Faturanın yüzde 80'i devletten

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, İstanbul’daki basın buluşmasında enerji piyasasına ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Tüm dünyada enerji maliyetlerinin son aylarda hızla tırmanışa geçtiğini belirten Dönmez, “Petrol, doğalgaz ve kömür fiyatları elektrik üretim maliyetlerini de önemli ölçüde etkiliyor. Fiyatlarda 8-10 katlık bir artış oldu. Petrol ve doğalgazda üretim problemleri var. Yeni yatırımların devreye girmesi de biraz zaman alacak. Bu tip tedarikteki aksamalar da ister istemez pazarda daralma ve fiyatların artışını doğuruyor. Ama biz buna rağmen vatandaşımıza hem gazı, hem de büyük oranda gazdan ürettiğimiz elektriğin maliyetleri yansıtmadık” ifadelerini kullandı.

YÜZDE 80’İNİ DEVLET ÖDÜYOR

Doğalgazdaki maliyetin yüzde 80’inin devlet tarafından karşılandığını belirten Bakan Dönmez, “Yani vatandaşımız 100 liralık fatura ödüyor ama ödemesi gereken 300 lirayı da devlet karşılıyor. Daha önce bu 4’te 3 oranındaydı. Aralık ayında biraz daha arttı . Elektrikte ise bu oran yarı yarıya. Tabi bunlar konutlar için. Bu sübvansiyonun bedeli doğalgazda 80 milyar lira civarında elektrikte de 20 milyar lira civarında gerçekleşmesini bekliyoruz. Bu BOTAŞ’ın mali tablosunu da etkiliyor. Maliyeden kaynak aktarıyoruz. Bilançosunu düzelteceğiz” diye konuştu.

EN UCUZ GAZ BİZDE

Akaryakıt fiyatlarında son dönemde hızlı bir yükselme gerçekleşti. Bütün ülkelerin petrolü aynı fiyattan aldığını anlatan Bakan Dönmez, “Hollanda’da 1 litre benzin 1.96 Euro. İspanya’da 1.48 Euro, Almanya’da 166 Euro, Türkiye’de 0.89 yani 11.74 lira” dedi. Dönmez, şöyle devam etti: “Elektrik fiyatlarında da konut bazında Birleşik Krallık Avrupa’da en pahalı elektriği kullanan ülke. Bu ülkede 1 kilovatsaat 0.4 Euro, Almanya’da 0.37 Euro, Fransa’da 0.22 Euro. Türkiye, Avrupa’da en ucuz elektriği kullanan 2’nci ülke. Bizde 0.06 Euro. Bizden daha ucuzu ise Ukrayna. Orada da 0.053 Euro. Doğalgaz fiyatlarında ise en pahalı İsveç. Bu ülkede doğalgazın metreküp fiyatı 2.47 Euro. Almanya’da ise 1,31 Euro. İtalya’da 1.32 Euro, Yunanistan’da 1.08 Euro, Bulgaristan’da 0.99 Euro. Türkiye Avrupa’da en ucuz doğalgazı kullanan ülke. Ülkemizde 1 metreküp doğal gaz 0.17 Euro. Amsterdam’da yıl başından bu tarafa toptan elektrik fiyatı yüzde 68 artmış, Londra’da yüzde 22, Berlin yüzde 12. Gaz fiyatlarında ise daha fazla. Berlin yüzde 28 artmış, Brüksel’de yüde 29 artmış.

Alış maliyetleri çok farklı olacağını sanmıyorum. Burada ülkeler oturup ne kadar destekleyeceğiz, ne kadarı vatandaşa gidecek bunun kararını vermiş oluyorlar.”

DOĞALGAZA DA KADEMELİ TARİFE PLANLANIYOR

Elektrikte kademeli tarifenin tasarruf getireceğine değinen Bakan Dönmez, “Bu dar gelirli, faturaları yerine göre ödemekte zorlanan ailelere dönük biraz daha farklılaştıran bir sistem. Belli bir tüketime kadar birinci kademe, o tüketimin aşan kısmı ikinci kademe olacak şekilde bir uygulamaya geçeceğiz. Birinci kademede de sınırı da ortalama 100 metrekarelik bir evin asgari elektrik ihtiyacına göre olacak. Arkadaşlarımız bunları teknik olarak çıkarttılar. Yine Türkiye’nin ortalama hane tüketiminden hareketle bir kademe belirlenecek ve o kademeye kadar daha düşük bir birim fiyat olacak ve herkes aynı fiyattan ödeyecek. Onu aşan kısımlar varsa bir miktar daha pahalı ödenecek. Kademeyi belirlerken ortalama 4 kişilik bir ailenin asgari tüketimine bakacağız. Doğalgazda da kademeli tarife planlıyoruz.Sitelerde de örneğin merkezi sistem ile ısınan bir binada 10 daire var. O zaman da birinci kademenin sınırı çarpı 10 yapılacak ve o birinci kademe olacak.

