Eti Maden’in 3 yıllık bor ürünleri satıldı, 800 milyon lira kazanacak

ENERJİ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Eti Maden İşletmeleri’ne ait fabrikalarda önümüzdeki 3 yıl boyunca üretilecek bor ürünlerinin tamamının satıldığını belirtirken, “Önümüzdeki 3 senenin bütün ürünü satıldı” dedi. Yıldız, bor meselesine dışarıdan bakıldığı zaman Türkiye’nin durumunu çok enteresan bir  noktada gördüğünü ifade ederek, “Bir taraf Türkiye’nin tüm borçlarını ödeyecek bor madenimizin olduğunu söyleyerek meseleyi abartıyor, bir taraf da önemsizleştirme noktasında duruyor. Biz ise terazinin tam orta noktasında, yani mutedil olma çizgisinde duruyoruz. Bor bir potansiyeldir, fakat asla hemen yarın  kullanacağınız bir nakit para da değildir” diye konuştu.

Hammadde olarak satılmıyor

Bazı çevrelerin söylemlerinin tersine bor madeninin bir kilogramının bile hammadde olarak satılmadığını da vurgulayan Yıldız, şunları söyledi: “Bunlar yanlış bilinen konulardır. Ham maddeden kasıt şudur; bor hiçbir  ticarette, hiçbir üretimde başrolde değildir. Yani hammaddesi bor kimyasalı olan, bor cevheri olan dünyada hiçbir malzeme yoktur. Bor her zaman bir katkı  maddesidir. Bor kimyasalı hiçbir zaman tek başına bir şey ifade etmez. Bu bir  petrol değildir, bir bakır değildir, bir kömür değildir, bir altın değildir. Yani  olmazsa olmaz bir şey değildir. Bir üründe ya yüzde, ya binde, ya milyonda mertebesinde katkısı olur. Bor kimyasalı genelde 4 sektöre satılır. Bunlar arasında deterjan sektöründe hemen hemen satış kalmadı. Burada bor kullanımının artırılması bizim ticari, teknik ve Ar-Ge marifetlerimize bağlıdır. Pazarın büyütülmesi için yeni kullanım alanları bulmak esastır.”

Satacak ürün kalmadı

Yıldız, bakanlığına bağlı Eti Maden İşletmeleri’nin ürettiği ürünün yüzde 97’inin ihraç edildiğini ve şirketin hiç ithalatı bulunmadığını belirterek, “Yerli hammadde bor kimyasalına dönüştürülüyor ve satılıyor. Meşhur cari açığın aleyhine çalışan bir kurum” diye konuştu. Yıldız, Eti Maden’in Türkiye’nin en fazla kâr eden kuruluşlar listesinde bulunduğunu ve bu yılın ilk 9 ayında yaptığı 576 milyon lira kâr ile  geçen senenin 440 milyon lira kâr oranını şimdiden geçtiğini söyledi. 2002 yılında 230 milyon lira olan kârın bu yıl sonunda 800 milyon lira olacağını beklediklerini ifade etti. Şirketin dünyanın 84 ülkesinde 2 bine yakın müşterisi bulunduğunu anlatan Yıldız, şunları dile getirdi: “Dünya bor pazarında 2005 yılından bu yana lideriz. Dünyanın her tarafına ürün satıyoruz. Son 7-8 yıldır kapasitemizi neredeyse 5 kat artırdık, buna rağmen yok satıyoruz. Bor işletmelerinde önümüzdeki 3 yılın tüm malı satıldı. En az 3 sene satacak ürün yok.”

Kapasite kullanımı yüzde 100

2000’lerin başında yüzde 60 seviyelerinde olan Eti Maden İşletmelerine  ait tesislerin kapasite kullanımının bugün yüzde 100 seviyelerine çıkarıldığını anlatan Yıldız, bor kimyasalları ve eşdeğer ürün üretiminin 2002 yılında 436 bin ton iken, bu yıl bunun 4 kattan fazla artışla 1.9 milyon tona çıkmasını beklediklerini söyledi. Yıldız, 2015 yılında bor kimyasalları ve eşdeğeri ürün kapasitesinin 3.4 milyon tona, 2023 yılında ise 5.5 milyon tona çıkmayı hedeflediklerini bildirdi.

3 milyar ton rezerv var

DÜNYADA bor rezervi ile tüketimi arasında çok büyük bir orantısızlık olduğunu kaydeden Enerji Bakanı Taner Yıldız, dünyada 4 milyar ton bor rezervi bulunduğunu, fakat yıllık tüketimin 4 milyon ton düzeyinde bulunduğunu söyledi. Türkiye’nin 1 milyar 679 milyon 408 bin 624 tonu Emet’te, 741 milyon 408 bin 624 tonu Kırka’da, 618 milyon 903 bin 710 tonu Bigadiç’te, 5 milyon 850 bin 228 tonu Kestelek’te olmak üzere toplam 3 milyar 43 milyon 751 bin 86 ton bor rezervi bulunuyor. 2010 itibariyle dünyada bor tüketimine bakıldığı zaman, borun yüzde 45’i cam elyaf sektöründe, yüzde 10’u seramik sektöründe, yüzde 9’u borosilikat cam sektöründe, yüzde 5’i tarım, yüzde 4’ü deterjan, yüzde 2’si ferro bor sektöründe kullanıldı. Cam elyaf sektöründe bor tüketimi Çin ve ABD’de yoğunlaşmış durumda.

Bor,  Çin’e ihracatın yüzde 40’ı

ENERJİ  ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, şu anda dünyada 2 milyar dolar bor pazarı bulunduğunu ve pazarın yüzde 47’sinin Türkiye’ye ait olduğunu söyledi. İhracatta en önemli pazarın Çin olduğunu da belirten Yıldız, Türkiye’nin Çin’e yaptığı toplam ihracatın yüzde 40’ının tek başına bor olduğunu vurguladı. Bu sene 500 bin tonluk penta fabrikası için ilk ihalenin yapıldığını, ikinci ihalenin ise bu ayın içerisinde yapılacağını ifade eden Yıldız, “2012’de 500 bin tonluk daha borik asit fabrikası ihalesi yapılacak.  Dolayısıyla 2 milyon ton olan kapasitemiz 2014’te 3 milyon tona çıkacak” dedi.