Faruk Özlü: Genetik kimlik değiştirmeye patent verilmeyecek

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü, "Sınai Mülkiyet Kanunu" ile etik kurallara ve genel ahlaka aykırı olacak şekilde canlılara zarar verecek genetik veya biyolojik işlemlerin patentlenemeyeceğini vurgulayarak, "İnsan klonlama, insan eşey hattının genetik kimliğini değiştirme, insan embriyosunun sınai ya da ticari amaçlarla kullanılması, hayvanlara acı çektirebilecek genetik kimlik değiştirme işlemleri ve bunlar sonucu elde edilen hayvanlar, patent verilerek korunmayacak." dedi.

Özlü AA muhabirine, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Sınai Mu?lkiyet Kanunu'na ilişkin açıklamalarda bulundu. Türk Patent Enstitüsünün (TPE) adının, "Türk Patent ve Marka Kurumu" (TÜRKPATENT) olarak değiştirildiğini ifade eden Özlü, kurumsal kapasiteyi artırmak amacıyla 4 yeni daire başkanlığı kurulduğunu ve toplam 281 kadro oluşturulduğunu belirtti.

Bakan Özlü, kanun ile marka konusunda yeni Avrupa Birliği (AB) Marka Direktif ve Tüzüğündeki değişiklikler dikkate alınarak düzenleme yapıldığını söyledi. Bu kapsamda marka olabilecek işaretlerin yeniden düzenlendiğini, sesli ve hareketli marka türlerinin de kanuna eklendiğini anlatan Özlü, tescil süreçlerini kısaltmak amacıyla ilan süresinin 3 aydan 2 aya indirildiğini kaydetti. Tescilli markaların piyasada daha etkin kullanımını sağlamayı, kullanılması düşünülmeyen mal ve hizmetler için marka tescil talebinde bulunulmasını engellemeyi hedeflediklerini dile getiren Özlü, markanın 5 yıl kesintisiz kullanılmaması halinde iptaline olanak sağlayan bir düzenleme getirdiklerini bildirdi.

"MODASI HIZLI DEĞİŞEN SEKTÖRLERE 'TESCİLSİZ' TASARIM KORUMASI"

Tasarımlarda getirilen en önemli düzenlemelerden birinin yenilik incelemesi olduğuna işaret eden Özlü, tasarımlarda yenilik araştırması yapılacağını ve yeni olmadığı anlaşılan başvuruların reddedileceğini anlattı.

Özlü, tasarım başvuruları ilan süresinin 6 aydan 3 aya, 8 aylık tescil sürecinin ise 5 aya düşürüldüğünü belirterek, böylece yatırım yapmak için uzun süre beklemek zorunda kalınmayacağının altını çizdi. Modası hızlı değişen tekstil, giyim ve ambalaj gibi tasarım ömrü kısa sektörler için 3 yılla sınırlı, masrafsız, doğrudan tescilsiz tasarım koruması getirildiğine dikkati çeken Özlü, "Onlarca tasarımın ortaya çıktığı moda sektöründe, firmalar başvuru masraflarından dolayı tescil yapmaktan kaçınıyor. Bu sektörler için tescilsiz tasarım koruması yararlı olacak." ifadesini kullandı.

"TÜKETİCİLERİN ALDATILMASININ ÖNÜNE GEÇİLECEK"

Coğrafi işaret olarak tescilli ürünlerde amblem kullanımının zorunlu hale getirildiğini vurgulayan Özlü, böylece tüketicilerin tescilli coğrafi işaretli ürünleri piyasada daha kolay ayırt edebileceğini söyledi. Bununla beraber coğrafi işaretten elde edilen katma değerin de artacağına işaret eden Özlü, "Coğrafi işaret ve geleneksel ürün adlarıyla birlikte kullanılan amblem, tescilde belirtilen şartlara uygun olarak üretilmeyen ürünler üzerinde kullanılırsa, hukuki yaptırımlar söz konusu olacak. Böylelikle tüketicilerin aldatılmasının önüne geçilecek." şeklinde konuştu.

Özlü, kanunla Ulusal Coğrafi İşaret Strateji Belgesi'nin etkin şekilde uygulanacağının altını çizerek, coğrafi işaret başvurularının ilan süresinin 6 aydan 3 aya indirildiğini ve tescil süresinin kısaldığını belirtti.

"İNSAN KLONLAMAYA PATENT YOK"

Özlü, Sınai Mülkiyet Kanunu'nda patent verilme süresinin 17-42 aydan 7-27 aya indirildiğine dikkati çekerek, "Patente tescil sonrası Kurum nezdinde itiraz etme hakkı, faydalı model başvurularına araştırma raporu düzenlenmesi zorunluluğu getirildi. Üniversitelerdeki mevcut buluş potansiyelinin ortaya çıkarılması ve ekonomiye kazandırılması amacıyla üniversite mensuplarının buluşlarının hak sahipliğinin en az üçte biri buluşu yapana ait olmak üzere yükseköğretim kurumlarına verildi." değerlendirmesinde bulundu.

Etik kurallara ve genel ahlaka aykırı olacak şekilde insan hayatına veya diğer canlılara zarar verecek nitelikteki genetik veya biyolojik işlemlerin patentlenemeyeceğini belirten Özlü, şunları aktardı:

"Bitki çeşitleri, hayvan ırkları, bitki veya hayvan üretimine yönelik biyolojik işlemlerle insan veya hayvan vücuduna uygulanacak teşhis ve tedavi yöntemlerine, patent verilmeyecek. İnsan bedeni ve gen dizisi de dahil olmak üzere, bedenin ögelerinden birinin sadece keşfi, insan klonlama, insan eşey hattının genetik kimliğini değiştirme, insan embriyosunun sınai ya da ticari amaçlarla kullanılması, insan ya da hayvanlara önemli bir tıbbi fayda sağlamaksızın hayvanlara acı çektirebilecek genetik kimlik değiştirme işlemleri ve bunlar sonucu elde edilen hayvanlar, patent verilerek korunmayacak. Yapılan değişiklikler ve yeniliklerle patent ve faydalı model sistemimiz, daha nitelikli ve sağlıklı bir yapıya kavuşacak. Böylece ekonomimiz ve iş dünyamız, uluslararası platformda ileri teknolojilere ve inovasyona dayanan, daha güçlü ve daha rekabetçi bir yapıya ulaşacak."