Fischer: Sizi kutluyoruz

ULUSLARARASI Para Fonu (IMF) İcra Direktörleri Kurulu Türkiye'nin 13 maddelik Ek Niyet Mektubu'nu onayladı. IMF, Türkiye'ye 293 milyon dolarlık ikinci dilim stand-by kredisini serbest bıraktı. IMF Başkanvekili Stanley Fischer, ‘‘Türk hükümetinin şimdiye kadarki başarısını kutluyoruz’’ dedi.

ULUSLARARASI Para Fonu (IMF) İcra Direktörleri Kurulu, Türkiye'nin uygulamaya koyduğu ekonomik programın ilk üç aylık değerlendirmesini başarılı bularak, Türk hükümetine açılan stand-by kredisinin ikinci dilimi olan 293 milyon dolarlık bölümün Ankara'ya ödenmesi talimatını verdi.

IMF İcra Direktörleri Kurulu, Türkiye'nin geçen yıl sonunda uygulamaya koyduğu ekonomik programın ilk üç aylık değerlendirmesini yaptığı toplantıdan sonra, Türk hükümetinin başarılarını öven bir açıklama yaptı.

Açıklamada, IMF'nin 22 Aralık 1999'da Türkiye'ye açtığı stand-by kredisinin yeni dilimi olan 293 milyon doların serbest bırakıldığı belirtildi.

ŞU ANA KADAR İYİ

IMF Başkan Vekili Stanley Fischer, Türk hükümetini ekonomik programın uygulanmasında şu ana kadar elde edilen başarılı sonuçlardan dolayı kutladıklarını bildirdi.

Fischer, ‘‘IMF İcra Direktörleri, Türkiye'nin ekonomik programının kısa sürede kredibilite kazandığını ve bunun, faiz oranlarında görülen tahmin edilenden hızlı düşüş, uluslararası piyasalardan kredi temin edilmesinin kolaylaşması ve özelleştirme programına yerli ve yabancı yatırımcıların olumlu tepkisinde görüldüğünü vurguladılar’’ dedi.

Kamu finansmanının güçlendirilmesinde elde edilen ilerlemenin etkili olduğunu belirten Fischer, 1999'un parasal hedeflerinin rahat şekilde elde edildiğini, 2000 yılı başındaki gelişmelerin de olumlu olduğunu vurguladı.

Faiz oranlarındaki düşüşün, kamu borçlanmasındaki sıkıntıyı azalttığını ve bütçe hedeflerinin tutulmasındaki umutları yükselttiğini belirten Fischer, bu olumlu gelişmelerin sürmesi için Türk hükümetinin ekonomik politikalarını, programda belirlediği gibi aynen sürdürmesi gerektiğini söyledi.

ENFLASYON HEDEFİ TUTAR

Fischer, sözlerini şöyle sürdürdü:

‘‘Enflasyon, hálá yıllık enflasyon hedefine oranla yüksek olmakla birlikte, Aralık ayından bu yana düşme halinde. Dolayısıyla 2000 yılı enflasyon hedefine ulaşılabilmesi, programın kararlı bir şekilde uygulanması halinde mümkün olabilecektir. Bu bakımdan yetkililerin, gerekirse ek önlemler alması, tarafımızca memnuniyetle karşılanacaktır. Enflasyonun düşüşüne temel bir katkı da, 2000 yılı başında uygulanmaya başlanan para ve döviz kuru politikalarından gelmeye devamedecektir. Önceden ilan edilen döviz kuru değerleri, şu ana kadar gayet başarıyla uygulanmıştır.’’

Fischer, stand-by anlaşmasının yürürlüğe girmesinden bu yana, yapısal reformlar alanında da ilerlemeler kaydedildiğini belirterek, özelleştirmede elde edilen başarılı sonuçları övdü.

