Faizde tarihi rekora uçtu: Yüzde 7500

Devletin zirvesinde yaşanan gerginliğin ateşlediği ekonomik kriz, dün piyasaları altüst etti. Gecelik faizler tarihinin en yüksek seviyelerine, interbank piyasasında yüzde 6.200'e, repo piyasasında ise 7.500'e fırladı.

25 dakika süren Milli Güvenlik Kurulu'nda (MGK) devletin zirvesinde yaşanan gerginlik, Türkiye ekonomisine tarihinin en zor günlerini yaşatıyor. Dün, interbank ve repo piyasasında gecelik faizler, Cumhuriyet tarihinin en yüksek düzeylerine fırladı. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının olumsuz açıklamaları, yüksek likidite sıkıntısı ile birleşince gecelik faiz Merkez Bankası interbank piyasasında yüzde 6.200'e, repo piyasasında ise 7.500'e çıktı. Merkez Bankası, günün kapanışında yüzde 4.000 gecelikten piyasayı fonlayarak ayrı bir rekor daha kırdı.

Merkez Bankası ile Hazine Müsteşarlığı'nın ortak operasyonuyla önceki gün döviz dönüşü sağlanan piyasalar dün tatsız bir gün geçirdi. Uluslararası Para Fonu (IMF) ile yapılan program çerçevesinde Merkez Bankası piyasalara gün boyunca para aktarmadı.

Bu durum, bankaların ödeme yükümlülüklerini hem yurtiçinde hem de yurtdışında yerine getirememesi sonucunu doğurdu. Yaşanılan nakit sıkışıklığı ile ortaya çıkan duruma, yabancı derecelendirme kuruluşlarının üst üste yaptıkları olumsuz açıklamalarının eklenmesiyle döviz talebi de arttı.

AÇILIŞLAR YÜKSEKTİ

Nakit sıkışıklığının etkisiyle açılışları saat 11.00'e ertelenen piyasalar açılıştan itibaren yüksek faize teslim oldu. İnterbankta yapılan ilk işlemim faiz oranı yüzde 2.500'dü. Repodaki ilk işlemde söz konusu olan oransa yüzde 1.000'di.

Günün ilk işlemleriyle kendisini tam olarak hissettiren nakit sıkışıklığının gün boyunca devam etmesi gecelik oranlarında sürekli artmasıyla sonuçlandı. Öğle saatlerine gelindiğinde repo piyasasındaki gecelik faizler yüzde 3.500'e ulaşmıştı. İnterbanktaki gecelik faizlerse yüzde 4.000 seviyelerindeydi.

Faizlerde akşama kadar süren artışla gün içinde en yüksek yüzde 6.200'ü gören interbank oranları kapanışta ortalama yüzde 4.028 oldu.

Repo piyasasındaki en yüksek oransa yüzde 7.500 olduktan sonra kapanışta ortalama yüzde 4.501'e çıktı.

BONO DA ARTTI

Piyasalardakti nakit sıkışıklığıyla bono piyasasında da satışlar arttı. Sabah saatlerine önceki güne oranla yüksek açılan oranlar kısa süre sonra düşüş eğilim göstermelerine rağmen daha sonra yükseldi. Önceki gün yapılan iheleyle Hazine tarafından yüzde 144.2 ile satılan 1 ay vadeli bononun kapanıştaki yıllık bileşik oranı yüzde 155'e çıktı. Piyasanın yakından izlediği 11 Temmuz 2001 vadeli tahvilin oranıysa 129.53'e ulaştı.

GÜN GÜN - SAAT SAAT KRİZ

19 ŞUBAT 2001

BORSA: Cuma günü yüzde 4.15 artan borsa, güne 10 bin 24 puanla başladı. Piyasa, ertesi gün yapılacak ihale ile MGK toplantısına odaklanmıştı. Ecevit'in açıklamasından sonra başlayan düşüşle borsa günü 1.486 puan kayıpla 8 bin 683 puandan kapandı. Yüzde 14.62'lik düşüş İMKB'nin bir gündeki en ağır ikinci kaybıydı.

DÖVİZ: Piyasa sabah genel tedirginlik nedenleri dışında sakindi. ABD piyasası kapalı olduğu için dolar alımları salı valörüyle yapılıyordu. Talep yoğun değildi. Ecevit'in açıklaması etkisini gösterdi. Dolar talebi gelmeye başladı. Piyasa kapandığında Merkez Bankası piyasaya 7.6 milyar dolar vermişti.

