Enflasyon yeniden tek hane

Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) tüketici fiyatları endeksi ekimde bir önceki aya göre yüzde 1.27, üretici fiyatları (ÜFE) endeksi ise yüzde 0.45 oranında artış kaydetti. TÜFE'de bu yılın ilk 10 aylık dönemindeki artış yüzde 8.01'e, ÜFE'de ise yüzde 12.04'e kadar yükseldi. Geçen yılın aynı döneminde TÜFE'de yüzde 5.79, ÜFE'de ise yüzde 3.69 oranında artış yaşanmıştı.

YILLIK ENFLASYON

 TÜFE'de ekim ayında yaşanan artışının geçen yılın aynı ayındaki yüzde 1.79'un altında kalması, yıl başından bu yana genel olarak artış eğiliminde bulunan yıllık enflasyonun yeniden yönünü aşağı doğru çevirmesine yol açtı. Eylül sonunda yüzde 10.55 olan yıllık enflasyon yüzde 9.98'e geriledi ve dört ay aradan sonra yeniden tek haneli oldu. 2005 yılı sonunda yüzde 7.72 olduktan izleyen aylarda sonra yükselme eğiliminde gözüken yıllık enflasyon bu yıl haziranda yüzde 10.12'yle uzun bir aradan sonra yeniden çift haneli oranları çıkmıştı.

 Bu arada bu yıl sonu için yüzde 9.8 olarak açıklanan enflasyon tahmininin gerçekleşmesi ise kasım ve aralık aylarındaki toplam enflasyonun yüzde 1.66'nın altında kalmasına bağlı bulunuyor. ÜFE'deki yıllık artış ise yüzde 10.94 olarak gerçekleşti. Böylece yıllık ÜFE'de bu yıl temmuzda yüzde 14.34'e kadar yükseldikten sonra başlayan düşüş eğilimi ekimde de devam etti. Geçen yıl ekim sonunda yıllık ÜFE yüzde 2.57 gibi oldukça düşük bir düzeyde kalmıştı. Yıllık ortalama enflasyon ise TÜFE'de yüzde 9.25, ÜFE'de de yüzde 7.76 olarak gerçekleşti.

GIDA BEKLENİYORDU GİYİM PATLAMA YAPTI

 Ekimde TÜFE'nin Ramazan nedeniyle özellikle gıda fiyatlarında yaşandığı tahmin edilen artış yüzünden yüzde 1'in üzerinde artacağı bekleniyordu. Ancak ekim enflasyonunda en belirleyici konuma beklendiği gibi gıda yerine giyim ve ayakkabı harcama grubu oturdu. Ekimde ÜFE kapsamında fiyatı toplanan 762 maddeden 303'ünün fiyatı arttı, 218'inin fiyatı azaldı ve 241 maddenin fiyatında ise değişiklik yaşanmadı.Gıda fiyatları yüzde 0.76, alkollü içecek ve sigara fiyatları yüzde 0.01, giyim ve ayakkabı fiyatlardı yüzde 9.67, konut (kira) harcamaları ise yüzde 1.29 oranında arttı. Yüzde 1.27 olan ekim enflasyonunun 0.19 puanı gıdadan, 0.73 puanı giyim ve ayakkabıdan, 0.19 puanı ise konut harcamalarındaki artıştan kaynaklandı.

 Ekimde ev eşyası fiyatları yüzde 0.36, sağlık harcamaları yüzde 0.21, ulaştırma harcamaları yüzde 0.08, eğlence harcamaları yüzde 1.49, lokanta harcamaları yüzde 1.21 arttı. Haberleşme harcamalarında yüzde 0.18, eğitim harcamalarında yüzde 0.05 ve çeşitli mal ve hizmetlerde ise yüzde 0.06 düşüş yaşandı.

