Enflasyon zar zor düşüyor

ENFLASYONDAKİ ‘‘devlet zoruyla’’ düşüş, Mayıs ayında da sürdü. DİE'nin hesaplarına göre, Mayıs ayında tüketici fiyatları yüzde 2.2, toptan eşya fiyatları da yüzde 1.7 arttı. Enflyasyon yıllık bazda 1 puanlık düşüşle yüzde 62.7'ye indi. Enflasyonun artışında yine özel sektör zamları etkili oldu.

ENFLASYONDA umulan hızlı düşüş yaşanmıyor. Mayıs ayında, bir önceki aya göre toptan eşya fiyatları yüzde 1.7, tüketici fiyatları yüzde 2.2 oranında arttı. Devlet İstatistik Enstitüsü'nden (DİE) yapılan açıklamaya göre, Mayıs ayı itibariyle son bir yıllık enflasyon ise toptan eşyada yüzde 59.2, tüketici fiyatlarında yüzde 62.7 olarak belirlendi.

5 aylık enflasyon rakamları ise toptan eşya fiyatlarında yüzde 18.2, tüketici fiyatlarında yüzde 17.1 oldu. Geçen yıl aynı dönem itibariyle enflasyon toptan eşyada yüzde 21, tüketici fiyatlarında yüzde 21.5 idi.

Buna göre yıllık enflasyon Mayıs ayında, önceki yılın toptan eşya fiyatının 9.2 puan üzerinde, tüketici fiyatında da 0.3 puan altında gerçekleşti.

1999 Mayıs ayında yıllık enflasyon toptan eşyada yüzde 50, tüketici fiyatlarında yüzde 63 olmuştu. 1999 Mayıs ayında, toptan eşya fiyatlarındaki artış yüzde 3.2, tüketici fiyatlarındaki artış ise yüzde 2.9 olmuştu.

1999 yılı Mayıs ayı ile karşılaştırıldığında, bu yılın aynı ayında enflasyon, toptan eşya fiyatlarında 1.5 puan, tüketici fiyatlarında 0.7 puan altında gerçekleşti.

Aylık bazda enflasyon rakamları, geçtiğimiz Nisan ayına göre de azalma gösterdi. Bir önceki ay toptan eşya fiyatları yüzde 2.4, tüketici fiyatları ise yüzde 2.3 oranlarında artmıştı.

ÖZEL SEKTÖR ZAMLARI

DİE verilerine göre, toptan eşya fiyatlarında Mayıs ayında kaydedilen yüzde 1.7'lük artışın 1.4'si özel sektör, 0.3'si ise devlet sektöründen kaynaklandı. Toptan eşyada fiyat artışları devlet sektöründe yüzde 1.2, özel sektörde yüzde 1.9 oldu.

Bu yılın Mayıs ayında, sektörel bazda en yüksek fiyat artışı yüzde 2.2 ile imalat sanayinde gerçekleşti. Mayıs'ta fiyatlar, elektrik, gaz ve su sektöründe yüzde 2.1, tarım, avcılık, ormancılık ve balıkçılıkta yüzde 0.8 oranında artarken, madencilik ve taşocakçılığında yüzde 2.6 oranında geriledi.

Bu yılın Mayıs ayında fiyatı en fazla artan alt sektör ise, yüzde 10.1 ile ağaç ve mantar ürünleri imalatı, yüzde 9.9 ile deri mamul imalatı ve hizmetleri, yüzde 6.5 ile metal cevheri madenciliği, yüzde 5.3 ile tıbbi hassas ve optik aletler imalatı, yüzde 5.2 ile ana metalsanayi, yüzde 4.8 ile kimyasal madde ürünleri imalatı izledi.

BASINDA FİYAT DÜŞTÜ

Geçen ay, ham petrol ve doğalgaz çıkarımı yüzde 10.5, basın ve yayımda yüzde 6.5 oranında fiyat düşüşü görüldü. Ormancılık ve tohumculuk, tütün ürünleri imalatında ise fiyat değişimi yaşanmadı. Mayıs ayı fiyat artışları bazı alt sektörlerde şöyle:

‘‘Gıda ürünleri ve içecek imalatı yüzde 1.4, tekstil ürünleri imalatı yüzde 3.7, giyim eşyası imalatı yüzde 0.3, mobilya imalatı yüzde 1.4, elektrikli makine ve cihazları imalatı yüzde 3.5, elektrik,gaz üretimi ve dağıtımı yüzde 2.2, suyun toplanması, arıtımı ve dağıtımı yüzde 1.7.’’

Mayıs ayı itibariyle son bir yıllık dönemde ise sektörel bazda en yüksek fiyat artışı yüzde 73 ile madencilik sektöründe gerçekleşti.