REPO: Önce piyasa durgun ve sakindi. Gecelik oran yüzde 40 seviyelerindeydi. Öğle saatlerinde bekleyiş sona erdi, oranlar yüzde 100'ün üzerine çıktı. Gün içinde yüzde 760'ı bulan oranlar kapanışta yüzde 315'lik ortalamaya sahipti.

BONO: Oranlar cuma seviyelerine yakın yüzde 60-65 seviyelerinde güne başlandı. Krizle akşam kapanışlardaki yıllık bileşikler, 11 Temmuz 2001 vadeli tahvilde yüzde 90'a, 16 Mayıs 2001 vadeli bonoda yüzde 96'ya ulaştı.

20 ŞUBAT 2001

BORSA: Faiz piyasalarındaki gelişmeler ve ihale tedirginliğiyle güne 8.832 puanla başladı. Faizlerin yüksekliğine, bono oranlarında artışlara rağmen yatırımcılar düşük fiyatları değerlendirmeyi tercih edince piyasa düne göre 85 puan artıp 8.868'den kapandı.

REPO: Gecelik oran yüzde 300'den başladı. Repo oranları tarihi zirvesini görüp yüzde 3.000'den kapandı.

DÖVİZ: Hazine ve Merkez Bankası'nın paslaşarak uyguladığı kriz politikası sonucu bankalar 4.3 milyar dolar satış gerçekleştirdi. Merkez Bankası'nın yaptığı açıklamada bir gün önce çıkan 7.6 milyar doların 6 milyar dolarlık kısmının geri döndüğü belirtildi.

İNTERBANK: İlk işlem yüzde 600'den yapıldı. Nakit ihtiyacına dolar satışı yeterli olmadı interbank oranları yeni rekorunu kırdı yüzde 2.300.

BONO: Faizler önceki günedüne göre yüksek. 11 Temmuz 2001 vadeli tahvilin yıllık bileşik faizi yüzde 102'ye vurdu. 16 Mayıs 2001 vadeli bono ise yüzde 139'daydı.

21 ŞUBAT 2001

BORSA

10.00 Piyasalardaki nakit sıkıntısının ciddi biçimde korkuttuğu borsa 8.731 puandan satışlı açıldı.

10.15 Yoğun satışlar piyasayı 8.087 çekti.

10.30 Piyasayı 8.000 puanın üzerinde tutma çabaları endekse kısa süreli bir yükselme yaşattı ve 8.200 seviyeleri görüldü.

11.00 Yoğun nakit sıkışıklığın sürmesi ve yüksek faizler 8 binin üzerinde tutunmaya çalışan borsanın bu çabasını boşa çıkardı endeks 7.878 puana indi.

11.30 Tahvil ve bono piyasasının işlemsiz olması ve yüksek faizler satışların sürmesi sonucunu doğurunca endeks 7.750'ye düştü.

12.00 Piyasadaki satışlar kesilmedi ilk seans önceki güne göre 1.056 puanlık düşüşle 7.715 puandan kapandı.

14.00 Borsadaki satış eğilimi ikinci seansın açılışında da sürdü.

15.00 Piyasa yüksek faizlerin etkisiyle 7.500'ün altına indi.

16.00 Borsa tarihindeki en yüksek düşüş olan yüzde 18.11 ile 7.180 puandankapandı.

REPO

11.00 İlk işlem yüzde 1.000'den gerçekleşti.

13.10 Repo yüzde 3.500 ile yeni rekora ulaştı.

15.30 Repo faizinde yüzde 7.500'e ulaşıldı ve ortalamada yüzde 4.448 olarak kapandı.

İNTERBANK

11.00 İlk işlem yüzde 2.500'den oldu.

16.30 Gün içinde yüzde 6.200 ile kendi rekorunu kıran piyasanın ortalaması yüzde 4.028'deydi.

DÖVİZ

11.00 Piyasa bankaların yabancılardan kaynaklanan döviz alımıyla açıldı. İlk 15 dakika içinde 760 milyon dolar ve 80 milyon euro Merkez Bankası tarafından satıldı.

12.30 Hazine'nin 3.9 katrilyon liralık itfasından çıkan paranın bir kısmı daha dövize yöneldi. Bankalar Merkez'den 1.2 milyar dolar aldı.

16.30 Bankaların Merkez Bankası'ndan aldıkları döviz miktarı net 3 milyar 112 milyon dolar.