Evlilik teklifleri ortalama 10 bin TL’lik tektaşla

Zen Pırlanta 2005 yılında, henüz 5 yıllık genç bir markayken 2030 vizyonunu belirledi; ‘Dünya çapında 1000 mağazayla, ulaşılabilir mücevherin adresi olacağım’ dedi. Şu anda Avrupa ve Ortadoğu’nun en büyük mücevher üreticisi konumunda. Zen’in Patronu Emil Güzeliş, dünyanın en büyük üreticisi olmak için de düğmeye bastıklarını, İstanbul’daki dev fabrika yatırımını bu yıl içinde devreye almayı planladıklarını anlattı. Bir taraftan da dünya metropollerinde mağazalaşmaya devam ettiklerini söyleyen Güzeliş’le pırlanta ekonomisini konuştuk…

Pandemiden sonra yatırımlarda gaza bastınız. Dünyanın en büyük mücevher fabrikasını kuracağınızı açıkladınız. Yeni fabrikanın yanı sıra yeni mağazalar da var mı?

Şu anda yurtiçi ve yurtdışında toplam 124 mağazamız var. Türkiye artık doyum noktasına ulaştı. Hadi 50 tane daha mağaza açalım dersek açacak lokasyon yok. Dolayısıyla biz artık Türkiye’de çok az büyüyüp, yurtdışında çok fazla büyüyen firmayız. Yakın zamanda Slovakya’da mağaza açtık. Geçen hafta Berlin’de açtık. Şubat ayında Irak’ta 2 mağaza birden geliyor. Şu anda Londra, New York gibi dünya metropolleri dahil 29 yurtdışı mağazamız var. Paris için de çalışmalarımız sürüyor. Sektörde dünya markası olmaya en yakın firmayız. Tabii bu uzun bir maraton ve yıllarımızı alacak.

LONDRA ÇOK İYİ GİDİYOR

Yurtdışında hangi mağaza daha iyi gidiyor?

Londra çok iyi gidiyor. Londra’nın iyi bir AVM’sinde mağaza açtık ve mağaza kısa sürede çok daha fazla gelişti. Amerika tabii ki daha fazla ciro yapıyor ama o 4 senelik mağaza. Amerika’daki mağazamız New Jersey’de, New York’un en iyi AVM’sinde. Amerika’daki 2’nci mağazamızı da kuyumcuların olduğu 47’nci Cadde’de açtık.

Türkiye’de mağazalaşma tamamen durdu mu peki?

Hayır, yeni stratejimiz şu; mevcut mağazalarımızda yan tarafı rica ediyoruz. Bizim mağazalarımız genelde 50-80 metrekare civarındaydı. Şimdi her AVM’de yan tarafı da  almaya çalışıyoruz. Bu şekilde 200 metrekarelere geldik.

EN YÜKSEK CİRO AKASYA’DA

Mağazalardaki satış ortalamanız ne kadar?

Türkiye genelinde ortalamamız 14 bin TL. Tabii Etiler’le Mecidiyeköy, Mardin aynı değil. Mesela Akasya AVM mağazamız ortalamayı yükselten bir dükkan. En yüksek cirolu mağazalarımızdan bir tanesi o. O mağazanın da yan tarafını aldık. Bu da ciroyu artıran bir etken oldu.

Türkiye’de tektaşla evlilik teklifi gelenekselleşti mi, teklifler ortalama ne kadarlık bir yüzükle yapılıyor?

Kesinlikle bu artık oturdu. Tiktok’ta bile her gün bir sürü evlilik teklifi videosu var. Mağazalarımızdan gözlemlediğimiz kadarıyla Türkiye’deki tekliflerin yüzde 80’i ortalama 10 bin TL’lik yüzükle yapılıyor. Tabii rakamlar 5 binden başlayıp, 200-300 binlere kadar çıkıyor ama büyük bir kısmı ortalama on bin TL civarındaki yüzükler diyebilirim.

2023’e dair beklentileriniz nasıl?

Çok yüksek. Gerçekten çok yüksek. Türkiye’nin ihracatı 300 milyar dolarlara yakışıyor. Cari açığımız kapanıyor. Turizmde rekor bir yıl geçirdik. Ayrıca Türkiye’de çok büyük bir ev ihracatı var. Şimdi gaz bulundu. Çıkan petrolümüz çoğaldı. Her şey iyiye işaret ediyor. Ben 2023’te çok güçlü bir Türkiye bekliyorum. 2023’ün 2022’den daha iyi, 2024’ün 2023’ten iyi olacağını düşünüyorum. Bu konuda çok pozitifim. Çünkü Türkiye artık hem tatil için hem alışveriş için dünyada moda bir yer. Bu büyümeler tesadüf değil. Bizim sektörümüze gelecek olursak, evvelki sene yüzde 87, bu sene de yüzde 7 büyüdük. Uzak Doğu’nun kapalı olduğu dönemde birçok ülke Türkiye’yi denedi. Ve güzel mücevher yaptığını gördü. Onlar da Türkiye’de ihracatlarını ve işlerini büyüttüler.

