Füzeler borsada da uçuyor
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Ekim 14, 2001 02:27
Afganistan'ı bombalayan ABD'nin savaş için üretim yapan şirketleri yatırımcının gözdesi oldu. 11 Eylül'den önce hisse değerleri son bir yılın en alt düzeyine inen ileri teknolojiyle savunma sanayi üretimi yapan kuruluşların hisseleri bugünlerde yüzde 50'ye varan oranlarda değerlendi.
ABD'de, 11 Eylül sabahı yaşanan saldırıdan sonra dünya sermaye piyasalarında çok değişiklik oldu. ABD, Avrupa ve Japonya merkez bankalarının nakit 250 milyar doları bulan destekleri sayesinde dünyanın gelişmiş borsalarında ağır kayıplar bir ölçüde önlendi.
Bu desteklerden bağımsız şekilde, ABD ordusunun Afganistan'a yönelik saldırılarıyla birlikte, bu saldırılarda kullanılan savaş araç-gereçlerini üreten ABD firmalarının hisse senetleri prim yapmaya başladı.
NEDEN YÜKSELİYORLAR?
Aralarında Boeing, General Dynamics, General Elektric, Northrop Grumman, Lockheed Martin gibi şirketlerin yer aldığı ve hepsi havacılık, uzay sanayine yönelik çalışan şirketlerin hisse senetleri son bir ay içinde yüzde 20, yüzde 50 gibi yüksek oranlarda prim yaptı.
Değişen dünya düzeni karşısında, bir zamanların en değerlileri arasında yer alan bu şirketlerin hisse senetleri ve buna bağlı şirket değerleri son yıllarda giderek düşmeye başlamıştı.
Dünya üzerinde kullanılan en ileri teknolojiyi kullanan ve geliştiren bu şirketler, savunma giderlerinin düşmesiyle, yeni proje üretiminde zorlanmaya başladıkları için kaçınılmaz bir sonuçla karşı karşıyaydılar.
ABD'nin Afganistan'a yönelik olan ve uzun süreceği ilk andaki açıklamalardan da belli olan yeni savaşın oluşturduğu beklentiler, geçmişin devlerini yeniden hareketlendirdi.
Buna basit bir örnek olarak, ABD'de son gelişmelerden önce bazı çevrelerin tartıştığı bir proje olan ‘gelecek jenerasyon’un öncüsü F-22'ler gösterilebilir. Lockheed Martin ile Boeing'in ortak üretimi olan bu uçaklar, planlandığı şekilde sürmesi halinde ABD ordusuna 86.6 milyar dolara malolacak bir proje.
ABD'nin en önemli hava silahları arasında yer alan ve artık normal kullanım süresini doldurmak üzere olan ayrıca parça sıkıntıları bulunan F-15'lerin de görevini üstlenebilecek şekilde tasarlanmış bu uçaklar için söylenen ‘‘Fazla pahalı’’ veya ‘‘Yeni düzende gereksiz’’ şeklindeki fikirler artık son buldu.
HEPSİ YÜKSELDİ
Düşük saptanabilme, yüksek manevra, tüm silah sistemleri gövdeye gizlenmiş olan bu uçaklardan ABD ordusunun daha fazla alma ihtiyacı olabileceği bile son günlerdeki tartışmalarda yer alır hale geldi.
ABD'nin Afganistan savaşında kullandığı savaş araç gereçlerini üreten firmaların tamamının hisse değerleri son bir kaç hafta içinde önemli oranlarda artış kaydetti. Örneğin, başta Tomahawk'lar olmak üzere sevişitli elektronik sistemler üreten Raytheon'un 11 Eylül öncesi 47 dolar olan hisse fiyatı daha sonraki günlerde 60 doların üzerine çıktı. geçen cuma günüyse 59.5 dolardan kapandı.
Bombardımanın ilk gününden itibaren kullanılan B-1 bombardıman uçağının üreticisi olan Rockwell'in, 11 Eylül öncesinde 11.5 dolar olan hisse fiyatı, geçen cuma 15.36 dolara çıktı.
Havayolu şirketleri zor durumda kaldığı ve çok sayıda siparişi iptal ettiği için hisse değeri 30 dolar seviyesine kadar inen Boeing'in fiyatında daartış oldu. Yüzde 23 yükselen Boeing hisseleri cuma günü 36.9 dolardan kapandı.
Afganistan'a bomba yağdıkça hangi hisseler nasıl arttı?
ROCKWELL (COLLINS):
B-1B Lancer bombardıman uçağının imalatçısı. Şirketler grubu olarak elektrik ve yazılım gibi alanlarda da etkin. ABD hükümetine savaş aracı üreten kolu Rockwell Collins. B-1'ler dışında elektronik savaş sistemleri üretimi de yapıyor. Hisse fiyatı saldırı öncesi 11.5 dolara kadar çekilmişti geçen haftayı 15.36'dan kapattı.
