Fakir Muş ‘Lale Devri’ne Armani ve şarapla geçiyor
Güncelleme Tarihi:
Sadi ÖZDEMİR / MUŞ
Oluşturulma Tarihi: Eylül 30, 2003 02:04
Türkiye'nin en fakir ili olan Muş, ekonomisini ayağa kaldırmak için lale ve şarap konusunda uluslararası projeler geliştiriyor. Muş Ovası'nın doğal lale’si Hollanda ile Muş üzümünün şarabı da Fransız şaraplarıyla buluşacak. Giorgio Armani de Muş'a davet edilecek.
TERÖR dolu yılları geride bırakan Doğu ve Güneydoğu illerindeki ‘yatırım incelemeleri’ sürüyor. Bazen Ağrı ile yer değiştirse de genellikle Türkiye'nin en fakir ili ünvanını sık sık taşıyan Muş ili de ekonomisini ayağa kaldırmak için sahip olduğu potansiyelleri uluslararası projelerle değerlendirmek istiyor. Muşlu işadamları Ankara Sanayi Odası Başkanı Zafer Çağlayan, İstanbul Sanayi Odası (İSO) Meclis Başkan Vekili Erdal Bahçıvan ve İSO Meclis Üyesi Selahattin Akaydın'ın girişimi ile Muş'a gelen işadamları, Muş'un iki konuda uluslararası marka olabileceğini ve tarım ve hayvancılık projeleriyle de kısa fakirlikten kurtulabileceğini söylediler. Ankara Giyim Sanayicileri Derneği (AGSD) Başkanı Canip Karakuş ise Erzurumlu bir işadamı olarak Muş ilinde Muş üzümünden şarap üretecek bir tesis kurma sözü verdi. Karakuş ayrıca, dünyanın en ünlü modacılarından Giorgio Armani ile arkadaş olduğunu belirterek, ‘‘Muş Şarabı'nın marka tescilini yapıp, yeniden dünyaya satacağım. Ayrıca hem kendi giyim markalarımın hem de Armani'nin katalog çekimlerini Muş Ovası'nda, Muş Lalesi'nin doğallığı içinde yapmak istiyorum. Büyük ihtimalle Armani beni kırmaz. Büyük ihtimalle önümüzdeki Mayıs'ta düzenlenecek Lale Festivali'nde bu proje gerçekleşir’’ dedi.
ÇAĞLAYAN BAĞ VERDİ
Muşlu ASO Başkanı Zafer Çağlayan ise Canip Karakuş'un yatırım kararı üzerine, ‘‘Bizler buraya öncelikle inceleme yapmak, Muş'un yatırım potansiyelini ortaya çıkarmak için geldik. Sayın Karakuş'un yatırım kararı hepimizi sevindirdi. Ben aileme ait 55 dönümlük bağı Sayın Karakuş'a 'yap işlet devam et' modeliyle bağışlıyorum’’ dedi.
Çağlayan Muş'tan Fransa'ya Osmanlı döneminde şarap ihraç edildiğini belirterek, ‘‘O dönemlerde Ermeni vatandaşlarımız bağcılık ve şarap imalatında çok ileriymiş. Onlardan sonra hem bağcılık hem de şarap imalatı yok olmuş. Muş üzümü farklı tadı ile yeniden aynı başarıya aday’’ dedi. Çağlayan, Muş Ovası'nda doğal olarak yetişen Lale konusunda da ‘‘Hollanda ile temas kurduk. Hollanda uluslararası Lale üretimi ve ticaretinde çok büyük tecrübe sahibi. Onlarla işbirliği yapmak istiyoruz. İki taraf da kazançlı çıkabilir’’ diye konuştu.
Muşlu İSO Meclis Başkan Vekili Erdal Bahçıvan da Muş'ta tarım ve hayvancığın verimli hale gelmesi için çalışacaklarını ve o aşamadan sonra da yatırım yapılacağını söyledi. Bahçıvan, ‘‘Bölgede büyükbaş hayvancılığın hızla geliştirilmesi gerekiyor. Maliyetler düşerse başta biz olmak üzere sanayiciler bölgeye yatırım yapar’’ dedi.
