Fiyatı ‘don’la fırladı, fındık antepfıstığıyla arayı açtı

Bu yıl da don tehlikesi gündeme gelirken, geçen yıl Karadeniz’in don darbesi yemesi, fındık fiyatını dünyada ve iç pazarda aşırı yükseltti. Fındığın ihraç fiyatı kiloda 10 doları aÅŸtı, içerde 28 milyon lirayı buldu. Fındık böylece kilosu 15-18 milyon lira olan antepfıstığını epey geride bıraktı.DÃœNYA fındık üretiminin yüzde 77’isini gerçekleÅŸtiren ve fındık dış ticaretinde dünyanın bir numarası olan Türkiye’de geçen yıl yaÅŸanan don olayı yüzünden rekoltenin ciddi ÅŸekilde düşmesiyle fındık fiyatları hızla arttı. 4-5 yıl önce kilosu ortalama 2-3 dolara ihraç edilen ve yıl içinde 1.8 dolara bile düşen iç fındığın ihraç fiyatı 10 doların üzerine yükseldi. 5 yılda fiyatı yaklaşık 5 kat artan fındığın perakende fiyatı ise 28 YTL’ye (28 milyon lira) kadar çıktı. Fındık bu fiyatıyla, antepfıstığı ile arasındaki fiyat farkını da hergeçen gün açıyor. Geçen yıl rekoltede sıkıntı yaÅŸayan antepfıstığının fiyatı da iki kat arttı, ancak perakende fiyatı 15-18 YTL (15-18 milyon lira) ile fındığın gerisinde kaldı.FÄ°YATLARIN ARTMASI NORMAL: Fiskobirlik Genel Müdür Vekili Levent AÄŸca, piyasada fındığın olmadığını bu yüzden fiyatların artmasının normal olduÄŸunu belirtti. Türkiye’nin fındık rekoltesinin yılda ortalama 600-650 bin ton olduÄŸunu kaydeden AÄŸca, 2003-2004 sezonunda fındık rekoltesinin yaklaşık 500 bin tona düştüğünü bu sezon ise 350 bin tona düşeceÄŸini söyledi. Rekoltenin azalmasının en önemli sebebinin geçen yıl Karadeniz’de yaÅŸanan don olayı olduÄŸunu belirten AÄŸca, ‘Bu bölgelerde üretimde ciddi zayiat var. Giresun’da fındık bahçelerinin yüzde 99’unda üretim yapılmıyor. Bu da ciddi anlamda ürün azlığı anlamına geliyor. Biz 2001 stoklarımızdan da piyasaya verdik ama yetmedi. Talep çok fazla arz yok. Bu nedenle fiyatlar dış piyasada 10 doları aÅŸtı’ dedi. Ocak ayı itibariyle 112 bin ton fındık ihraç edip 762 milyon dolar elde ettiklerini belirten AÄŸca şöyle konuÅŸtu: ‘Biz daha az fındık ihraç etmemize raÄŸmen fiyatların yüksek olmasından dolayı daha fazla gelir elde ediyoruz. Bu yıl Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırıp 1 milyar dolarlık ihracat sınırını aşıp sezon sonunda 1.3 milyar dolara ulaÅŸacığız.’ÇİKOLATACILAR STOK ERÄ°TTÄ°: Hazine MüsteÅŸar Yardımcısı Ömer Faruk DoÄŸan ise, fındığın fiyatının artmasının bir kaç nedeni olduÄŸunu belirterek, ‘Yılbaşından sonra çikolota fabrikaları stoklarını eritiyor. Bu yüzden fındık alımı konusunda ciddi bir talep artışı yaÅŸanıyor. Bu talep artışının paralelinde ise arz artışı yok’ dedi.Fındık bahçeden 6.5 YTL’ye çıkıyorFINDIK ile antepfıstığı arasındaki fiyat farkı üretim safhasında çok fazla deÄŸil. Bugün üreticiden (bahçeden) kilosu 6.5 YTL’ye toptan olarak kabuklu fındık alınırken, antepfıstığı ise 5.5-6 YTL’ye alınabiliyor. Ancak fındık tüketiciye ulaÅŸana kadar antepfıstığına göre daha fazla evreden geçiyor ve bu da fiyatında etkili oluyor. Ä°stanbul’un en büyük kuruyemişçilerinde kavrulmuÅŸ iç fındığın kilosu ortalama 25 YTL’ye (25 milyon lira) satılırken, çifte kavrulmuÅŸların fiyatı 30 YTL’yi bile buluyor. Kabuklu antepfıstığının fiyatı ise ortalama 15-18 YTL (15-18 milyon lira) arasında deÄŸiÅŸiyor. Kabuksuz iç antepfıstığının fiyatı ise 30 YTL’yi geçiyor.Fındıkta fiyat artışı tohum görene kadar sürerHAZÄ°NE MüsteÅŸar Yardımcısı Ömer Faruk DoÄŸan, Türkiye’de fındık rekoltesinin hava ÅŸartlarından dolayı çok ciddi ÅŸekilde düştüğünü kaydederek, mart ayından sonra fındık bahçelerinde tohum ve çiçek sayımı yapılınca önümüzdeki yılın rekoltesinin belli olacağını ve fiyatların bu doÄŸrultuda oturabileceÄŸini belirtti.FÄ°YAT ARTIÅžI RÄ°SKLÄ°: Bu döneme kadar fiyat artışının talebin fazla olmasından dolayı artmaya devam edeceÄŸini söyleyen DoÄŸan, ‘Fiyatların daha da artması Türkiye’nin uluslararası alanda güvenilirliÄŸini ve istikrarını zedeler. Fındık ikame edilemeyen bir ürün deÄŸildir. Çikolata üreticileri fındık yerine badem veya baÅŸka yemiÅŸ kullanabilir. Böyle olunca hem fındık üreticileri hem Türkiye kaybeder. Yüksek fiyatlar ihracat için bir avantaj deÄŸil risk demektir’ dedi.FISTIÄžIN DURUMU GEÇİCÄ°: DoÄŸan, antepfıstığı fiyatlarının fındığın çok geride kalmasının geçici bir durum olduÄŸunu belirterek şöyle konuÅŸtu: ‘Bugün en büyük fıstık üretecileri Amerika ve Ä°ran’dır. Amerika sadece kendi talebine yetiÅŸtiÄŸi için bir tek Ä°ran kalıyor. Ama Ä°ran’daki fıstıklarda da mantar ve liflerden oluÅŸan kanserojen madde problemi var. Bu yüzden fıstığa yaklaşırken temkinli olmak lazım. Antepfıstığı bu nedenle geçici bir süre fiyat olarak geri kalmıştır. Fındığın fiyatı normale indiÄŸinde yine en pahalı olacaktır.’Â