"Enflasyonda hizmet grubundaki gerileme sınırlı kaldı”

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aralık ayı fiyat gelişmeleri değerlendirmesine göre, tüketici fiyatları aralık ayında yüzde 1,18 oranında artmış, yıllık enflasyon 20,12 puan düşerek yılı yüzde 64,27 seviyesinde tamamladı. Bu dönemde yıllık enflasyon tüm alt gruplarda belirgin bir düşüş kaydederken, hizmet grubundaki gerileme görece sınırlı kaldı. Yıllık tüketici enflasyonundaki düşüşe en belirgin katkı baz etkisi nedeniyle temel mal ve gıda gruplarından gelmiştir. Temel mal grubunda aralık ayında ÖTV matrah düzenlemesinin etkisiyle otomobil fiyatları gerilerken ilaç fiyatlarındaki referans kur ayarlaması ve beyaz eşya ile mobilya fiyatlarında devam eden artış eğilimi daha olumlu bir görünümü sınırladı.

Gıda grubunda fiyatlar son yıllardaki tarihsel aralık ayı ortalamasına yakın bir düzeyde artış kaydederken, yıllık enflasyon alt gruplar genelinde düşmüştür. Bu dönemde enerji fiyatları akaryakıt ürünleri öncülüğünde geriledi. Enerji fiyatlarındaki düşüşün etkisi üretici fiyatları üzerinde de hissedilmiştir. Üretici fiyatları aralık ayında uluslararası enerji fiyatlardaki olumlu gelişmeler ve Türk lirasındaki istikrarlı seyir neticesinde, petrol ve ürünleri ile elektrik ve doğal gaz fiyatlarındaki gelişmelerle gerileme kaydetti. Bu görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmış verilerle aylık değişim B göstergesinde (İşlenmemiş gıda ürünleri hariç TÜFE) yavaşlarken C göstergesinde (Enerji hariç TÜFE) artmış, göstergelerin yıllık enflasyonları sırasıyla 18,50 ve 16,98 puan geriledi.
Aralık ayında tüketici fiyatları yüzde 1,18 oranında arttı ve yıllık enflasyon 20,12 puan azalarak yüzde 64,27 seviyesine geriledi. Bu dönemde, B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 18,50 ve 16,98 puan düşerek yüzde 57,68 ve 51,93 olarak gerçekleşti. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bu dönemde alt grupların tamamında düşüş yaşandı. Bir önceki aya göre temel mallar, gıda ve alkolsüz içecekler, enerji, hizmet ve alkol-tütün altın gruplarının katkıları sırasıyla 6,96; 6,04; 3,52; 2,48 ve 1,12 puan azaldı. Mevsimsellikten arındırılmış verilerle incelendiğinde, aylık artışlar önceki aya kıyasla C endeksinde yükselmiş, B endeksinde ise bir miktar yavaşladı. Fiyat artışları B endeksini oluşturan gruplardan temel mallarda yükselirken, işlenmiş gıda ve hizmet gruplarında zayıfladı. Hizmet fiyatları aralık ayında yüzde 1,85 oranında yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 5,23 puan gerileyerek yüzde 55,49 olarak gerçekleşti. Bu dönemde yıllık enflasyon lokanta-otel, ulaştırma ve diğer hizmetlerde belirgin bir düşüş kaydederken, kira ve haberleşme alt gruplarında yükseldi. Yemek hizmetlerinin sürüklediği lokanta-otel grubunda fiyatlar aralık ayında yüzde 2,61 oranında arttı.

Ulaştırma hizmetlerinde fiyatlar yüzde 0,52 oranında geriledi, bu gelişmede akaryakıt fiyatlarındaki düşüşün olumlu etkilerinin de izlendiği şehirlerarası otobüs ücretleri belirleyici oldu. Diğer hizmetler alt grubunda fiyatlar aylık bazda yüzde 1,65 oranında yükseldi ve bu gelişmede bakım-onarım, sağlık ve eğlence-kültür hizmetlerinin etkisi hissedildi. Haberleşme hizmetleri aylık fiyat artışı yüzde 0,96 ile son aylara kıyasla yavaşlarken, bu grupta yıllık enflasyon yüzde 30,13 seviyesine yükseldi. Mevsimsellikten arındırılmış verilere göre, kira alt grubunda aylık artış bir önceki aya göre yatay seyretti. Temel mal grubunda yıllık enflasyon daha güçlü baz etkisiyle 27,15 puan düştü ve 2022 yılı sonunda yüzde 48,96 oldu. Yıllık enflasyon, dayanıklı mallarda daha belirgin olmak üzere, tüm alt gruplarda geriledi.

