Fırsat zinciri

Burger King, Domino's Pizza, Divan Pub, McDonald's, Re\Max, Raksotek, YKM, Tefal, Levi's, Wall Street Institute... Farklı sektörlerde hizmet veren yerli ve yabancı bu firmaların ortak bir özelliği var. Hepsi franchise veriyor.

Franchising, başarısı kanıtlanmış bir işin, bir bedel karşılığında girişimcilere kullandırılması olarak tanımlanıyor. Böylece marka girişimciye başarı desteği verirken girişimci de işin geliştirilmesi ve tanıtılmasına katkıda bulunuyor.

Sistem 19. Yüzyıl sonlarında Singer ile ABD'de başlamış. Esas gelişimini II. Dünya Savaşı'ndan sonra sürdürmüş. 70'li yıllarda Avrupa'ya taşınmış. Turyap, Türkiye'de 1985'te franchising uygulamasını başlatan ilk yerli marka olarak biliniyor. 1989'da ilk yabancı franchise firma olarak McDonald's Türkiye'ye gelmiş.

Türkiye'de franchising ile işletilen işletmelerin cirosu bu yıl bir milyar dolara yaklaşıyor. UFRAD (Franchising Derneği) Genel Başkanı Mayir Saranga'ya göre sistemin oturması için bazı sorunlar hala çözüm bekliyor. Sistemde istihdamın artırılması, belgesiz ticaretin önlenmesi, daha çağdaş ve kárlı işletmelerin oluşturulması gerektiğini söylüyor.

UFRAD bu gibi sorunlara çözüm bulmayı amaçlayan bir sivil toplum kuruluşu. 1991'de kurulmuş. 10 yıldır aralıksız franchising fuarını düzenliyor.

Saranga franchising ile ilgili sorularımızı cevaplandırdı...

Franchising sisteminin bayilik sisteminden farkı nedir?

- Bayilik ile franchising farklı kavramlardır. Bayi, üretici ya da toptancıdan kendi aldığı malı tüketiciye satar. Tüketici ile üretici veya dağıtımcı arasındaki aracıdır. Franchising'de ise girişimci, isim hakkını satın aldığı markanın çatısı altında belli bir ürün veya hizmeti üretir veya pazarlar. Bayilik sisteminde marka ve isim birliği bulunmaz. Tabelasına kendi ismini koyar, kendi doğrularını uygular. Oysa franchising'de girişimci marka sahibinin koyduğu standartlara uymak zorundadır. Markayı kullanmak için başlangıçta veya sözleşme süresince bir bedel öder.

Franchising sistemi Türkiye'nin yapısına uygun mu?

- Sistem, başarılı bir şekilde uygulandığı ve desteklendiği ekonomilerde gelişmenin ana motoru oldu. Yerel ve uluslararası markalar franchising sistemiyle genişlediğinde bu Türk ekonomisine istihdam, katma değer, vergi, yatırım, eğitim ve kalite olarak dönüyor.

Franchising veren firmalara ulaşmak isteyen kişi ve kuruluşlar hangi yolları izlemeliler?

- UFRAD kitle iletişim araçları aracılığı ile ve düzenlediği seminerlerle bu desteği sağlıyor. Girişimciler, franchising sistemi ve franchising veren firmalar hakkında ayrıntılı bilgi veren rehberi edinmeliler. Ayrıca derneğimizle iletişim kurup ücretsiz seminerler hakkında bilgi alabilirler.

Sistemin güvenli olup olmadığını nasıl anlayabiliriz?

- 2001 yılında Türkiye'de üniversite son sınıf öğrencilerine yönelik yapılan araştırma, yüzde 67 oranında mezuniyet sonrasında kendi işlerinin sahibi olmak istediklerini gösteriyor. Bu oran Almanya'da yüzde 15 civarında. ABD'de franchising alarak iş yapan girişimcilerin yüzde 95'inin başarılı olduğunu biliyoruz. Bu ülkede beş yılda kendi başlarına iş yapmaya çalışanların yüzde 65'i battı. Ülkemiz koşullarında ise üç yılı bulmadan kapanmak zorunda kaldılar. Girişimcilere franchising veren firmalar var mı diye araştırmalarını öneriyoruz. Bu konuda UFRAD'dan destek alabilirler.

