Et fiyatları terörün de etkisiyle 1 yılda yüzde 25 arttı
Güncelleme Tarihi:
Ülkenin doğusunda yaşanan PKK ve IŞİD terörü hayvancılığı da vurdu. Birçok hayvan yetiştiricisi yazın sattığı hayvanlar yerine canlı hayvan alamadı. Hayvan trafiği azalınca da karkas et fiyatları yükselişe geçti. Son bir yıldaki fiyat artışı yüzde 25’i bulurken sektör temsilcileri, “Terörün etkisi büyük. Ayrıca hayvan desteklerinin de ne olacağı belli değil. Böyle devam ederse, üretici ahırdan çıkıp şehre göç eder” dedi.
Son dönemlerde artan terör olayları sebebiyle birçok sektör zor günler geçiriyor. Özellikle Doğu ve Güneydoğu illerinde PKK terörünün etkisini arttırması hayvancılığı da bir hayli etkiledi.
Bölgedeki belirsizlik yüzünden hayvan üreticilerinin canlı hayvan alıp da beslemekten çekindiğini ifade eden sektör temsilcileri, yayla ve meralardaki durumun ne olacağı konusunun da hayvan yetiştiricilerini korkuttuğunu söyledi. Büyükbaş hayvan başına verilen 300 liralık desteğin 150 liraya düşmesinin de hayvan yetiştiricilerini etkilediğini söyleyen sektör temsilcileri, “2014’te 300 lira olan destek 2015’te 150 liraya düştü. 2016’da verilecek destek ise henüz açıklanmadı. Bu yüzden de üreticiler canlı hayvan almak istemiyor” dedi.
ARTIŞ YÜZDE 25
Üretici cephesinde bu gelişmeler yaşanırken, tüketici cephesine yansımaları ‘et fiyatlarında’ artış şeklinde oldu. Ulusal Kırmızı Et Konseyi’nin açıkladığı verilere göre 1 Ocak 2015’te dana kesim fiyatları ortalama 20.50 lira, kuzu kesim fiyatı ise 20.09 liraydı. Tarihler 7 Ocak 2016’yı gösterdiğinde ise dana kesim fiyatı 24.43 liraya, kuzu kesim fiyatı 25.83 liraya ulaştı. Bu artış, oran olarak ise ortalama yüzde 25’i buldu. Terörün hayvancılığı bitirdiğini ifade eden Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği Başkanı Bülent Tunç şöyle konuştu:
POLİTİKAMIZ YOK
“Hayvan üreticilerinin terörle ne alakası var diyenler olabilir. Terörden etkilenmeyen tek bir insan yok ülkemizde. Ağrı, Kars, Van, Muş ve Bingöl gibi iller hayvan üretim kaynağı. Buradaki hayvanlar bölgedeki yaylalarda, meralarda yetişecek ki Afyon’a gelecek. Ancak terör yüzünden bölgedeki üreticiler canlı hayvan almaktan çekiniyor. İnsanlar evlerinden çıkamıyor ki, hayvan alıp yaylalara çıkmayı düşünsün. Bir an önce terör faaliyetleri sonlanmalı ki üretim devam etsin. Eğer böyle devam ederse, üretici ahırdan çıkıp şehre göç eder. Şehre gelen adamı da bir daha ahıra döndüremezsiniz.” Et fiyatlarının aslında üretici açısından olması gerektiği yerde olduğunu belirten Tunç, “Terör varken et fiyatlarının düşük olması nasıl beklenebilir ki. Ancak bu fiyatlar sadece terörle de açıklanamaz. Çünkü Türkiye’nin bir hayvancılık politikası yok. Önümüze 5 yıllık bir plan bile konmuyor. Eğer bu yapılmış olsa biz et fiyatlarını değil, ne kadar ihracat yapacağımız konuşuyor olurduk” dedi.
