Diğer taraftan, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı bütçesinden, Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı (KKYDP) kapsamında, basınçlı sulama yatırımları için 2006 yılından bugüne kadar 71 milyon lira hibe desteği verildi. Hibe desteği sayesinde de 257 bin dekar alan damla sulamaya açıldı.
Basınçlı Sulama Sanayicileri Derneği (BASUSAD) Başkanı Abdurrahman Güngör, damla sulamada dekar başına maliyetin en fazla 650 lira olduğunu belirterek, devlet tarafından verilen hibe desteğin 900 lirayı bulduğunu bunun da suistimale yol açabileceğini öne sürdü.
ZİRAAT BANKASI, 585,6 MİLYON LİRA, SIFIR FAİZLİ KREDİ KULLANDIRDIAA muhabirinin Ziraat Bankası yetkililerinden edindiği bilgiye göre, 2007'de 9 bin 748 çiftçiye 136,6 milyon lira, 2008'de 33 bin 85 çiftçiye 426,3 milyon lira faizsiz sulama kredisi kullandırılırken, bu yılın iki aylık döneminde, 1333 çiftçiye 22,6 milyon liralık
kredi açıldı. Böylece, faizsiz sulama kredisinden, Mart ayı itibariyle 44 bin 166 çiftçi yararlanırken, kullandırılan toplam kredi 585,6 milyon lira oldu.
Kullandırılan krediyle 1 milyon 464 bin dekar tarım arazisinin modern sulama sistemleriyle sulanması sağlandı, bu amaçla 1 milyon 402,5 kilometre boru döşendi.
Banka, faizsiz kredi kullandırılması konusunda, bu yıl nisan ayı itibarıyla, PANKOBİRLİK, Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği de dahil olmak üzere toplam 1790 firmayla protokol imzalayarak, geniş bir kesime krediye ulaşma imkanı sağladı.
Kredi kullandırımlarında bankanın Konya, Adana, İzmir, Eskişehir ve Antalya bölge başkanlıkları ilk 5 sırada yer alırken, bu bölgeleri Gaziantep, Bursa, Diyarbakır, Denizli, Kayseri bölge başkanlıkları izliyor.
Tarla içi basınçlı sulama sistemlerinin “faizsiz” olarak kredilendirilmesine 2007 yılında başlandı. Uygulamanın başlangıç aşamasında banka, sulama konusunda boru ve sulama makinası üretimi yapan ana firmalarla doğrudan protokol imzalayarak sistemin kredilendirilmesi sağladı. Ancak, sonraki aşamada sulama kredisi uygulamasında protokol imzalanan firmalarla bayileri arasında yaşanan bazı sorunlar, kredi vadesi boyunca istenilen garanti koşulu, özellikle damlama sulama sistemlerinde değişik parçalar kullanılmasına karşın kredi tutarının protokol imzalanan (boru üretimi yapan) ana firmaların hesaplarına aktarılmasının yol açtığı bir kısım sorunlar ve üreticiler, şubelerle bölge başkanlıklarının önerileri dikkate alınarak, sulama borusu üretimi yapan firmalarla protokol imzalanması uygulamasına son verildi. Bölge başkanlıklarınca protokol imzalanan bayiler tarafından satışı yapılan sulama sistemlerinin kredilendirilmesi uygulamasına geçilirken, halen bu sistem uygulanıyor.
Banka verilerine göre, tarımsal sulama kredilerinin, banka tarafından kullandırılan toplam sübvansiyonlu kredi içindeki payı; 2007 yılında yüzde 3,64, 2008 yılında yüzde 9,02, bu yıl mart ayı itibariyle ise yüzde 3,06 oldu.
DEVLET, 71 MİLYON LİRA HİBE DESTEĞİ VERDİTarımda basınçlı sulamanın teşvik edilmesi amacıyla, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından da 2006 yılından beri hibe destek veriliyor. Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı (KKYDP) kapsamında, toplu basınçlı sulama yatırım projelerinde, en fazla 500 bin liraya kadar olan yatırım için yüzde 75 hibe veriliyor. Bu destek, suyun kaynağından tarla kenarına kadar getirilmesine ilişkin yatırımları kapsıyor.
Bakanlık ayrıca, 2007 yılında, tarla içi basınçlı sulama yatırımlarını da hibe desteği kapsamına aldı. Tarla içi basınçlı sulama yatırımlarında alet ekipman alınması için, gerçek kişiler için en fazla 100 bin lira, tüzel kişiler için 200 bin lira ile sınırlı olmak üzere, yüzde 50 hibe desteği veriliyor.
Bu kapsamda, 2006'dan beri, 257 bin dekar alanın sulanması için 71 milyon lira hibe desteği sağlandı.
Bu yıl, KKYDP için 250 milyon lira destek bütçesi ayrılırken, bu destekten yararlanmak için başvuruların 14 Mayıs'a kadar il müdürlüklerine iletilmesi gerekiyor.