Şu kaburga kalınlığını bir kenara bırakalım
ASO Başkanı Zafer Çağlayan, bir Muşlu olarak Muşlu hemşerileri için özeleştiri de yaptı. Çağlayan, ‘‘Maalesef tembellik var. Muş'un fakirlikten kurtulması için önce bizim tabirimizle Muşluların 'kaburga kalınlığından' vazgeçmesi biraz hareket etmesi lazım’’ dedi. Muşluların organize olması ve proje üretmesi halinde Avrupa Birliği (AB) Meda ve Sokrates fonlarını harekete geçireceklerini, özellikle Lale ve Bağcılık için eğitim desteği alabileceklerini söyledi.
Muş'un fakirliğine bürokratlar da şaştı
MUŞ ilinin sorunlarını dinlemek için Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarı Adem Şahin, DPT müsteşar Yardımcısı Lütfü Elvan, Hazine Müsteşarlığı Teşvik ve Uygulama Genel Müdürü Turan Serdengeçti ve Gelirler Genel Müdürü Osman Arıoğlu da Muş'a geldi. Bürokratlar Muş Ovası'nın zengin tarım potansiyeline rağmen ilin fakir kalmasına şaşırdı. Bazı bürokratlar Karadeniz illerinden ve Konya'dan örnekler vererek, ‘‘Herşeyin devletten beklenmemesi gerektiğini’’ vurguladı.
Ermenilerle giden bağcılık ve şarap
OSMANLI döneminde Ermeni azınlık Muş'ta büyük ölçekli bağcılık ve şarap imalatı yapıyordu. Trabzon Limanı'ndan Fransa'ya ihraç edilen Muş şarabı, özel tadı nedeniyle büyük beğeni topluyordu. Ancak Ermeni tehciri nedeniyle bağlar ve şarap üretimi yok oldu. Önceki Muş Valilisi Dr. Cengiz Akın, bölgede yeniden bağcılık yapılması için 3.000 hektar alanda bağ tesviyesi yaptırdı ve 5 milyon bağ çubuğu dikildi. Projeyi Muş'un şimdiki valisi Yıldırım Kartal da desteklemeye devam ediyor. Muş'ta bağcılık ve şarap kültüründeki Ermeni damgası nedeniyle Giorgio Armani'nin Muş'un Lale ve Şarap projelerine sıcak bakması bekleniyor.
Sakık: Köylü perişan, dönüş için para verin
ŞEMDİN ve Sırrı Sakık'ın ağabeyi Haluk Sakık, kendi köyü Zengök-Yörecik de dahil binlerce köyün boş olduğunu, tarım ve hayvancılığın bu nedenle çöktüğünü söyledi. Haluk Sakık, ‘‘Bizim köy 55-60 haneydi. Biz 18 kardeşiz ve şu anda ailem de dahil köyümüzde hiç kimse yok. Evlerin çoğu yıkılmış, kalanlar harabe. İlkokul, cami hepsi tahrip olmuş durumda. Biz demokrasi içinde memleketimizde yaşamak ve siyaseti de bu ölçülerde yapmaktan yanayız’’ dedi.
CHP Muş Milletvekili Mehmet Şerif Ertuğrul da Muş'ta terör sonrası sosyal barış sağlanamadığını belirterek, ‘‘Halkın büyük bölümü devlete kızgın. Bu 3.000 yerleşim birimi boşaltılmış ama köye dönüş projesi lafta kaldı. Devlet bu insanlara borçludur. Şimdi onlara destek vermezsek hiçbir mesafe alınamaz. Şimdi devlet bu insanlar karnını nasıl doyuruyor artık bakmalı. İnsanlar köylerine yerleştirilmeli’’ dedi.
ÇAĞLAYAN BAĞ VERDİ
Muşlu ASO Başkanı Zafer Çağlayan ise Canip Karakuş'un yatırım kararı üzerine, ‘‘Bizler buraya öncelikle inceleme yapmak, Muş'un yatırım potansiyelini ortaya çıkarmak için geldik. Sayın Karakuş'un yatırım kararı hepimizi sevindirdi. Ben aileme ait 55 dönümlük bağı Sayın Karakuş'a 'yap işlet devam et' modeliyle bağışlıyorum’’ dedi.
Çağlayan Muş'tan Fransa'ya Osmanlı döneminde şarap ihraç edildiğini belirterek, ‘‘O dönemlerde Ermeni vatandaşlarımız bağcılık ve şarap imalatında çok ileriymiş. Onlardan sonra hem bağcılık hem de şarap imalatı yok olmuş. Muş üzümü farklı tadı ile yeniden aynı başarıya aday’’ dedi. Çağlayan, Muş Ovası'nda doğal olarak yetişen Lale konusunda da ‘‘Hollanda ile temas kurduk. Hollanda uluslararası Lale üretimi ve ticaretinde çok büyük tecrübe sahibi. Onlarla işbirliği yapmak istiyoruz. İki taraf da kazançlı çıkabilir’’ diye konuştu.