‘‘Özelleştirme programının uygulanmasındaki hızlı ilerleme, 2000 yılı özelleştirme hedefine ulaşılabileceğine iyi bir şekilde işaret etmektedir’’ diye konuşan Fischer, banka denetim sisteminin güçlendirilmesi yolunda hükümetin attığı adımları da olumlu bulduklarını söyledi.

Fischer, ‘‘İleriye bakacak olursak, ekonomik programın yapısal boyutunun, Türk hükümeti tarafından Dünya Bankası ile halen görüşülmekte olan kredilerin yardımıyla güçlendirilmesi gerekmektedir’’ dedi.

Kasım CİNDEMİR/WASHINGTON

IMF'den toplam 593 milyon dolar geldi

HÜKÜMET, IMF'yle 2000 yılı ocak ayında başlayan üç yıllık bir satnd-by anlaşması imzalamıştı. Bu anlaşma çerçevesinde Türkiye'ye 4 milyar dolarlık destek planı yapılmıştı. Bunun 300 milyon dolarlık ilk dilimi de anlaşmayla birlikte gelmişti. 293 milyon dolarlık ikinci dilimle birlikte IMF'den Türkiye'ye gelen kaynak desteği 593 milyon doları buldu.

IMF'ye sunulan Ek Niyet Mektubu

DEVLET Bakanı Recep Önal ile Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel'in imzalarıyla IMF Başkanı Stanley Fischer'e hitaben verilen 10 Mart 2000 tarihli Ek Niyet Mektubu'nda yapılanlar ve yapılacaklar şöyle sıralanıyor:

KRİTERLERE UYDUK: Programın yürürlüğe girmesinden bu yana olan politika gelişmeleri 9 Aralık tarihli niyet mektubunda belirlenen hususlarla tamamen aynı çizgidedir. 1999 yıl sonu için öngörülen tüm performans kriterleri (konsolide bütçe temel dengesindeki fazla, net iç varlıklar, dış borç ve uluslarararası rezervler) geniş marjlarla tutturulmuştur. Konsolide bütçedeki temel fazla GSMH'nin yüzde 2'si civarında gerçekleşmiş olup bu oran GSMH'nin yüzde 1.25'i olarak belirlenen hedefin çok üzerindedir. Önceden ilan edilen döviz kuru limitleri çerçevesinde net iç varlıklar hedefinin mutabık kalınan marjlarda kaldığı görülmektedir.

YASALARI ÇIKARDIK: Parlamento, Telekom Kanunu ve program hedeflerine uygun olarak 2000 yılı bütçesini onaylamıştır. Kamu sektörü ücret politikası enflasyon hedefine uygun olarak yürütülmüştür. Hükümet harcamalarda, bütçe ödenekleri üzerinden yüzde 2 kesinti yapmıştır. Tütün fiyatları hedeflenen enflasyonla uyumlu olarak artırılmıştır. Bankacılık sistemimizi güçlendirmeye yönelik büyük bir adım atılarak, Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu tarafından beş bankanın devralınması ve bir bankanın kapatılmasıyla yeniden yapılandırma operasyonu başlatılmıştır.

FAİZLERİ DÜŞÜRDÜK: Politika uygulamalarımızın en görünür sonucu, kamu kağıtlarındaki ve diğer TL cinsinden varlıkların faiz oranlarındaki düşüşün son on yılda benzeri görülmemiş düzeylerde olmasıdır. Hazine bonosu ihalelerinde oluşan faiz oranları yüzde 90'lık seviyesinden yüzde 40 civarına düşmüştür. Borsa olumlu tepki göstermiştir. Türkiye uluslararası sermaye piyasalarında yakın geçmişe oranla çok daha iyi şartlarda borçlanmış, bu meyanda 30 yıl vadeli borçlanılmıştır. CANLANMA BAŞLADI: Geçen yılın üçüncü çeyreğindeki üretim azalışı beklenenden daha keskin olmuştur. Daralmanın temelde Marmara depreminin doğrudan veya dolaylı etkilerinden kaynaklandığını göstermektedir. Deprem sonrası canlanma dış ticaret rakamlarında da hissedilmektedir. Tüm yıl boyunca cari işlemler açığının 9 Aralık tarihli niyet mektubunda tahmin edildiği üzere, GSMH'nin yaklaşık yüzde 0.5'i olması beklenmektedir.