KARADENİZ GAZI GELDİKÇE PAHALI GAZ AZALACAK

Karadeniz’deki 540 milyar metreküplük gaz keşfine de değine Bakan Dönmez, “2023’ün ilk çeyreğinde bunu sistemimize bağlamayı arzu ediyoruz. İlk yıl muhtemelen 3-4 milyar metreküp civarında bir üretimimiz olacak. 2026’da maksimum seviyesine olan 15-20 milyar metreküp yıllık üretime ulaşacağız. Bunun ülkemizin ihtiyacının yüzde 30’unu karşılamış oluyoruz. Bu da Türkiye’deki tüm konutların yaklaşık 25 yıl süreyle doğal gaz ihtiyacını karşılayabilecek seviyede. Yerli gaz sisteme girdikçe pahalı gaz sistemden çıkacak. Bizim ithal ettiğimiz fiyatların oldukça altında olacak bizim üretim maliyetlerimiz” şeklinde konuştu.

ENERJİ FATURASI ARTACAK

“Ben bu yılkı petrol ve doğalgaz fiyatlarının da uzun dönemli sürdürülebileceğini düşünmüyorum. Yaklaşık 30 yıldır sektörün içindeyim. 1 metreküpü 1 dolar fiyatına hiç rastlamadım. O açıdan çok sürdürebilir olduğunu düşünmüyorum. Bu sene anormal bir durum var” diyen Bakan Dönmez, “Bu yıl 55 milyar dolarlık gibi bir enerji ithalatı olacak gibi görünüyor. Normalde son 10 yıl ortalaması 45 milyar dolar. Bu sene neden 55 olmasının sebebi doğal gaz tüketiminin artması ve birim fiyatlardaki artış. Onun için ödediğimiz fatura ve bedel arttı. Önümüzdeki yıl da bu rakamdan daha az olacağını düşünmüyorum” ifadelerini kullandı.

‘AVRUPA DA SABİT SAATİ İSTİYOR’

Sabit saat uygulamasıyla 2016’da bir düzenlemeye gittiklerini hatırlatan Bakan Dönmez, “Bu süreçte elde ettiğimiz tasarruf miktarı yaklaşık 5.9 milyar lira. İstanbul Teknik Üniversite ile yapılan çalışma sonucu yıllık 1 milyar kilovatsaat civarında bir tasarruf olabileceği ortaya çıktı. Uygulamadan 2 yıl sonra aynı ekip bir daha çalıştı. Öngörülen hesapların yaklaşık yüzde 90’ının tuttuğu tespit edildi. Avrupa Parlamentosu da üye ülkelere tek saat uygulaması konusunda tavsiye kararı aldı. Yine Avrupa’da çok geniş katılımlı bir anket yapıldı. Anketten yüzde 84 sabit saat uygulamasının daha doğru olacağını ifade edildi” dedi.

10 ARACA BİR DOLUM İSTASYONU

Elektrikli otomobiller konusunda gerekli adımların atıldığını anlatan Bakan Dönmez, “Başta mevcut akaryakıt istasyonları olmak üzere AVM’ler, otoparklar ve sırf bu işe özgü dolum noktaları yapılacak. Hukuki alt yapısı hazırlandı. 2030 gibi Türkiye’de trafikte 1 milyon civarı elektrikli araç olacağı öngörülüyor. Her 10 araca da bir dolum istasyonuna ihtiyaç var. Bu da demek ki 100 bin civarında bir dolum istasyonunu o tarihe kadar yapmamız lazım. Evlerimiz ve iş yerlerimizdeki basit dolum noktalarını bu sayıya katmıyoruz. Tüm dünya olduğu gibi biz de hazırlanıyoruz” diye konuştu.