Siz ne kadar büyürsünüz Zen olarak?

Bizim Zen olarak da bu sene de ihracatımız 60 milyon dolarlara yaklaşacak. Toplam ciromuz da 120-130 milyon doları bulur. Biz her sene dolar bazında yüzde 10’la 15 arası büyümeyi hedefliyoruz. Ama 5 olunca da öpüp başımıza koyuyoruz. Mağaza sayısı konusuna gelince ise bu yıl 20’ye yakın mağaza açarız. Nihai hedefimiz ise dünyada bin mağazaya ulaşmak. 2005’te 25 yılda bin mağaza hedefi koymuştuk. Daha 7 yılımız var.

Online satışlar nasıl gidiyor, pandemide bir atak vardı, azaldı mı dükkânlar açılınca?

Online satışımız çok hızlı büyüyor. Şu anda geçen senenin 2.2 katı seviyesinde. Pandemide dükkânların kapalı olduğu zamanlarda sattığımız kadar mal satmaya başladık.

Sizin satışlarınızda yabancı payı nasıl?

Bizim eskiden yüzde 5’i geçmeyen yabancı payımız yüzde 10’lara geldi. Eski röportajlarımda gelen insanlar altın alıyor ama pek pırlanta almıyor diyordum. Ama şimdi fark edilir bir şekilde pırlanta almaya başladılar. Bir de mesela Türkiye’ye çok Arap geliyor. Araplar da eskiden altıncıydı, şimdi pırlantacı olmuşlar.

Bu arada 2023’e büyük bir yatırımla girdiniz. Ne zaman açılıyor yeni fabrika?

Evet dünyanın en büyük mücevher fabrikasını inşa ediyoruz. Açılışı da haziranda yapmayı planlıyoruz. Tam kapasite çalışmaya başladığında burada 2 bin kişi istihdam edilecek. Gelecek sene üretim artışının da etkisiyle ihracatta yüzde 50, toplam ciroda da dolar bazında yüzde 30 büyüme hedefliyoruz.

ARAPLAR ‘UDLU’ KOKU TÜRKLER ÇİÇEK SEVİYOR

Parfüm de çıkardınız. Ne cezbetti sizi parfüm pazarında?

Mücevherde dünya markalarına baktık, hepsinin parfümü var. Demek ki mücevherle parfümün yan yana olması iyi bir şey diye düşündük. Ama şimdi gördüğüm tablo bambaşka. Dünyada bu pazarın büyüklüğünü görünce inanamadım. Türkiye’de de gidecek çok yol var. Biz şu an için ayda 3 bin, yılda 36 bin adet parfüm satıyoruz. Ama çok hızlı büyüyor. Gelecek sene 50 bin tane kadar satacağım. Hedefimiz yılda 1 milyon adete ulaşmak.

Milliyete göre parfüm tercihi değişiyor mu?

Arap dünyasına gittiğinizde, oradaki kokuların çoğunda ud var. Sandallar, meşeler gibi biraz daha ağır, baskın kokuları seviyorlar. Türkiye’de ağır kokular pek beğenilmiyor. Hafif çiçek kokuları seviliyor.

20 KIRATLIK PIRLANTAYI AMERİKA’DA SATTIK

Bugüne kadar Zen mağazalarında satılan en pahalı ürün ne oldu?

Bu sene Amerika’da 20 kıratlık bir pırlanta sattık. Satış fiyatı 400 bin dolar civarında. Türkiye’de de tek kalemde en yüksek satışımız 3 milyon lira civarında bir gerdanlık oldu.

"Pırlanta çok duygusal ve kalıcı bir hediye. Hatta dünyanın en kalıcı hediyesi diyebilirim. Şu an en iyi telefonu çocuğumuza bıraksak 5 sene sonra dahi o telefon komik kalacak. Ama pırlanta 50 sene de geçse yine pırlanta. Geçmişte özel günlerde satışlar diğer günlerin 3 katına çıkıyordu. Fakat artık pırlanta hediyesi özel günlerin dışına çıktı. Artık özel günlerin pırlanta satışları, diğer ayların 1.5 katı diyebiliriz. Sevgililer Günü’nün olduğu şubat ayına dair de beklentimiz böyle."

