Erdoğan, zamlara kızıyor pompayı asıl vergi vuruyor

Son 1 yıl içinde yüzde 38’e ulaÅŸan akaryakıttaki fiyat artışının asıl sorumlusunun hükümet olduÄŸu ortaya çıkıyor. Hükümet, akaryakıtta hem vergi ile fiyatın yükselmesine neden oluyor, hem de TL/döviz paritesindeki deÄŸiÅŸimi fiyatlara tüketici lehinde yansıtmıyor.BAÅžBAKAN Recep Tayyip ErdoÄŸan’ın, akaryakıt fiyatlarından bir vatandaÅŸ gibi ÅŸikayet etmesi de vatandaÅŸ lehine herhangi bir deÄŸiÅŸiklik yaratmayacak. Çünkü ilgili bakanlar ve bürokratlar bu konuda vatandaÅŸ lehine adım atmak yerine sektörü toplayıp; ‘dünyada ham petrol fiyatları düşünce Türkiye’de de akaryakıt fiyatları düşecek’ diye açıklama yaptı. Sektör temsilcileri ise bu kadar yüksek fiyatın ‘vergiden’ kaynaklandığını söylemelerine raÄŸmen vergi indirimi için devlete baskı yapamıyor.ZAMDA ÖLÇÜ NASIL KAÇTI: Son bir yılda akaryakıt fiyatları yüzde 35-38 oranları arasında zamlandı. Zam dolar bazında yüzde 49-61 oranları arasında deÄŸiÅŸti. Bu zamların yüzde 18.8 ila yüzde 27’lik bölümü akaryakıt üzerinden alınan vergilerdeki artıştan kaynaklandı. Akaryakıta her zam geldiÄŸinde devletin topladığı vergi de arttı. ÖrneÄŸin kurÅŸunsuz benzinin fiyatı son bir yılda 75 Yeni KuruÅŸ (750.000 TL) arttı. Bu artışın 51 Yeni KuruÅŸluk (510.000 TL’lik) kısmı vergilerdeki artıştan, 11 Yeni KuruÅŸluk (110.000) kısmı ise ham petrol fiyatlarındaki artıştan kaynaklandı. 10 Yeni KuruÅŸluk (100.000 TL’lik) kısmı ise diÄŸer etkenlerle yükseldi.KUR FARKI DEVLETE: Bürokratların yüksek fiyattaki tek sığınağı ‘yüksek ham petrol fiyatları’ konusundaki durum da şöyle; ham petrol fiyatları yükseliyor ancak, devlet vatandaÅŸtan pompada TL alıyor (Pompada ödenen paranın yüzde 70’i vergi olduÄŸu için devlete gidiyor.) Devlet (ya da devletin ÅŸirketleri) bu parayla dolar alıp ham petrol ithal ediyor. Böylece petrol fiyatları yükselse de kur farkından dolayı avantaj elde ediyor. Çünkü devlet doların deÄŸeri düştüğü için pompadan topladığı TL ile daha fazla dolar alabiliyor. VERGÄ° SÄ°STEMÄ° NASIL: Hükümet 2005 başında akaryakıtta yeni fiyatlama sistemine geçti ve yıl başından beri akaryakıtan alınan özel tüketim vergisi oranlarında artış yapmadı. Ancak 2004 yılında bütçe gelir hedeflerini yakalayabilmek için ÖTV tutarlarında önemli artışlar yaptı. Bu artışların akaryakıt fiyatlarının bugünkü seviyeyi bulmasında büyük rol oynadığı bildiriliyor. Bu kadar vergi varken fiyat rekabeti olmazTÃœRKÄ°YE Akaryakıt Bayileri Petrol ve Gaz Åžirketleri Ä°ÅŸveren Sendikası (TABGÄ°S) BaÅŸkanı Atıf Ketenci, sektörün 6 aylık serbest piyasa deneyiminin baÅŸarılı olduÄŸunu ancak fiyat bazında rekabetçi olmanın ÅŸu andaki vergi ve kar oranları nedeniyle imkan dahilinde bulunmadığını söyledi. Ketenci, ‘Bir kere en yüksek vergiler bizde bu yüzden de en pahalı akaryakıt bizde. 2004’te 1 litre benzinde vergi 1 milyon 80 bin liradan 1 milyon 760 bin liraya çıktı’ dedi. Ketenci 2005 başında geçilen sistem konusunda da şöyle konuÅŸtu: ‘Yılbaşından önce dış piyasalarda petrol fiyatları artınca devlet vergisinden fedakarlık edip; ÖTV’yi aÅŸağı çekiyordu. Sonradan fiyat düşünce pompanın ucunda fiyatı indirmiyor, vergide yastıklama yapıyordu. Bence devlet yapacağı bir yönetmelikle TÃœPRAŞ’a yetki verirse dış piyasalarda petrol fiyatı artarken vergi indirilir, pompa fiyatı artmaz. Sonra petrol fiyatları düşünce de vergi kaybı telafi edilir.’ Hükümetin serzeniÅŸi yanlış, vergi yüksekPETROL Ãœrünleri Ä°ÅŸverenler Sendikası BaÅŸkanı Muhsin Alkan, hükümetin (baÅŸbakanın) fiyat yüksekliÄŸi konusunda serzeniÅŸinin yanlış olduÄŸunu söyledi ve ‘Çünkü pompadaki fiyatın içinde yüzde 70 vergi var. Bir de ham petrol fiyatı yüksek. Bu durumda sadece vergi düyerse fiyat düşer. Çünkü geri kalan miktar üzerinde üzerinde ne kadar rekabet yapılır ki’ dedi. Alkan, tüketici lehine düşünülürse vergileri azaltmak gerektiÄŸini belirterek, ‘Hükümetimiz de buradaki ÖTV ve KDV hedefine uygun bütçe yapıyor. BeklediÄŸi bir kalem var. Fedakarlık yapması halinde bu hedef tutmayabilir’ diye konuÅŸtu.Yılbaşından bu yana daha az vergi alıyoruzGELÄ°RLER Genel Müdürü Osman ArıoÄŸlu, akaryakıt üzerindeki vergi konusunda spekülasyon yapıldığını belirterek, Türkiye’de akaryakıttan alınan ÖTV+KDV toplamının Avrupa BirliÄŸi ortalamasına yakın olduÄŸunu söyledi. ArıoÄŸlu şöyle konuÅŸtu: ‘Bir kere yıl başından beri vergiden dolayı fiyatlar artmıyor. Hatta 31.12 2004 itibariyle akaryakıtta (kurÅŸunsuz benzin) yüzde 74.7 olan ÖTV+KDV toplamı bugün yüzde 67.7 oranına gerilemiÅŸ durumda. Akaryakıttaki vergi miktarının 2004’te çok arttığı yolundaki sözler de gerçeÄŸi yansıtmıyor. 1 Ocak 2004’te 957.900 lira olan ÖTV 2004 sonunda 1.362.500 liraya yükseldi. Nominal fiyat üzerinden artan vergimiz KDV’dir ve KDV’nin oranı da yüzde 18’dir. ÖTV maktu alınır yani fiyat arttıkça ÖTV artmaz.’Â