Yıllık enflasyon, tarım sektöründe yüzde 39, imalat sanayinde yüzde 68.1 elektrik, gaz ve su sektöründe yüzde 58.1 oldu.

Alt sektörler bazında, yıllık en yüksek fiyat artışları yüzde 156.3 ile hampetrol ve doğalgaz çıkarımında, yüzde 130.4 ile tütün ürünleri imalatında, yüzde 115.2 ile kok kömüründe görüldü.

GİYİM HARCAMALARI BAŞTA

Tüketici fiyatları endeksine göre, Mayıs ayında en yüksek fiyat artışı yüzde 8.1 ile giyim ve ayakkabı harcamalarında gerçekleşti.

Mayıs ayında ana harcama grupları bazında bakıldığında, bir önceki aya göre gıda, içki ve tütün yüzde 0.9, konut yüzde 2.2, ev eşyası yüzde 2.5, sağlık yüzde 2.5, ulaştırma yüzde 1.1, lokanta, pastane, otelde yüzde 4.3 artış gösterdi.

Aralarında kişisel bakım, mücevher, haberleşme ve mali hizmetlerinbulunduğu çeşitli mal ve hizmetler de yüzde 2.4 oranında, eğlence ve kültür harcamalarında yüzde 1.4 oranında artarken, eğitim harcamalarında ise bir değişiklik görülmedi.

Yıllık bazda ise ana harcama grupları itibariyle fiyatlar en fazlayüzde 78.8 ile eğitim harcamalarında görüldü.

Gıda, içki ve tütünde fiyatlar yüzde 56.5, giyim ve ayakkabı yüzde44.7, konut yüzde 73.5, ev eşyası yüzde 56.9, sağlık yüzde 66.2, eğlence ve kültür yüzde 37, lokanta, pastane ve otel yüzde 52.9, çeşitli mal ve hizmetler yüzde 64.6, ulaştırma yüzde 77.1 oranında arttı.

İTO'NUN ENFLASYON

İstanbul Ticaret Odası'nın (İTO) 1995 bazlı yeni İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi'ne göre Mayıs ayında perakende fiyatlar yüzde 1.9, toptan fiyatlar yüzde 3 oranında arttı. Bir önceki yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında ise, perakende fiyatlar yüzde 59.8, toptan fiyatlar ise yüzde 57.5 arttı. 1999 Mayıs ayında yüzde 17.0 olan 5 aylık artış oranı, bu yılın aynı döneminde yüzde 17.9 düzeyine ulaştı.

En pahalı il Malatya

İLLER bazında en düşük artış aylık bazda yüzde 1 ile Zonguldak, yıllık bazdada yüzde 56.1 ile Antalya'da kaydedildi. Aylık bazda düşük enflasyonda Zonguldak'ı yüzde 1.4 ile Gaziantep, yüzde 1.6 ile de Denizli izledi. Geçen ay tüketici fiyatlarının en fazla arttığı il ise yüzde 3.2 ile Ankara ve Samsun'da oldu. Mayıs ayı itibariyle son bir yılda tüketici fiyatlarında yüzde 56.1 ile en düşük artış görülen Antalya'yı, yüzde 60.1 ile İzmir, yüzde 61.6 ile de Samsun izledi. Yıllık fiyat artışlarının en yüksek gerçekleştiği il ise yüzde 69 ile Malatya oldu. Bölgeler itibariyle Mayıs ayında, aylık bazda en düşük fiyat artışı yüzde 1.6 ile Güneydoğu Anadolu bölgesinde görüldü. Mayıs'da tüketici fiyatlarındaki artış, İç Anadolu Bölgesi'nde yüzde 2.8, Karadeniz Bölgesi'nde yüzde 2.4, Ege Bölgesi yüzde 2.6, Akdeniz Bölgesi'nde yüzde 1.8, Doğu Anadolu Bölgesi'nde yüzde 2, Marmara Bölgesi'nde yüzde 2.1 olarak gerçekleşti. Mayıs ayı itibarıyla yıllık enflasyon, Ege'de yüzde 60.1, Marmara'da yüzde 62.1, İç Anadolu'da yüzde 64.2, Akdeniz'de yüzde 62.8, Doğu Anadolu'da yüzde 64.2, Karadeniz'de yüzde 61.6.

Muz zam şampiyonu

FİYATI bir ayda yüzde 28.3 oranında artan muz, geçen ayın zam şampiyonu oldu. Mayıs ayları itibariyle muzdaki fiyat artışı yüzde 99.7 olarak gerçekleşti. Muzun ardından yüzde 25'erlik fiyat artışlarıyla yaş çay yaprağı ile teknik alüminyum nitrat, yüzde 20.9'luk fiyat artışıyla çanta geldi.