Muşlu İSO Meclis Başkan Vekili Erdal Bahçıvan da Muş'ta tarım ve hayvancığın verimli hale gelmesi için çalışacaklarını ve o aşamadan sonra da yatırım yapılacağını söyledi. Bahçıvan, ‘‘Bölgede büyükbaş hayvancılığın hızla geliştirilmesi gerekiyor. Maliyetler düşerse başta biz olmak üzere sanayiciler bölgeye yatırım yapar’’ dedi.
Şu kaburga kalınlığını bir kenara bırakalım
ASO Başkanı Zafer Çağlayan, bir Muşlu olarak Muşlu hemşerileri için özeleştiri de yaptı. Çağlayan, ‘‘Maalesef tembellik var. Muş'un fakirlikten kurtulması için önce bizim tabirimizle Muşluların 'kaburga kalınlığından' vazgeçmesi biraz hareket etmesi lazım’’ dedi. Muşluların organize olması ve proje üretmesi halinde Avrupa Birliği (AB) Meda ve Sokrates fonlarını harekete geçireceklerini, özellikle Lale ve Bağcılık için eğitim desteği alabileceklerini söyledi.
Muş'un fakirliğine bürokratlar da şaştı
MUŞ ilinin sorunlarını dinlemek için Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarı Adem Şahin, DPT müsteşar Yardımcısı Lütfü Elvan, Hazine Müsteşarlığı Teşvik ve Uygulama Genel Müdürü Turan Serdengeçti ve Gelirler Genel Müdürü Osman Arıoğlu da Muş'a geldi. Bürokratlar Muş Ovası'nın zengin tarım potansiyeline rağmen ilin fakir kalmasına şaşırdı. Bazı bürokratlar Karadeniz illerinden ve Konya'dan örnekler vererek, ‘‘Herşeyin devletten beklenmemesi gerektiğini’’ vurguladı.
Ermenilerle giden bağcılık ve şarap
OSMANLI döneminde Ermeni azınlık Muş'ta büyük ölçekli bağcılık ve şarap imalatı yapıyordu. Trabzon Limanı'ndan Fransa'ya ihraç edilen Muş şarabı, özel tadı nedeniyle büyük beğeni topluyordu. Ancak Ermeni tehciri nedeniyle bağlar ve şarap üretimi yok oldu. Önceki Muş Valilisi Dr. Cengiz Akın, bölgede yeniden bağcılık yapılması için 3.000 hektar alanda bağ tesviyesi yaptırdı ve 5 milyon bağ çubuğu dikildi. Projeyi Muş'un şimdiki valisi Yıldırım Kartal da desteklemeye devam ediyor. Muş'ta bağcılık ve şarap kültüründeki Ermeni damgası nedeniyle Giorgio Armani'nin Muş'un Lale ve Şarap projelerine sıcak bakması bekleniyor.
Sakık: Köylü perişan, dönüş için para verin
ŞEMDİN ve Sırrı Sakık'ın ağabeyi Haluk Sakık, kendi köyü Zengök-Yörecik de dahil binlerce köyün boş olduğunu, tarım ve hayvancılığın bu nedenle çöktüğünü söyledi. Haluk Sakık, ‘‘Bizim köy 55-60 haneydi. Biz 18 kardeşiz ve şu anda ailem de dahil köyümüzde hiç kimse yok. Evlerin çoğu yıkılmış, kalanlar harabe. İlkokul, cami hepsi tahrip olmuş durumda. Biz demokrasi içinde memleketimizde yaşamak ve siyaseti de bu ölçülerde yapmaktan yanayız’’ dedi.
CHP Muş Milletvekili Mehmet Şerif Ertuğrul da Muş'ta terör sonrası sosyal barış sağlanamadığını belirterek, ‘‘Halkın büyük bölümü devlete kızgın. Bu 3.000 yerleşim birimi boşaltılmış ama köye dönüş projesi lafta kaldı. Devlet bu insanlara borçludur. Şimdi onlara destek vermezsek hiçbir mesafe alınamaz. Şimdi devlet bu insanlar karnını nasıl doyuruyor artık bakmalı. İnsanlar köylerine yerleştirilmeli’’ dedi.