MÜCEVHERDE SON TREND BEYAZIN YANINA SİYAH IŞIK SELİ

Mücevherde yeni trendler neler?

Mesela tam tur son zamanlarda alyans yerine kullanılmaya başladı. Baget yüzüklerin de tek taşların yerine geçmeye başladığını görüyoruz. Bir de son 6 aydır ışık seli bileziklerinin ve kolyelerin yanına siyah pırlantalı ışık seli satmaya başladık. Bu ikisini yan yana takmak moda oldu. Yurtdışında da tek taşların yanına da yarım tur yüzük modellerini satmaya başladık. Yine Amerika’dan dünyaya yayılan, tanzanit diye bir taş trendi var son dönemde. Mor - mavi, renkli, safirle ametist arası çok parlak bir taş bu. Ve fiyat olarak da pırlantadan daha uygun.

İYİ TAŞI UZAKTAN TANIRIM

İyi taşı uzaktan tanır mısınız? Birinin yüzüğünü gördüğünüzde, ‘bu iyi taştır, kıratı şu kadardır’ diyebiliyor musunuz?

Aşağı yukarı diyebilirim. Bazen bakıyorsunuz üç kırat diyorsunuz 2.5 çıkıyor. Ama bu iyi bir taş diyebilirim. İçinin temiz olduğunu anlamak için incelemem lazım.

Siz pırlanta takıyor musunuz?

Ben pırlantayı çok severim ve üstümde mutlaka pırlanta bir şey olsun isterim. Yüzüğümde pırlantalar var. Pırlantalı Zen saat takıyorum. Kol düğmesi ve pırlantalı kravat da takarım.

YABANCI MİSAFİRLERE BOĞAZ’DA TEKNE TURU

İş dışında gündeminizde ne var, stres atmak için kaçış rotalarınız var mı?

Açıkçası tatiller dışında sabah 8, akşam 8, çalışıyorum. Fakat son dönemde ailemle birlikte geçirdiğimiz tatilleri çoğalttım. Tatillerim için 26 metre bir tekne satın aldım. Türkiye’de koylarımız dünyanın en güzel koyları. Yazları bir ayımı teknede geçiriyorum. Kışın da İstanbul’da Boğaz’da yurtdışından gelen misafirlerimi gezdiriyorum. Çok etkileniyorlar. Onun dışında en sevdiğim şey başka şehirlerdeki, başka ülkelerdeki mağazaları dolaşmak, o dükkanlardaki arkadaşlarla oturup sohbet etmek.

EŞİM PIRLANTA YERİNE ‘ÇABALI’ HEDİYE İSTİYOR

Siz eşinize ne hediye alıyorsunuz?

Ben de pırlanta hediye ediyorum. Ama aynı etkiyi yaratmıyor. Diyor ki ‘hiç enerji sarf etmemişsin’. Elbette eşim pırlantayı çok seviyor. Hangi kadın sevmez? Her gün kullanıyor, bol bol da takıyor. Ama o da daha çok çaba sarf edeceğim, emek vereceğim bir hediye peşinde.

TEMMUZ AĞUSTOS ŞAŞIRTTI

2022’yi nasıl kapattınız?

Yılın son 2 ayı çok iyiydi. Bizim hesaplarımızı şaşırtan haziran, temmuz, ağustos aylarının beklentilerimizin altında kalması oldu. 2021’de pandemi çıkışı o aylarda düğünler patlayınca mücevher talebi de çok artmıştı. Bu sene de öyle olur dedik ama olmadı. Çünkü bu sene mağazalar hep açıktı. Yine de yılı dolar bazında yüzde 6-7 büyümeyle tamamladık. Genel olarak perakende sektörü 2022’yi verimli geçirdi.

EMİL GÜZELİŞ KİMDİR

Zen Pırlanta Yönetim Kurulu Başkanı Emil Güzeliş, Mardinli kuyumculuk yapan bir aileden geliyor. Babasının telkâri ustası olarak çalıştığı dönemde, henüz 7 yaşındayken çırak olarak mesleğe ısınan Güzeliş, okul yıllarında yaz tatillerini atölyede geçiriyor. Daha sonra İstanbul’a tanışan Güzeliş, 1987’de Kapalıçarşı’da Emil Kuyumcusu ismiyle çalışmaya başlıyor. Altın işinde piştikten sonra aile işinden ayrılıp, o yıllarda Türkiye’de alıcısı kısıtlı olan pırlantada ilerlemeyi tercih eden Güzeliş, 10 kişilik bir atölyede pırlanta üretimine başlıyor. 2000 yılında ise dünya markası olma hedefiyle Zen Pırlanta’yı kuruyor.