BASUSAD BAŞKANI GÜNGÖR: “SALMA SULAMA, 2 MİLYAR DOLAR ENERJİ VE GÜBRE
KAYBINA NEDEN OLUYOR”BASUSAD Başkanı Abdurrahman Güngör, Türkiye'de 27 milyon hektar tarım alanının sadece 5,5 milyon hektarının sulanabildiğini, bunun da yüzde 80'inin “vahşi sulama” olarak nitelendirilen salma sulama ile sulandığını belirterek, “Basınçlı sulamaya açılan 1,1 milyon hektar basınçlı sulanıyor. Yapılacak çok iş var” dedi.
Damla sulamanın suyun etkili ve verimli kullanımı açısından önemine işaret eden Güngör, şu bilgileri verdi:
“Damla sulamayla verim yüzde 100-200 artıyor. Salma sulamada kullanılan 100 litre suyun ancak 25 litresi bitkiye ulaşıyor. Kalanı çoraklaşmaya, tuzlanmaya neden oluyor. Bununla birlikte enerji ve gübre israfına neden oluyor. Bir ton suyun 200 metreden yukarıya çıkarmak için çıkarmak için 1 kilovatsaat (KWH) saat enerjiye ihtiyaç var. Sulamada 30 milyar metreküp su kullanılıyor, 15 milyar metreküpü toprak altından çekiliyor. Yani 15 milyar KWH enerji kullanılıyor. Bunun bedeli 2 milyar dolar. Ancak, 400-500 milyon dolarlık enerji harcamasıyla aynı alanı damla sulama yöntemiyle sulamak mümkün. Yani damla sulamayla 1,5 milyar dolar enerji tasarrufu mümkün. Damla sulama yöntemiyle gübre kullanımı da etkili ve verimli hale geliyor. Böylece 500 milyon dolar gübreden tasarruf edilebilir. Damla sulamayla su dışında, enerji ve gübreden en az 2 milyar dolar tasarruf edilebilir.”
Ziraat Bankası tarafından kullandırılan kredide, bankanın kredi faizinin hazine tarafından sübvanse edildiğini hatırlatan Güngör, bankanın olaya bankacılık faaliyeti olarak bakması ve kredi dönüşünü garantiye almak istemesi nedeniyle uygulamada bazı sorunlar yaşandığını söyledi. Haklı olarak bankanın hisseli tapuları kabul etmediğini, bu nedenle Doğu ve Güneydoğu'da birçok çiftçinin bu krediden yararlanamadığını ifade eden Güngör, çiftçilerin bankanın istediği garantileri sağlamakta da zorlandığını kaydetti.
Basınçlı sulama yatırımlarının artırılabilmesi için, olaya devlet projesi olarak bakılması ve hibe destek verilmesi gerektiğini belirten Güngör, “En az 2 milyar dolarlık enerji ve gübre tasarrufu, ayrıca su kaynaklarının korunması dikkate alınarak, basınçlı sulama için kontrollü hibe kredi vermesi gerekir” dedi.
Basınçlı sulama ekipmanları üretimi ve sağlanması açısından Türkiye'de bir sorun bulunmadığını vurgulayan Abdurrahman Güngör, sektörde 4-5 tanesi belli kapasitede olmak üzere 60 civarında firmanın faaliyet gösterdiğini belirterek, mevcut kapasiteyle yılda 500 milyon ile 1 milyar metre arasında boru üretilebileceğini, bunun rahatlıkla 2-3 katına çıkarılabileceğini söyledi. Geçen yıl 650-700 milyon metre boru kullanıldığını anlatan Güngör, gelecek yıllardaki potansiyeli görerek, bir çok firmanın sektöre girmeye çalıştığına işaret etti.
“HİBE DESTEKTE SUİSTİMAL OLABİLİR”Ziraat Bankasının sıfır faizli krediyi kullandırırken çok dikkatli davrandığını belirten Güngör, ancak “KKYDP kapsamında dekar başına verilen 900 liralık destek nedeniyle suistimal yaşanmasından endişe ettiklerini” söyledi.
Dekar başına damla sulama maliyetinin 600-650 lira olduğunu vurgulayan Güngör, “Devlet neden 900 lira destek veriyor, bunu nereden çıkardılar anlamıyoruz. Bakanlığa yazı yazdık; (maliyet, yağmurlama sulamada 400-450 lira, damla sulamada 600-650 lira, bundan fazla destek kaynak israfıdır) diye. Devlet, bunun maliyetini sanayiciye sormalı. Biz en iyi kaliteyle bu maliyeti belirledik. Durup dururken bu kadar teşvik vermenin ne anlamı var. Suistimal olabilir. Devlete, (Bu verdiğiniz destek yüksek, daha fazla kişinin destekten yararlanması için realist düzeyde destek verin) diye yazı yazdık” diye konuştu.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı yetkilileri ise KKYDP kapsamında damla sulama yatırımlarında dekar başına verilen belirli bir destek miktarı olmadığını belirterek, “İl müdürlükleri, gelen başvurulara bakarak destekleme tutarını belirliyor. değerlendirme yapılırken, piyasa maliyetlerine bakılıyor. Maliyetlerin üzerinde bir destek mümkün değil. Maliyete göre dekar başına destek değişiyor, sabit bir rakam yok. Ayrıca maliyetleri yüksek, gerçekçi bulmadığımız projeleri ret ediyoruz” dedi.
Yetkililer, projelerde standart dışı malzeme ve ekipman kullanılmasına izin verilmediğini de vurguladılar.