Fındıkta fiyat belirsizliği
Güncelleme Tarihi:
Fındık üreticileri ve ihracatçıları fındık fiyatının açıklanmasını bekliyor. Bazı üreticiler serbest piyasada oluşan fiyat 11.5 TL’den bir kilogram fındık satıyor. TMO’nun alım fiyatını açıklamamasının belirsizliğe neden olduğunu anlatan üretici ve ihracatçılar, “Üretici maliyetine satış yapıyor, ihracatçılar ise fiyat oluşmadığı için alım yapmak isteyenlere fındık satamıyor. Belirsizlik fındığı vuruyor” diyor.
TÜRKİYE’nin en önemli tarım ürünleri arasında yer alan fındıkta belirsizlik hakim. Fındık sezonunun başlamasına rağmen ne rekolte tahmini açıklandı ne de fiyat. Yaklaşık 3 yıl öncesine kadar fındık fiyatı serbest piyasada belirlenirken, üreticilerin talebiyle fiyatların Toprak Mahsulleri Ofisi’nce açıklanması kararı alınmıştı. Rekolte tahminleri de sezon öncesinde FİSKOBİRLİK, Ziraat Odaları Birliği, ihracatçı birlikleri ve Tarım Bakanlığı tarafından ayrı ayrı olarak açıklanırdı. Gelen rekolte tahminlerinin birbirini tutmaması nedeniyle, rekolte tahmininin Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından açıklanacağı kararı alınmıştı. Ancak sezon öncesinde piyasaya yön veren rekolte tahmininin açıklanmamış olması da üretici tarafında memnuniyetsizlik yarattı.
PİYASAYI ETKİLİYOR
Özellikle son yıllarda serbest piyasada belirlenen fındık fiyatlarının üreticiyi memnun etmediğine dikkat çeken Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Yönetim Kurulu Üyesi Arslan Soydan, “Üreticinin maliyetine yakın fiyatlar oluşuyordu. Ancak üreticinin talebiyle de fındık fiyatını TMO belirlemeye başladı. Şu anda serbest piyasada oluşan fiyat ise 11-11.5 TL civarında. Üretici bu fiyattan memnun değil. TMO’nun sezon başlamadan önce hazırlığını yapması ve fiyatı açıklaması gerekiyordu. Özellikle sahil kesimlerinde fındık serbest piyasa fiyatlarından pazara inmeye başladı. Üreticileri TMO fiyat açıklamadan fındığını satmaması konusunda uyarıyoruz ama üretici de işçi parası ve diğer giderlerini karşılayabilmek için zarar ediyor olsa dahi fındığını satıyor. TMO sezon başlamadan önce fiyatı açıklayacağını duyurmuştu. Maalesef olmadı. Rekolte tahmininin de açıklanmamış olması piyasayı etkiliyor. Çünkü bu sene sis, aşırı sıcak ve külleme hastalığı nedeniyle rekolte düşük. Buna rağmen serbest piyasanın şeffaf olmaması ve tekelleşme nedeniyle fiyatlar düşük tutuluyor” diye konuştu.
PAZARIMIZI KAYBEDİYORUZ
Üreticiler dışında belirsizliğin ortadan kalkmasını bekleyen diğer bir kesim de ihracatçılar. İstanbul Fındık ve Mamulleri İhracatçılar Birliği (İFMİB) Başkanı Ali Haydar Gören, “TMO’nun fiyat açıklamaması belirsizlik yaratıyor. Bizden ürün talep eden müşterilerimize cevap veremiyoruz. Şu ana kadar 30-40 bin ton kadarlık bir pazarımızı kaybettik. Kaybettiğimiz pazarlara, İtalya, ABD ve Azerbaycan gibi rakip ülkeler satış yaptı. Bizim bir fiyat telaffuz etmemiz doğru olmaz ancak Türkiye’nin fındık piyasasında pazarını kaybetmemesini sağlayacak sürdürülebilir bir fiyat politikasının belirlenmesi gerekiyor. Üreticinin desteklenmesi şart. Biz ihracatçıyız üzerine kârımızı koyup satıyoruz. Ancak belirsizlik olunca gelen talebe cevap veremiyoruz” dedi.