Dayanıklı mal fiyatları (altın hariç) aralık ayında yüzde 1,88 oranında yükselirken, beyaz eşya ile birlikte mobilya kalemleri fiyat artışlarıyla öne çıktı. Matrah düzenlemesinin yansımasıyla otomobil fiyatları yüzde 1,71 oranında gerileyerek alt grup aylık fiyat artışını sınırlamıştır. Bu gelişmelerle, dayanıklı mal alt grubunda yıllık enflasyon 41,37 puan gerilemiş ve yüzde 48,13 oldu. Diğer temel mallarda fiyatlar yüzde 3,56 ile son aylara kıyasla nispeten yüksek bir oranda arttı. Referans euro kur değerinin güncellenmesiyle fiyatı yüzde 18,26 oranında artan ilaçlar, diğer temel mal fiyatlarını sürükleyen kalem oldu. Bu dönemde, giyim ve ayakkabı alt grubunda fiyatlar yüzde 1,46 oranında düşmüş ve yıllık enflasyon 11,21 puan azalışla yüzde 25,01 seviyesine geriledi. Enerji fiyatları aralık ayında yüzde 2,12 oranında düşmüş, grup yıllık enflasyonu 23,57 puan azalarak yüzde 94,43 seviyesine geriledi.

Bu gelişmede, uluslararası ham petrol fiyatlarındaki geri çekilmeyi takiben akaryakıt fiyatlarında gözlenen düşüşün (yüzde 10,45) etkisi hissedildi. Diğer taraftan, şebeke suyu fiyatları bu dönemde yüzde 10,42 oranında yükseldi. Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon aralık ayında 24,68 puan azalarak yüzde 77,87 oldu. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada 23,99 puan düşerek yüzde 73,25, işlenmiş gıdada ise 25,35 puan azalışla yüzde 82 olarak gerçekleşti.

İşlenmemiş gıda grubunda mevsimsellikten arındırılmış veriler bu dönemde sebze grubunda daha belirgin olmak üzere taze meyve ve sebze fiyatlarında gerilemeye işaret etti. Diğer işlenmemiş gıda grubunda kırmızı et, pirinç ve patates fiyatları artışlarıyla öne çıkan kalemler oldu. İşlenmiş gıdada aylık fiyat artışı önceki aylara kıyasla yavaşlayarak yüzde 2,23 olarak gerçekleşmiş, bu artışta ekmek-tahıllar, katı-sıvı yağlar ve konserve sebze ürünlerinin etkisi öne çıktı.

Yurt içi üretici fiyatları aralık ayında yüzde 0,24 oranında gerilemiş, yıllık enflasyon baz etkisiyle 38,30 puan azalarak yüzde 97,72 oldu. Bu gelişmede, uluslararası enerji emtia fiyatlarındaki gerileme ve döviz kurundaki ılımlı seyir etkili oldu. Nitekim bu dönemde üretici tarafında enerji fiyatları yüzde 10,63 ile kayda değer bir düşüş sergilemiştir. Ana sanayi gruplarına göre bakıldığında, yıllık enflasyon enerjide daha belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda azalış gösterdi. Aylık fiyat gelişmeleri sektörler bazında incelendiğinde, bu dönemde rafine edilmiş petrol ürünleri ile elektrik ve doğal gaz imalatı fiyatları önemli ölçüde geriledi. Diğer sektörlerde fiyat artışları devam ederken, temel eczacılık ürünleri, su ve suyun arıtılması ve dağıtılması, içecekler, deri ve ilgili ürünler ile ev aletleriyle bağlantılı olan elektrikli teçhizat kalemleri öne çıktı.