Fındıkta büyük düşüş beklentisi
Güncelleme Tarihi:
Dünya fındık ihtiyacının yüzde 75’ini karşılayan Türkiye’de rekolte tartışmaları aylardır devam ederken fiyatlar ise hızla düşüyor. Geçen yıl kilogramı 22 liraya ulaşan fındık fiyatları sonrası 2.8 milyar dolarlık rekor ihracat yakalanırken, bu yıl yüksek beklenen rekolte ile fiyatlar 11 liraya kadar geriledi. Bazı tüccarlar ise fiyatın 8-9 TL’ye kadar inebileceğini söylüyor.
GEÇEN yıl üreticide kilogramı 22 lirayı gören fındıkta, bu yıl fiyatlar 11 lira seviyelerinde seyrediyor. Ancak fiyat tartışmalarından önce sektörde ‘rekolte tahmini’ konusunda büyük bir tartışma yaşanıyor. Sektörün 3 ayağını oluşturan üretici, Tarım Bakanlığı ve ihracatçı ayağında büyük bir ‘fikir ayrılığı’ bulunuyor. Tarım Bakanlığı bu yıl 630 bin ton fındık rekoltesi beklerken, ihracatçılar 733 bin ton fındık rekoltesinin geleceğini söylüyor. Üretici ayağında ise Türkiye Ziraat Odaları Birliği 590 bin ton olarak açıkladığı rekolte tahmininin daha da aşağıya çekti. Sekörün yöneticisi ve temsilcileri ‘rekolte tahmini’ savaşı verirken, birbirlerini de ‘fiyat’ belirlemek için ihracatçılar yüksek, üretici kanadı da düşük tahminde bulunuyor diye suçluyor. Geçen yıl 2.8 milyar dolar fındık ihracatı gerçekleştiren sektörün hala rekolte tartışması yapması ise en çok fındık üreticisini etkiliyor. Rekolte konusunda bu tartışmalar yaşanırken peki üretici tarafında neler oluyor?
PARAYI KİM KAZANDI
Düzce Akçakoca’da Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin düzenlediği Ağustos ayı ihracat rakamlarının açıklandığı toplantıya birçok fındık ihracatçısı ve Tarım Bakanlığı temsilcileri de katıldı. Toplantıda İstanbul Fındık İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Haydar Gören ve Ulusal Fındık Konseyi Başkanı Sebahattin Arslantürk de yer aldı. Fındık sektörünün sorunlarının ele alındığı toplantı öncesi gazetecilerle bir araya gelen Gören ve Arslantürk fındık rekoltesi konusunda açıklamalarda bulundu. Rekolte tahmini tartışmalarının sektöre ve özellikle de üreticiye zarar verdiğini söyleyen Sebahattin Arslantürk, “Geçen yıl fındıkta çok ilginç ve zor bir sezon yaşandı. Fındık 22 liraya kadar çıktı ama kim kazandı? Üretici mi? Şimdi 11 lira seviyelerinde. Özellikle Doğu Karadeniz’de 300 metreden yüksek yerlerdeki fındıkları don vurdu. Oradaki üretici fındık alamadı. Zor bir sezon geçirdi. 22 liraya çıkınca üretici kazandı diye birşey olmuyor” diye konuştu.
YABANCILAR DAHA İYİ
Rekolte tahmini konusunda sadece 3 kurumun araştırma yapmadığına dikkat çeken Arslantürk, “Fındık ithalatı yapan firmalar bizden daha doğru araştırmalar ve tahminler yapıyor. Biz kendi kendimize ortamı geriyoruz. Dünyanın en büyük fındık üreticisi ve ihracatçısı Türkiye iken dışarıda bizim durumumuzu daha iyi biliyorlar. 1 saatte çözülecek rekolte işini yıllardır tartışıyoruz. Sonucunda zarar gören ise üretici oluyor. Artık bu ile bir son verilmeli” dedi. Fındık üretim rakamlarının dahi çeşitli kurumlar tarafından farklı açıklanırken, reklolte tahminlerinin tutmamasının doğal olduğunu söyleyen Arslantürk, “Hala ne kadar alanda fındık ekili olduğunu ne bakanlık ne de biz bilmiyoruz. Batı bölgesinde kaç hektar alanda fındık ekili belli değil. Üretilen fındık cinslerinin hangi ağaçtan ne kadar alındığını bilmiyoruz. Önce bunları tespit etmek varken hala rekolte üzerinden tartışma yapıyoruz” diye konuştu.
Bir masa etrafında toplanmalıyız
İSTANBUL Fındık İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Haydar Gören de, “Fiyatın 22 liraya çıkmasının tek nedeni doğal afet olmuş olması. Özellikle Doğu Karadeniz’deki üretici mağdur oldu. Batı Karadeniz tarafı ise biraz daha iyiydi. Bir taraf mağdur olurken, diğer taraf para kazandı” dedi. Rekolte tartışmalarının artık bitmesi gerektiğini söyleyen Gören, “Her kurumun yaptığı çalışma bizim için kıymetlidir. Ancak artık bir masa etrafında toplanma zamanı geldi. Sektörde 3 ayağın da rekolte araştırması yapan ekipleri bir araya gelmeli. Metadolojilerini anlatmalı. Doğrular ve yanlışlar masaya yatırılmalı. Böylelikle ortak bir yöntem bulunabilir. Eğer rekolte tahminlerinde dolayı mağdur olan üreticiler varsa bunun da önüne geçilmiş olur” ifadelerini kullandı. TZOB’un rekolte tahminini daha da aşağı çekmesi ile ilgili değerlendirmelerde bulunan Gören, “Ekiplerimizi tekrar sahaya gönderdik. Yeni bir çalışma yapıyorlar. Harmandan gelen bilgileri ışında 10 gün içinde sonuca ulaşırız” dedi.
Bakanlığı açıkladığı rakamlar yanlış
FINDIK ihracatçıları 2023 hedefinin aşılması nedeniyle yeni hedefi 2.5 milyar dolardan 4 milyar dolara yükselttiğini belirten Gören, 2023 hedefini gerçekleştirebilmek için yılda 1 milyon ton kabuklu fındık üretmek gerektiğini söyledi. Gören’e geçen yıl Tarım Bakanlığı’nın açıkladığı 412 bin tonluk rekolte dikkate alındığında geçen sezon için açıkladıkları rekolte tahmininin (512 bin ton) çok yukarılarda kaldığını hatırlattığımızda, Bakanlığın açıkladığı rakamın tartışmalı olduğunu şöyle açıkladı: “217 bin 500 ton iç fındık ihraç ettik. Kabuklu fındık bunun 2 katı 435 bin ton eder. 75 bin ton iç piyasa tüketimi. 510 bin ton eder. 20-30 bin ton geçen önceki yıldan kalma olsa 480-490 bin ton rekolte vardı. Bakanlığın açıkladığı rakam doğru değil.”
Müdahale olabilir
AKÇAKOCA’da biraraya geldiğimiz bir fındık broker’ı ise fındığın kilogram fiyatının 8-9 liraya kadar ineceğini, seçim öncesine denk geleceği için fiyatlara müdahale edilebileceğini ifade etti. Broker, “Fındık fiyatına müdahale edildikten sonra fiyatlar 15 lirayı bulacak. Fındık üreticisi bu dönemde kaybedilmek istenmiyor” dedi.