli mali müşavirler, kazancını 885 milyon olarak bildiren demir çelik tüccarları, 837 milyon olarak beyan eden avukatlar, 701 milyon lira olarak bildiren baraj ve yol müteahhitleri ile 476 milyon lira olarak beyan eden doktorlar, bu rakamlarla yoksulluk sınırının altında, ancakaçlık sınırının üstünde yeralıyor.

DiÄŸer sanayiciler, kuyumcular, otel ve motel sahipleri, mobilyacılar, lüks bina inÅŸa eden müteahhitler, süpermarketler, kürk imalatçıları ve lokantalar gibi çok sayıda meslek mensubunun ortalama geliri ise açlık sınırının da altında kalıyor.Â

Bu gruptakilerden deterjan ticareti yapanların aylık kazancı 84 milyon, lokantacıların 98 milyon, müteahhitlerin 206 milyon, fırıncıların 229 milyon, otelcilerin 272 milyon, elektrikli ev aleti imalatçılarının 303 milyon, kuyumcuların 322 milyon, demir çelik sanayicilerinin de 403 milyon lira seviyesinde bulunuyor.