NORTHROP GRUMMAN:
B-2A Spirit, stratejik bombardıman uçağının üreticisi. Şirket ayrıca E-3 Awacs'lar için radar, F-22'ler için ateş kontrol radarları, Brilliant anti-tank silah sistemlerini, denizaltı ve üstü savaş gemileri için sonar ve radar sistemleri, yeni hava ve uzay araçları gibi çok sayıda ünite üretiyor. Çok sayıda proje üzerinde de çalışmaları devam ediyor. Saldırı öncesi 105-108 dolar arasında olan hisse fiyatı geçen hafta 124.25 dolardan kapandı.
GENERAL ELECTRIC:
Sanayinin çok fazla alanında üretici konumunda olan şirket uçak motorları da imal ediyor. Saldırı öncesinde 29 dolara kadar inen hisse fiyatı 39 dolara yükseldi.
GENERAL DYNAMICS:
Kara, deniz ve hava savaşlarında kullanılan çeşitli savaş araçlarıyla uzayda kullanılanlar dahil ileri teknoloji ürünleri üretiyor. Saldırıdan önce 79 dolar seviyelerinde olan hisse fiyatı, saldırılardan sonra yükselişe geçti ve 87.9 dolara yükseldi.
LOCKHEED MARTIN:
F-16 av ve bombardıman uçağı. Helikopter, sonar, radar, füze, ileri teknoloji ürünü kontrol sistemleri üretiyor. Uzay sanayine de hizmet veriyor. Şirketin, Lockheed döneminden kalma F-117A Nighthaw av ve bombardıman uçağı üreticisi. Bu şirket ayrıca Boeing ortaklığı ile F-22 Raptor görünmez av uçağı üretimini de yapıyor. Hisseleri saldırıdan önce 38 dolardan işlem görüyordu. Geçen hafta 45.45 dolardan kapandı.
BOEING:
B-52 Stratofortress stratejik bombardıman (bu uçakların üretimi 1963'de durdu), F-15 Eagle ve KC-135 Stratotanker hava ikmal uçağı üreticisi. New York Borsası'nda fiyatı 36.9 dolara kadar çıktı. ABD'deki saldırılardan sonra 30 dolara düşmüştü.
FAIRCHILD:
A-10 Thunderbolt II saldırı uçağı. ABD piyasalarındaki elektronik savaş parçaları ve savaşta kullanılan ya da kullanılma olasılığı bulunan savaş araçlarına yönelik ilgiden olumlu etkilendi. Hisse fiyatı 2.93 dolara kadar çıktı. Bu yıl daha çok 2.5-2.7 dolar arasında değişen fiyatlardan işlem görüyordu.
RAYTHEON:
Tomahawk füzelerini üretiyor. Ayrıca çeşitli savaş araçlarında ve uzayda kullanılan ileri teknoloji ürünleri üreticisi. Hisse fiyatı 59.5 dolara kadar çıktı. ABD'deki saldırılandan önce 47-48 dolar arasındaydı.
Bu desteklerden bağımsız şekilde, ABD ordusunun Afganistan'a yönelik saldırılarıyla birlikte, bu saldırılarda kullanılan savaş araç-gereçlerini üreten ABD firmalarının hisse senetleri prim yapmaya başladı.
NEDEN YÜKSELİYORLAR?
Aralarında Boeing, General Dynamics, General Elektric, Northrop Grumman, Lockheed Martin gibi şirketlerin yer aldığı ve hepsi havacılık, uzay sanayine yönelik çalışan şirketlerin hisse senetleri son bir ay içinde yüzde 20, yüzde 50 gibi yüksek oranlarda prim yaptı.
Değişen dünya düzeni karşısında, bir zamanların en değerlileri arasında yer alan bu şirketlerin hisse senetleri ve buna bağlı şirket değerleri son yıllarda giderek düşmeye başlamıştı.
Dünya üzerinde kullanılan en ileri teknolojiyi kullanan ve geliştiren bu şirketler, savunma giderlerinin düşmesiyle, yeni proje üretiminde zorlanmaya başladıkları için kaçınılmaz bir sonuçla karşı karşıyaydılar.
ABD'nin Afganistan'a yönelik olan ve uzun süreceği ilk andaki açıklamalardan da belli olan yeni savaşın oluşturduğu beklentiler, geçmişin devlerini yeniden hareketlendirdi.
Buna basit bir örnek olarak, ABD'de son gelişmelerden önce bazı çevrelerin tartıştığı bir proje olan ‘gelecek jenerasyon’un öncüsü F-22'ler gösterilebilir. Lockheed Martin ile Boeing'in ortak üretimi olan bu uçaklar, planlandığı şekilde sürmesi halinde ABD ordusuna 86.6 milyar dolara malolacak bir proje.
ABD'nin en önemli hava silahları arasında yer alan ve artık normal kullanım süresini doldurmak üzere olan ayrıca parça sıkıntıları bulunan F-15'lerin de görevini üstlenebilecek şekilde tasarlanmış bu uçaklar için söylenen ‘‘Fazla pahalı’’ veya ‘‘Yeni düzende gereksiz’’ şeklindeki fikirler artık son buldu.