GÖSTERGELER İYİ: Geçtiğimiz birkaç ayda ygulamaya konulan politikaların bu yıl içerisinde atılacak daha ileri adımlarla desteklenmesiyle programın 2000 yılı ana makroekonomik hedeflerine ulaşmasını beklemekteyiz. GSMH büyümesi yüzde 5-5.5, GSMH'nin yaklaşık yüzde 1.72'i oranında cari işlem açığı ve TÜFE enflasyonu 2000 yılı sonu itibariyle yüzde 25 (TEFE yüzde 20).

BANKACILIK DÜZELİYOR: Bankacılık alanında ise Aralık ayı içerisinde Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) tarafından devralınan bankalardan dördünün eski sahipleri hakkında yolsuzluk iddiası ile hukuk yoluna başvurulmuştur. Devralınan bankalar teftişi tamamlandığında ve TMSF portföyü altındaki diğer bankalar için yeniden mali yapılandırma planları uygulamaya konacaktır.

ENFLASYONU İNDİRECEĞİZ: Yükselen uluslararası petrol fiyat artışlarının etkisi ile 2000 yılının başlangıcındaki enflasyon rakamlarında halen güçlü bir enflasyon direncinin varlığını sürüyor olması, gerek enflasyon, gerekse cari işlem açığı hedefleri için ek bazı riskleri de beraberinde getirmektedir. Bu nedenle, uyum çabalarının sürdürülmesi ve program politikalarının titizlikle uygulanması hususlarında dikkatli olunması gerekmektedir. Ayrıca, hükümet enflasyon yeterli seviyede azalmaz ise özellikle harcamalara ilişkin gerekli ek mali tedbirleri zamanında almaya hazırdır.

ALINACAK TEDBİRLER: Yakın gelecekte alınacak temel tedbirler şunları içermektedir:

Tarım Satış Kooperatifleri Birliklerini mevcut kooperatifler yasasına tabi kılarak kooperatifleri otonom hale getirecek bir kanun çıkartılması.

7 bütçe içi fonun kapatılması için Parlamento'ya yasa tasarılarının sevki ve bunların yasalaşmalarının sağlanması ve diğer 15 bütçe içi fonun kapatılması için gerekli yasal düzenlemelerin yapılması.

Sosyal güvenlik sistemi idaresinin iyileştirilmesi ve özel emeklilik fonları için yasal çerçevenin oluşturulması konusunda Parlamento'ya yasa tasarılarının sunulması.

BAĞ-KUR'U ÇÖZECEĞİZ: Hükümet, Bağ-Kur'un sağlık harcamalarının bütçe tahsisatı ile sınırlı olması ve gecikmiş borçlarındaki artışın önlenmesi için aşağıdaki tedbirleri alacaktır. İlk olarak, maliyetler üzerindeki kontrolü artırmak ve bu alandaki yolsuzlukların önüne geçmek için idari tedbirler alınacaktır. İkinci olarak Parlamento'ya Bağ-Kur'un idaresinin iyileştirilmesi için sunulan taslak kanun Bağ-Kur'un sigortalısından, bakmakla yükümlü olduğu kişiler için de sağlık primi tahsil etmesini ve muayeneler için ödenen ek ücretin artırılmasını sağlayacak maddeler içerecektir.

SIRA TELEKOM'DA: 2000 yılı özelleştirme gelirlerine ilişkin hedeflerin tutturulması aciliyetini korumaktadır. Bu çerçevede, Petrol Ofisi A.Ş. hisselerinin yüzde 51'inin satışına ilişkin ihale 3 Mart'ta tamamlanmıştır. Buna ek olarak, Türk Telekom'un yüzde 20 hissesinin satışı için Nisan sonu itibariyle ihaleye çıkılacak ve satış Ağustos sonu itibariyle sonuçlandırılacaktır.

