Fuarda ‘içki tadımına’ pasaport şartı
Güncelleme Tarihi:
ALKOLLE ilgili son düzenleme yine kafaları karıştırdı. Yapılan düzenlemeye göre bir fuarda bile vatandaş alkollü içki tadamayacak. Sadece üretici, ihracatçı, ithalatçı ve restorancılıkla ilgili işleri olanlar görev belgeleriyle tadım yapabilecek, ya da başka bir ülke vatandaşı olduklarını pasaportlarıyla gösterecek.
Önceki gün Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (TAPDK), “Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” tartışmaları da beraberinde getirdi. Hukukçular, inceledikleri yönetmelikte pek çok maddeyi ‘demokratik olmayan uygulamalar’ getirmekle eleştiriyor. Uzmanların bazı maddelere ilişkin değerlendirmeleri şöyle:
*Yönetmelik uluslararası ihtisas fuarlarında alkollü içki standlarında tadım yapılmasına izin veriyor. Ancak bu durumda da çok özel koşulların yerine getirilmesi gerekiyor.
- Fuarın ya da benzer bir etkinliğin; yapılmasından bir ay önceden başvurularak belediye, özel idare ya da mülki amirlikten izin alınması
- Alkollü içkilerin tadına bakmak isteyenlerin çalıştığı ithalatçı veya toptan satıcı şirket ya da restoran ve içki satmasına izin verilen diğer satış noktaları tarafından görevlendirilidiğine ilişkin bir belge taşıması
- Ya da başka bir ülkenin vatandaşı olması
Bu madde uyarınca ihtisas fuarlarına katılan üretici şirketler ürünlerini tatmak isteyen ziyaretçilere yetki belgesi ya da pasaport sormak durumunda kalabilecek.
PARA CEZASI MUAMMA
* Sektörü en çok kaygılandıran yanı, para cezalarının uygulama şekline dair hiçbir açıklama getirmeden, yasadaki “5 bin TL ile 500 bin TL arasında değişen para cezalarına atıf yaparak ” kimin hangi durumda hangi cezayı vereceği konusunu ceza uygulayacak birimin takdirine bırakması.
* Para cezası gerektiren yasaklarda, her yasağın cezası ayrı ayrı yazılmadığı için eski yasalara (4250 ve 4733 sayılı yasalar) bakmak gerekiyor. Uygulamacıların bunu yapmak yerine yönetmelikte tarif edilen ve üst sınırı 500 bin liraya kadar çıkan en yüksek cezaları verme olasılığı satış noktalarını kaygılandırıyor.
İÇKİ GÖRÜNMEZ HALE GETİRİLİYOR
* Alkollü içkilerin satış noktalarında yer alması konusunda da çeşitli belirsizlikler var. “İşyeri dışından görünmeyecek şekilde satışa sunulur” cümlesinin ne anlama geldiği kolluk kuvvetlerinin ve zabıtanın insafına bırakılıyor. Bir tekel bayisinde işyerinin büyük bölümünde alkollü içki rafları olduğu için, denetim yapan kolluk görevlisi dışarıdan bakıp içeride bir köşede içki raflarını gördüğünü iddia ederse işyerine 5 bin liradan 50 bin liraya kadar ceza verebilecek.
Davet sahibi ceza yer mi
* Yönetmelik, yasanın en çok tartışılan “Açık alkollü içki ruhsatı olmayan yerlerde alkollü içki tüketime sunulamaz” maddesine de bir açıklık getirmiyor. Bu durumda kapalı özel davetlerde bile davet verilen yerin açık içki ruhsatı yoksa davetlilere içki sunulması davet sahibinin cezalandırılmasına yol açabilecek. Yasada ceza miktarının üst sınırının 500 bin TL olması da uygulamanın çok ağır sonuçlar doğurabileceğini gösteriyor.
Sahte ürün sorunu çıkar
* Alkollü içkilerle ilgili tanıtım yasaklarının interneti de kapsayacak şekilde genişletilmesi de aslında tüketicinin bilgi edinme ve tercih kullanma hakkını tamamen ortadan kaldırmış olacak. Bu durum da son dönemde dünyada da tanınmaya ve tercih edilmeye başlayan Türk şaraplarının gelişimi önünde büyük bir engel oluşturacak. Ama daha önemlisi, tüketici adını bildiği alkollü içkinin şişesi, ayrıştırıcı özellikleri hakkında bilgi edinemeyeceği için kolayca sahte ürüne yönelebilecek.
Şişe üstü uyarı Fransa’nın 7 katı
* TAPDK, daha önce 11 Ağustos 2013’te yayınladığı tebliğ ile de, alkollü içki şişeleri üzerine aynı anda sağlık uyarısına ilişkin 3 resim ve altına da bir uyarı yazısı konulmasını karara bağlamıştı. Böylelikle şişe üzerinde 3 resim ve 1 uyarı mesajının birlikte kullanılması dünyada ilk kez Türkiye’de uygulanacak. Üreticiler, bu tebliğ ile getirilen sağlık uyarılarının, işin mali boyutu bir yana birbirinden farklı yüzlerce şişe üzerine teknik olarak nasıl uygulayacağını çözecek, uygulamayı kolaylaştırıcı hükümler beklerlerken, son yönetmelik ile onlarca belirsizlik içeren yeni yasaklar ve cezalar ile karşı karşıya kalacaklar gibi görünüyor.
* Tebliğe göre, şişeler üzerine yapılacak uyarıların öngörülen büyüklüğü, Amerika’daki uygulamanın 3.5, Fransa’daki uygulamanın ise 7 katı büyüklükte. Fransa’daki uyarı sadece hamile kadın logosu ile, Almanya’da sadece + 18 logosu ile uyarlanıyor, Amerika’da ise sadece yazılı mesaj kullanılıyor. Başka uyarı mesajı olan ülke yok.
* Alkollü içkilerle ilgili tanıtım yasaklarının interneti de kapsayacak şekilde genişletilmesi de aslında tüketicinin bilgi edinme ve tercih kullanma hakkını tamamen ortadan kaldırmış olacak. Bu durum da son dönemde dünyada da tanınmaya ve tercih edilmeye başlayan Türk şaraplarının gelişimi önünde büyük bir engel oluşturacak. Ama daha önemlisi, tüketici adını bildiği alkollü içkinin şişesi, ayrıştırıcı özellikleri hakkında bilgi edinemeyeceği için kolayca sahte ürüne yönelebilecek.