HEPSİ YÜKSELDİ
Düşük saptanabilme, yüksek manevra, tüm silah sistemleri gövdeye gizlenmiş olan bu uçaklardan ABD ordusunun daha fazla alma ihtiyacı olabileceği bile son günlerdeki tartışmalarda yer alır hale geldi.
ABD'nin Afganistan savaşında kullandığı savaş araç gereçlerini üreten firmaların tamamının hisse değerleri son bir kaç hafta içinde önemli oranlarda artış kaydetti. Örneğin, başta Tomahawk'lar olmak üzere sevişitli elektronik sistemler üreten Raytheon'un 11 Eylül öncesi 47 dolar olan hisse fiyatı daha sonraki günlerde 60 doların üzerine çıktı. geçen cuma günüyse 59.5 dolardan kapandı.
Bombardımanın ilk gününden itibaren kullanılan B-1 bombardıman uçağının üreticisi olan Rockwell'in, 11 Eylül öncesinde 11.5 dolar olan hisse fiyatı, geçen cuma 15.36 dolara çıktı.
Havayolu şirketleri zor durumda kaldığı ve çok sayıda siparişi iptal ettiği için hisse değeri 30 dolar seviyesine kadar inen Boeing'in fiyatında daartış oldu. Yüzde 23 yükselen Boeing hisseleri cuma günü 36.9 dolardan kapandı.
Afganistan'a bomba yağdıkça hangi hisseler nasıl arttı?
ROCKWELL (COLLINS):
B-1B Lancer bombardıman uçağının imalatçısı. Şirketler grubu olarak elektrik ve yazılım gibi alanlarda da etkin. ABD hükümetine savaş aracı üreten kolu Rockwell Collins. B-1'ler dışında elektronik savaş sistemleri üretimi de yapıyor. Hisse fiyatı saldırı öncesi 11.5 dolara kadar çekilmişti geçen haftayı 15.36'dan kapattı.
NORTHROP GRUMMAN:
B-2A Spirit, stratejik bombardıman uçağının üreticisi. Şirket ayrıca E-3 Awacs'lar için radar, F-22'ler için ateş kontrol radarları, Brilliant anti-tank silah sistemlerini, denizaltı ve üstü savaş gemileri için sonar ve radar sistemleri, yeni hava ve uzay araçları gibi çok sayıda ünite üretiyor. Çok sayıda proje üzerinde de çalışmaları devam ediyor. Saldırı öncesi 105-108 dolar arasında olan hisse fiyatı geçen hafta 124.25 dolardan kapandı.
GENERAL ELECTRIC:
Sanayinin çok fazla alanında üretici konumunda olan şirket uçak motorları da imal ediyor. Saldırı öncesinde 29 dolara kadar inen hisse fiyatı 39 dolara yükseldi.
GENERAL DYNAMICS:
Kara, deniz ve hava savaşlarında kullanılan çeşitli savaş araçlarıyla uzayda kullanılanlar dahil ileri teknoloji ürünleri üretiyor. Saldırıdan önce 79 dolar seviyelerinde olan hisse fiyatı, saldırılardan sonra yükselişe geçti ve 87.9 dolara yükseldi.
LOCKHEED MARTIN:
F-16 av ve bombardıman uçağı. Helikopter, sonar, radar, füze, ileri teknoloji ürünü kontrol sistemleri üretiyor. Uzay sanayine de hizmet veriyor. Şirketin, Lockheed döneminden kalma F-117A Nighthaw av ve bombardıman uçağı üreticisi. Bu şirket ayrıca Boeing ortaklığı ile F-22 Raptor görünmez av uçağı üretimini de yapıyor. Hisseleri saldırıdan önce 38 dolardan işlem görüyordu. Geçen hafta 45.45 dolardan kapandı.
BOEING:
B-52 Stratofortress stratejik bombardıman (bu uçakların üretimi 1963'de durdu), F-15 Eagle ve KC-135 Stratotanker hava ikmal uçağı üreticisi. New York Borsası'nda fiyatı 36.9 dolara kadar çıktı. ABD'deki saldırılardan sonra 30 dolara düşmüştü.
FAIRCHILD:
A-10 Thunderbolt II saldırı uçağı. ABD piyasalarındaki elektronik savaş parçaları ve savaşta kullanılan ya da kullanılma olasılığı bulunan savaş araçlarına yönelik ilgiden olumlu etkilendi. Hisse fiyatı 2.93 dolara kadar çıktı. Bu yıl daha çok 2.5-2.7 dolar arasında değişen fiyatlardan işlem görüyordu.
RAYTHEON:
Tomahawk füzelerini üretiyor. Ayrıca çeşitli savaş araçlarında ve uzayda kullanılan ileri teknoloji ürünleri üreticisi. Hisse fiyatı 59.5 dolara kadar çıktı. ABD'deki saldırılandan önce 47-48 dolar arasındaydı.