‘Faiz lobisini bırakın, rantçı AVM’lere bakın’

ESNAFI temsilen yıllarca alışveriş merkezlerine (AVM) ve zincir marketlere karşı çıktı o. Süper marketlerle savaşan kahraman bakkalın da, çeyizlik eşya satan zücaciyecinin de AVM’lerin baskısı altında kaldığını, mahalle kültürünün yok edildiğini söyledi durdu. Son Gezi Parkı olaylarını ve AVM’lere gösterilen tepkiyi Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken’e sorduk.
- Yıllarca AVM’leri eleştirdiniz. Esnafın AVM’lerin artmasıyla can çekiştiğini her fırsatta dile getirdiniz. Bugünkü durumu nasıl değerlendiriyorsunuz?
- Türkiye’de AVM konusu hep yanlış anlaşıldı. Bakın bunların yatırımcılarının büyük kısmı da finansmanını sağlayanlar da hep yabancılar. Buradan aldıkları kira geliriyle sefa sürenler var. Kira hükümdarlığı kuranlar var. Faiz lobisini bırakıp AVM’lerdeki rant lobisine baksınlar. AVM’lerin içine esnaf giremiyor. Türkiye’deki müteşebbisliği öldürüyor AVM’ler.

- Ama organize perakende bu sayede büyüyor. Türk markaları güçlendi. Bu da girişimciliğin bir başka tarafı değil mi?
- Kaç tane marka var? Bunlar birkaç kişinin elinde. Esnaf dediğin ise milyonlarca kişi.

İMALATI BIRAKIP AVM AÇTILAR

- Şimdi özellikle sosyal medyada AVM’lere tepki gösteren insanlar var.
- 600 yıllık Kapalıçarşı’ya tepki gösteren gördünüz mü siz hiç? Kendi dokusunu koruyor ve orada gerçek esnaf varlığını sürdürüyor. AVM’lerin rant lobisi içinde ise insanlar yok! Dünyanın her yerinde AVM var, marketler var ama hiçbiri şehrin dokusunu, doğasını bozmuyor. AVM’ler dünyada şehirlerin dışında faaliyet gösteriyor. AVM’ler imalatçıları, üreticiyi de batırıyor. İnsanlar mülkün sahibi olamıyor. Dolarla, euroyla kira ödeniyor. Buradaki rantı gören sanayici olacağına AVM açıp kira topluyor. Metrekare başına 150 euro kira ödenen AVM’ler var.

HER YERDE AVM BIKTIRDI

- Toplumsal tepkiyi siz neyle açıklıyorsunuz?
- İnsanlar bıktı. Her yerin AVM olmasından bıktı. Buradaki rantçılardan bıktı. AVM’ler insanların hedeflerini küçülttü. Bakıyor “Bırak bu AVM’de dükkân açmayı ben burada ampul bile değiştiremem” diyor.

- Çevre duyarlılığı?..
- Tabii ki. İnsanlar ağaç istiyor. Yeter her yerimizi AVM’lerle çevirdiğiniz, diyor; park istiyor, şehir meydanı istiyor.

AVM’ler gelişmişlik göstergesi sayıldı

- Anadolu’da pek çok şehirde insanların tek sosyalleşme yeri de AVM’ler. Yani o AVM olmasa, sokağa hiç çıkamayacak insanlar. Bu işlevi yok sayabilir miyiz?
- Anadolu’da AVM olması o şehrin gelişmişliği olarak kabul gördü. Hatta ilk başlarda bunlara teşvik bile verdiler. AVM’ler şehirlerin dışında olsun ve açılacakları yerler ve çalışma saatleri kanunla belirlensin, düzenlensin. Bir şehirde açılan AVM o şehrin esnafını bitirmemeli.

Bu kadar çok AVM yapılmasa isyan çıkmazdı

- Beyoğlu esnafının Gezi Parkı ve devamındaki eylemlerde ciroları düştü. Beyoğlu esnafının temsilcisi konusunda da tartışma çıktı. Kimdir Beyoğlu esnafının temsilcisi?
- Ne odur ne de diğeri! Beyoğlu esnafını ben temsil ediyorum! Siz benim yıllardır bu kadar çok AVM yapılmasına, itiraz ettiğimi biliyorsunuz. Beni yıllar önce dikkate alsalardı, daha az AVM yapılırdı, bu isyan da çıkmazdı o zaman.

Sadece Beyoğlu’nda değil Türkiye’de esnaf sıkıntıda

- Beyoğlu esnafı adına, bir taraf polisi diğer taraf eylemcileri suçladı. Siz ne diyorsunuz?
- Siz bir yerde polis görseniz, TOMA görseniz kendinizi emniyette hisseder misiniz? Polis varsa eylemci var, eylemci varsa polis var.

- Neydi o sıkıntılar?
- Sadece Beyoğlu’nda değil, tüm Türkiye’de esnafın sıkıntısı var. Yüzde 30-40 el değiştirme söz konusu. Sıkıntı olmasa bu kadar çok el değiştirme, kapanma olur mu?

AVM’lerde organize hırsızlık yapılıyor

AVM Kiracıları Derneği Başkanı Dr. Kenan Yüce ise çok sert açıklamalarda bulundu: “AVM’lerde ortak gider konusu adaletsiz değil, hırsızlık var orada. Dolandırıcılık, ciddi yolsuzluklar var. Kat mülkiyeti kanununa göre hesap vermek zorundalar ama kanunu ihlâl ediyorlar ve hesap vermiyorlar. Evrakta sahtecilik yaparak, küçük gösterilen metrekareler ile ortak alan gideri düşürülen markalar var.
Bu hırsızlık değil de nedir? Bu organize bir suç! Benim internet sitemde kanıtlı olaylar var, bakabilirsiniz. Sadece İskenderun’da bir AVM’de 120 dükkanın 55 tanesi battı. Türkiye’de 15 bin AVM esnafı battı.”

YARIN: Markaların gözüyle AVM’ler