Et ithalatına izin çıktı
GEÇTİĞİMİZ günlerde artan et fiyatları Ekonomi Bakanı Mustafa Elitaş’ın da gündemine gelmiş, et fiyatlarını biraz daha disipline edebilmek, tüketicinin zararlarını önleyebilmek için et ithalatına izin vereceklerini açıklamıştı. Ancak et ithalatına izin verilmesinin sektöre ya da fiyatlara hiçbir şey kazandırmayacağını ifade eden sektör temsilcileri, “2010’da et ithalatına izin verilmişti. Ancak 3 milyar dolarlık et ithal edildi. Yine de fiyatlar istenilen seviyeye inmedi. Rekabet de bozulmuştu. Et fiyatlarının kontrol altına alınabilmesi için yapılması gereken hayvan varlığının arttırılması ve hayvancılık politikası oluşturulmasıdır” dedi.
Hayvana para yatırmıyorlar
MUŞ İli ve İlçeleri Kırmızı Et Üreticileri Birliği Başkanı Mehmet Selver Köprü de, “Hayvan yetiştiricileri sattıkların malın yerine ürün alamıyor. Canlı hayvan alamıyorlar. Çünkü canlı hayvan fiyatları da bir hayli yükseldi. Yetiştirici böyle bir sıkıntı yaşıyor. İthal hayvanda da prosedürler çok zorluyor. Belirsizlikten dolay yaylacılığa dayalı besiciler durma noktasına geldi. Normal şartlar altında bahar ayları ile birlikte meralara, yaylalara gitmeye başlanır. 3-4 ayda meralarda kalınır. Ancak bölgede 1 yıl önceki rahatlık yok. Yetiştiricinin elinde hayvan yok. Fiyat artışı kime yarayacak belli değil. Belirsizlik yüzünden yetiştirici parasını hayvanlara yatırmak istemiyor” dedi.
Böyle devam ederse yaylacılık biter
VAN İli ve İlçeleri Kırmızı Et Üreticileri Birliği Başkanı Sabri Yılmaz ise hayvan başına ödenen desteklerin yetersizliğine vurgu yaptı. Yılmaz, “Yetiştiriciler, desteğin 300 liradan 150 liraya düşmesinden sonra hayvan yetiştirmek istemedi. Çünkü oradan gelen para ile çobanının parasını verebiliyordu. Bu destek sayesinde hayvan yetiştiricileri kendine güvenmeye başlamıştı. Ancak 2016’da ne kadar verileceği dahi belirlenmedi. Bu da belirsizliğin artmasına neden oluyor” dedi. Yazın hayvanlarını satan yetiştiricilerin, yerlerine hayvan koymadığını belirten Yılmaz, “Durum böyle giderse yaylacılık biter. Yetiştirici için durum daha vahim olabilir” diye konuştu.
2 yılda 8 lira zam geldi (karkas, kg)
DANA KUZU
02.01.2014 16.40 TL 20.14 TL
12.06.2014 19.02 TL 19.37 TL
25.12.2014 20.45 TL 19.91 TL
01.01.2015 20.58 TL 20.09 TL
04.06.2015 23.67 TL 22.28 TL
31.07.2015 25.85 TL 23.13 TL
21.01.2016 24.62 TL 25.90 TL
28.01.2016 24.43 TL 25.83 TL
Türkiye’nin büyükbaş hayvan varlığı
2011 12.483.969
2012 14.022.347
2013 14.532.848
2014 14.345.223
2015* 14.731.490
Küçükbaş hayvan sayısı yükseliyor
2011 32.309.518
2012 35.782.519
2013 38.509.795
2014 41.485.180
2015* 44.672.814
Kaynak :TÜİK *2015 yılı 1. dönem verileridir.
Toplam et üretimi 1 milyon tonu geçti
YIL TOPLAM
2011 776.915
2012 915.845
2013 996.155
2014 1.008.272
Kesilen hayvan sayısı
YIL Büyükbaş küçükbaş
2011 2.579.020 6.733.638
2012 2.798.460 5.467.921
2013 3.433.126 6.299.135
2014 3.714.457 6.767.528
bcosan@hurriyet.com.tr