SÖZLEŞME SANCISI VAR: Bazı sektörlerde yapılacak ücret müzakerelerinin sonuçları enflasyonla mücadele programımımızın başarısı açısından kritik önem taşımaktadır. Hükümet, işveren ve işçiler arasında ücret/enflasyon süre durumunu ortadan kaldırmak hedefiyle tutarlı sözleşmeler yapılmasını kolaylaştırmak için Ekonomik ve Sosyal Konsey'de istişareyi artırmak niyetindedir.

IMF'ye sunulan ek mektuptan çıkan bilanço

Neler yaptık?

Başta bütçe olmak üzere tüm performans kriterlerine uyduk.

Başta Telekom Kanunu olmak üzere, önemli kanunları çıkardık.

Bankacılık reformunu beş bankaya el koyarak başlattık.

Faizleri hedeften daha hızlı düşürdük.

1999'daki küçülmeye karşın, 2000'de büyüme başladı.

Özelleştirmeyi hedefe uygun olarak hızlandırdık.

Açıkladığımız döviz kuru hedeflerini tutturduk

Dış piyasalardan ilk defa 30 yıllık borç aldık.

Neler yapacağız?

Enflasyonda hedefi tutturmak için ek mali tedbir alınacak.

Tarım Birlikleri'yle ilgili yasal düzenleme çıkarılacak.

Bütçe içindeki 7 fon hemen tasfiye edilecek.

Yine bütçe içindeki 15 fonun daha tasfiyesi yasası hazırlanacak.

Özel emeklilik fonlarının oluşturulması için tasarı hazırlanacak.

Bağ-Kur açığı kapanacak, yeni yasa tasarısı hazırlanacak.

Türk Telekom'un yüzde 20'si ağustos sonuna kadar satılacak.

Ücret müzakereleri için Ekonomik Sosyal Konsey devreye sokulacak.

Mektup çıkana kadar biten işler

TÜRKİYE'nin IMF'ye sunduğu Ek Niyet Mektubu 10 Mart 2000 tarihini taşıyor. Ancak, IMF Direktörler Kurulu, mektubu 28 Nisan 2000 tarihi itibariyle onayladı ve bu tarihte de yayınlandı. Mektup kamuoyuna yansıyıncaya kadar, Türkiye'nin ‘‘yapacağız’’ diye sıraladığı bazı adımlar geçen sürede atıldı. Bunlar şöyle:

İki GSM 1800 için ihaleye çıkıldı. Birisi 2.5 milyar dolara satıldı.

Tüpraş'ın yüzde 15'inin halka satışı için yola çıkıldı, yüzde 31'i satıldı.

Kurumlar vergisinde üçer aylık peşin ödemeye geçildi.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu kuruldu.

Önal: Sıfır hemen atılmaz

DEVLET Bakanı Recep Önal, hükümetin gündeminde paradan sıfır atmanın olmadığını söyledi. Eskişehir Sanayici ve İşadamları Derneği'nin (ESİAD) konferansına katılan Önal, gazetecilerin sorularını yanıtlarken, ‘‘Paradan sıfır atma olayı gündemimizde yok bizim, o Merkez Bankası'nın görüşü, enflasyon tek haneli rakamlara gelmeden böyle bir şey düşünmüyoruz. Gayet tabii ki hazırlık çalışmaları yapılır her zaman’’ dedi. IMF İcra Direktörleri Kurulu toplantısıyla ilgili bir soruyu yanıtlayan Önal, şöyle dedi: ‘‘IMF açıklamaları Türkiye'nin reytingine katkı yapacak ve daha iyiye gideceğiz. Programla ilgili öngördüğümüz her şeyi geçekleştirmekteyizve gerçekleştirme kararlılığındayız.’’