Fiyat istikrarına iklim tehdidi
Güncelleme Tarihi:
Merkez Bankası (TCMB) kuraklık, şiddetli fırtına ya da sel gibi hava olaylarına yol açan iklim değişikliğinin Türkiye’de gıda fiyatları üzerinden enflasyonist baskı oluşturduğuna dikkat çeken bir analiz yayımladı. Bu durumun özellikle taze sebze ve meyve maliyetlerini etkilediği belirtilen analizde “Yapılan çalışmalar, iklim değişikliğinin 2035’e kadar her yıl küresel gıda maliyetlerini ortalama yüzde 1.5 ila yüzde 1.8 puan arasında artıracağını öngörüyor” denildi.
Merkez Bankası (TCMB) iklim değişikliğinin geldiği son noktanın sürdürülebilirlik ve gıda güvenliğine ek olarak, fiyat istikrarı açısından da önemli bir tehdit unsuru haline geldiğine dikkat çekti.
MB’nin blog sayfasındaki ‘İklim Değişikliği ve Gıda Enflasyonu’ başlıklı analizde, “Türkiye için de iklim değişikliği, gıda fiyatları üzerinden önemli bir enflasyonist baskı unsuru oluşturmakta. Yapılan analizler, taze meyve ve sebze fiyatlarındaki mevsimsel yapının değiştiğine işaret ederken, bu gelişmede iklim değişikliğinin önemli rol oynadığını ima etmekte” denildi.
‘MALİYETİ ARTIRACAK’
MB Yapısal Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü’nden Aslıhan Atabek Demirhan ve Simin Bayraktar tarafından hazırlanan analizde, “Son yıllarda artan sıcaklık, uzayan kuraklık dönemleri, şiddetli fırtına ve seller gibi aşırı hava olaylarının daha sık ve yoğun seyretmesi, tarımsal üretim, tedarik zincirleri ve dolayısıyla gıda fiyatları açısından önemli bir risk unsuru olarak öne çıkmakta.
SEBZE MEYVEYİ ETKİLİYOR
Yapılan çalışmalar, iklim değişikliğinin 2035’e kadar her yıl küresel gıda maliyetlerini ortalama yüzde 1.5 ila yüzde 1.8 puan arasında artıracağını öngörüyor” ifadeleri kullanıldı. Sıcaklık artışları ile birlikte azalan yağış miktarlarının gerek ürün verimi gerekse üretim maliyeti kanalıyla gıda fiyatları üzerinde yukarı yönlü baskı yarattığı ifade edilen analizde, şunlar kaydedildi:
“Türkiye’nin önde gelen meyve ve sebze üreticisi 5 ilin (Mersin, Adana, Antalya, Hatay, Muğla) iklim özelliklerine baktığımızda, bu illerde yaşanan ciddi kuraklıkların sebze ve meyve üretimini olumsuz etkilediği görülmekte. Daha sıcak ve az yağışlı yaz ayları, sulama ihtiyacını ve dolayısıyla tarımsal faaliyette kullanılan elektrik miktarını artırıyor. Artan sıcaklık ve azalan yağışlarla birlikte düşen arz ve yükselen maliyetlerin ise taze meyve ve sebze fiyatlarına yansıdığı görülmekte.”
MB uzmanlarının analizinde ayrıca, iklim değişikliği sonucu mevsimlerde gözlenen kaymaların arz ve maliyetleri etkilediğine, bunun ise taze meyve ve sebze aylık fiyat gelişmelerinin mevsimsel yapısına yansıdığının anlaşıldığına işaret edilerek şöyle denildi:
2020 SONRASI TERSİNE DÖNDÜ
“2020 öncesi dönemde taze meyve ve sebze enflasyonu yaz aylarında aylık enflasyona ortalamada negatif katkı verirken, bunun 2020 sonrası dönemde tersine döndüğü görülmekte. Gözlenen bu değişimde pandemi, tedarik zinciri aksaklıkları ve jeopolitik gelişmeler gibi faktörlerin yanı sıra iklim değişikliğinin de önemli bir payı olduğu düşünülmekte.”