PAYIMIZ YÜZDE 40'A KADAR DÜŞEBİLİR
TÜRKİYE’nin 25 yıl önce dünyadaki fındık ticaretinde yüzde 85 pazar payına sahip olduğunu hatırlatan Ali Haydar Gören, “Şu andaki payımızı ise yüzde 60-65 civarında. Türkiye’de 730 bin hektar alanda fındık ekili. Dekar başına elde edilen verim ise ortalama 70-80 kilogram. Rakip ülkelerde dekar başına elde edilen verim ise İtalya’da 220 kilogram, ABD’de 300 kilogram, Azerbaycan ve Gürcistan’da ise 250 kilogram civarında. Yüksek verim sayesinde onların maliyetleri Türkiye’den daha düşük oluyor. Eğer sürdürülebilir bir fiyat politikası oluşturulmazsa, fındık bahçeleri gençleştirilmezse, iyi tarım uygulamalarına geçiş yapılmazsa 10 yıl içinde Türkiye’nin fındık ticaretinde alacağı pay yüzde 40’lara gerileyebilir” ifadelerini kullandı.
'ÜLKEMİZ HER DAKİKA GELİR KAYBEDİYOR'
TZOB geçen günlerde fındık fiyatı ile ilgili bir açıklama yapmış, fiyatın en az 15 TL olması gerektiğini duyurmuştu. TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) fındıkta piyasaya girmekte gecikmesi ve makul bir fiyat açıklamamasının fındıkta ihraç fiyatını düşüreceğini, ülke ekonomisine yapılan katkının azalmasına yol açacağını söylemişti. Bayraktar, “Rekoltedeki düşüş, fındıkta üretici maliyetini daha da yükseltecek. Dünyanın en büyük fındık üreticisi ülkesi olmamıza rağmen TMO’nun fındık alım fiyatını açıklamaması, dış alıcıların ucuz fiyattan fındık bağlantısı yapmalarını sağlıyor. Bu gecikme ülkemizin her dakika gelir kaybetmesine neden oluyor. Fındığın büyük bölümü ihracata gidiyor. Geçen yıldan bu yana dolar kuru yüzde 70.4 arttı. Fiyat 15 lira açıklansa da dolar bazında kabuklu fındık fiyatı sadece 2.5 doları, iç fındık fiyatı bütün maliyetler eklense 5.5 doları bulmaz. 2014/2015 sezonunda iç fındığın kilogramını 12.87 dolardan, bu sezon 6.23 dolardan satan Türkiye, fındık fiyatını düşük tutarak ihracat gelirlerini düşürmemeli. 2014/2015 sezonunda sadece 217 bin 427 ton iç fındık ihraç edilmesine rağmen 2.8 milyar dolarlık ihracat geliri kazanıldı.1 Eylül-8 Ağustos döneminde bu sezon 277 bin 747 ton iç fındık ihraç edilmesine rağmen, ihracat geliri 1.73 milyar dolarda kaldı” diye konuştu.
ÜRETİCİYE HAKSIZLIK YAPILIYOR
TRABZON Ziraat Odaları Koordinasyon Kurulu Başkanı ve Arsin Ziraat Odası Başkanı Hasan Kozoğlu da fiyatın bir an önce en az 15 TL olarak açıklanmasını beklediklerini söyledi. Bazı üreticilerin 11-11.5 TL’den giderlerini karşılayabilmek için fındığını sattığına dikkat çeken Kozoğlu, “Geçen yıl TM 10.5 TL fiyat belirlemişti. Maliyetimiz ise kilogram başına 10 TL’ydi. Geçen seneden bu yana mağduriyetimiz devam ediyor. Maliyetler de her yıl artıyor. Üreticiye haksızlık yapılıyor” dedi.