Faiz silahı nasıl kullanılacak?

Bu silahın kullanılması da piyasalar arasındaki korelasyonu (Karşılıklı ilişki, birbirini etkileme oranlarını) belki de piyasa tarihinin en üst noktasına çıkartacak.

Piyasalarda son durum ne?

Merkez Bankası'nın en önemli hedefi Hazine'nin borçlanmasını ucuzlatabilmek. Çünkü artık önümüzdeki aylarda Hazine'nin itfa tutarlarının oldukça yüksek olduğunu görüyoruz. Bu borçlanmanın sürdürülebilmesi için faizin gerilemesi lazım.

Peki faiz ne kadar gerileyebilir?

Şu anda piyasada faiz oranları yüzde 73'e kadar gerilemiş durumda. Hükümetin yılsonu için enflasyon hedefi yüzde 55 seviyesinde. Piyasalar ise bu hedefin en iyimser tahminle yüzde 65 olacağını öngörüyor. Yani faizin reel faizin inebileceği pek bir alan yok.

Gelelim bir başka alana. Yeni program ve dış finansman desteği ile piyasalarda güven yeniden tesis edilmeye başlandı. Bu güven tesisi anında piyasalarda etkisini gösterdi ve hem bono faizi, hem de dolarda gerilemeler izlendi. Ama Doların 1 milyon 100 bin lira seviyesine imesi ile Merkez Bankası dolar alım ihalesi gerçekleştirdi ve daha alt seviyelere iniş vizesi alınamadı. (Hemen hatırlatalım, bu alım ihalesi piyasalarda bahsedilen gayriresmi kur bandı teorisini güçlendiriyor. Bu teoriye göre Merkez Bankası'nın gayriresmi olarak doları 1 milyon 100 bin-1 milyon 300 bin bandında tutacağı belirtiliyor.)

Ve bir üçüncü alan, gecelik piyasa. Merkez Bankası piyasalardaki sakinleşmeye paralel olarak gecelik piyasada üst kotasyonunu yüzde 110'dan yüzde 100'e indirdi.

Bu arada borsada da yeni bir yukarı trend oluşmuş durumda. Uzmanlar orta vadeli hedefin 1.5 cent seviyesi olduğunu belirtiyor Tabi bu seviyeye rahat ve tek solukta gidilmeyecek. Önce 12 bin 500, arkasından da 13 bin seviyesinde önemli direnç noktaları sözkonusu. Bu seviyelerin yüksek hacimle aşılması lazım. Normalde, yani bugünkü dolar kuru ile bakıldığında 1.5 cent seviyesi TL bazında 16 binli seviyelere denk geliyor. Ama dolardaki gerileme sürerse daha alt noktalarda şekillenebilir. Örneğin 14 bin 500-15 bin seviyeleri.

Faiz silahı ne zaman çekilecek?

Gecelik piyasada Merkez Bankası'nın faiz indirimi ile silahın kını açılmış oldu. Bu aşamadan sonra Merkez Bankası faizleri adım adım indirecek. Bu arada dolardaki hareketler de yakında izlenecek. Örneğin dolara belli bir seviyeden talep geldiğinde faiz yeniden artırılarak TL talebi yaratılacak.

Faiz ve dolardaki harekete bağlı olarak sıcak para da piyasalar arasında tercih yapacak. Mevcut duruma göre bono, repo, dolar ya da borsaya yönelecek. Ekonominin büyümeye başlaması ve piyasalarda güven tesisi ile birlikte de faizdeki indirim de adım adım devam edecek.

Gelelim piyasa realitelerine

2000 yılı başındaki hareketlenmeye baktığımızda bono ve borsada yabancı alımlarının olduğunu görüyorduk. Ayrıca bonoda Türk bankalarının alımları da oldukça büyük bir miktar tutuyordu.

Şimdi piyasada yabancı yatırmcı yok ya da çok çok ufak bir miktar var. Türk bankaları ise Demirbank örneğinden sonra bonolara ateşten gömlek olarak bakıyor. Yani almaması pek mümkün değil ama alımlarını olabildiğince sınırlı tutuyor. O zaman bonodaki talep kimden geliyor? Piyasa profesyonellerine göre bir grup spekülatörden. Borsa için de aynı durum sözkonusu.

Peki faiz gerçekten düştü mü?

1999 sonrasına kadar borsanın 4-5 katı işlem hacminin gerçekleştiği bono piyasasında hacimler şimdi borsanın dörtte biri seviyelerine inmiş durumda. Üstelik borsada da işlem hacmi 1999 ortalamasının yarısı seviyelerine inmişken.

Gelecek hafta Hazine'nin 3.1 katrilyonluk borçlanması olacak. Faizin gerçek seviyesini bu borçlanma için yapılacak iki ihale belirleyecek.

Borsada ise Nisan ayı verilerinin de bizi teyid ettiğini gördük. Yani yabancı henüz Türkiye piyasasına girmedi. Uzmanlara göre siyasi risk ortadan kalkmadan ve Türkiye programdaki ciddiyetini göstermeden yabancı gelmeyecek.

Deniz Bayramoğlu