Bilgi için www.ufrad.org.tr ve 0212 249 62 27

GİRİŞİMCİNİN AVANTAJLARI

Daha önce denenmiş, başarısı kanıtlanmış ve tanınmış bir marka ile birlikte işletme sistemine ait teknikleri kullanabiliyor.

Ulusal ve uluslararası standartlara sahip oluyor.

Markanın sağladığı sürekli müşteri ve iş potansiyelinden yararlanıyor.

Eğitim hizmetlerinden sürekli yararlanabiliyor.

Kaliteli personel bulmak ve yetiştirmek konularında franchise verenin tekniklerinden yararlanıyor.

Franchise veren ile ortak hareket ederek riskleri en aza indiriyor.

Franchise verenin mali ve hukuk danışmanlarından, araştırma geliştirme çalışmalarından yararlanabiliyor.

Franchise verenin reklam ve tanıtım kampanyalarından yararlanıyor.


Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB), Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) ve Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) ortak bir projeye imza atıyor. 'Özelleştirme Sosyal Destek Projesi' adı verilen bu projenin amacı uygulanmakta olan ekonomik reform programını desteklemek ve özelleştirme programındaki hedeflerin başarıyla tamamlanmasına yardımcı olmak. Proje ayrıca özelleştirme uygulamalarından olumsuz etkileri azaltmayı hedefliyor. Bu kapsamda özelleştirme nedeniyle işten çıkarılan işçilere tazminatlarının ödenmesi ve yeniden işe yerleştirilmeleri için çalışmalar yapılacak. Projenin finansmanı Dünya Bankası tarafından sağlanıyor ve 2004'e kadar devam etmesi planlanıyor.

İŞKUR Genel Başkanı Necdet Kenar 81 ilde bu tür faaliyetler yürüttüklerini ve bu çalışmanın işgücünü eğitme ve istihdam etme amacı taşıdığını söylüyor:

‘‘Çalışana ihtiyacı olan eğitim kuruluşları ve işletmeler bize başvuruyor. Uygun elemanlara eğitim veriyorlar. Eğitim masraflarını İŞKUR karşılıyor. Ayrıca eğitim alanlar bu süre içinde asgari ücret alıyorlar. Eğitim sonunda işletmelerin elemanların yüzde 70'ini işe almalarını şart koşuyoruz. Bu çalışma ile 30-35 bin kişiye iş olanağı sağlamayı amaçlıyoruz.‘‘

UFRAD İLE İŞBİRLİĞİ

İŞKUR (Türkiye İş Kurumu) 'Özelleştirme Sosyal Destek Projesi' proje kapsamında Ford Otosan, Meksa Vakfı gibi şirket ve sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği yapıyor. UFRAD'ın teklifi üzerine yeni bir işbirliğinin daha temeli atılmış.

Buna göre, İŞKUR projesine dahil olan işsizler, UFRAD üyesi kuruluşlarda eğitim alacaklar. Eğitim masraflarını İŞKUR karşılayacak. UFRAD Genel Başkanı Mayir Saranga eğitim alan kişilere yüzde 100 istihdam garantisi verileceğini söylüyor:

‘‘UFRAD üyesi olan kuruluşlar, hangi mesleklerde ne miktarda eleman yetiştirebileceklerini İŞKUR'a sundular. Yetiştirilen elemanlar birçok üye kuruluşta eğitim süreleri sonunda yüzde 100 istihdam garantisi ile işe başlayacaklar.‘‘

UFRAD ile başlatılan proje kapsamında İŞKUR'a kayıt yaptırmış olan işsiz kişilerin mevcut nitelikleri tespit edilecek. Açık pozisyonlara uygun olanlar uygun iş alanlarına kaydırılacak ve kurumlar aracılığı ile sisteme kazandırılacak. Saranga bu kişilerden koşulları uygun olanların girişimci olarak işe başlamaları olasılığının mümkün olduğunu söylüyor. Bu sayede kısa sürede birçok işsizin iş imkanına kavuşabileceğini ekliyor.

Tel: 0 312 425 76 24