 TÜFE'nin harcama gruplarında yıllık bazda en yüksek artış ise yüzde 15.3le çeşitli mal ve hizmetlerde yaşandı. Onu yüzde 14.01'lye lokanta ve otel harcamaları,yüzde 13.44'le konutla ilgili harcamalar, yüzde 10.81'le gıda, yüzde 10.21'le alkollü içki ve sigara izledi. Son bir yılda yüzde 1.18'le en az artan harcama grubu haberleşme oldu. Ekimde en yüksek fiyat artışı yaşanan giyim ve ayakkabı harcamaları ise son bir yıllık dönemde sadece yüzde 2.12 arttı. Son bir yılda ev eşyası harcamaları yüzde 9.73, sağlık harcamaları yüzde 7.94, ulaştırma harcamaları yüzde 8.96, eğlence harcamaları yüzde 8.68, eğitim harcamaları yüzde 7.96 artış kaydetti.

ÖZEL KAPSAMLI TÜFE GÖSTERGELERİ

Ekimde mevsimlik ürünler enflasyon oranını 0.57 puan artırdı. Bu nedenle TÜİK'in mevsimlik ürünleri hariç tutarak hesapladığı özel TÜFE'de yüzde 0.7 oranında artış yaşandı. İşlenmemiş gıda ürünlerinde yaşanan beklenmedik fiyat düşüşü ise enflasyonu 0.14 puan aşağı çekti. İşlenmemiş gıda ürünleri hariç TÜFE'de ekimde yüzde 1.27 artış oldu.

Akaryakıt fiyatlarındaki düşüş de enflasyonu 0.15 puan aşağı çekti. Enerji hariç TÜFE'de ekimde yüzde 1.42 artış kaydedildi. İşlenmemiş gıda ve enerji hariç tutularak hesaplanan özel TÜFE ise ekimde yüzde 1.62 oranında artış gösterdi. Eneriyle alkollü içki ve tütün birlikte hariç tutularak oluşturulan TÜFE'nin yüzde 1.51 arttığı ekim ayında bunlarla birlikte fiyatları yönlendirilen ve yönetilen ürünler ve dolaylı vergiler hariç TÜFE ise yüzde 1.68 artış gösterdi. Bunlarla birlikte işlenmemiş gıda ürünleri hariç tutularak hesaplanan TÜFE'de ise yüzde 1.95'lik bir artış yaşandı.

TÜİK'in geçen ayla birlikte açıklamaya başladığı işlenmemiş gıda, enerji, alkollü içki ve sigarayla altın hariç TÜFE ise yüzde 1.82 oranında arttı.

BÖLGESEL ENFLASYON

Ekimde bölgelere göre en yüksek fiyat artış ise yüzde 2.17'yle Samsun, Tokat, Çorum ve Amasya bölgesinde yaşandı. Gaziantep, Adıyaman ve Kilis ise yüzde 2.03'le yüzde 2'nin üzerinde aylık enflasyon yaşanan ikinci bölge oldu. İstanbul'da yüzde 1.31, Ankara'da yüzde 1.16, İzmir'de ise yüzde 0.76 olan ekim ayı fiyat artışının en düşük kaldığı bölge ise yüzde 0.48'le Antalya, Isparta ve Burdur Bölgesi oldu.

Ekimde fiyatlar Tekirdağ, Edirne, Kırıkkale'de yüzde 1.86, Balıkesir,ş Çanakkale'de yüzde 1.14, Aydın, denizli Muğla'da yüzde 0.76, Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak'ta yüzde 1.08, Bursa, Eskişehir, Bilecik'te yüzde 1.2, Kocaeli, Sakarya, Bolu, Düzce, Yalova'da yüzde 1.03, Konya, Karaman'da yüzde 0.92 oldu.

ÜRETİCİ FİYATLARI

Ekimde ÜFE kapsamında tarım fiyatlarında yüzde 0.41 oranında düşüş yaşandı. Düşüş balıkçılık fiyatlarındaki yüzde 21'lik ve ormancılık fiyatlarındaki yüzde 1.28'lik azalmadan kaynaklandı. Tarım ve avcılık fiyatlarında yüzde 0.13 artış oldu. tarım sektöründe fiyatlar yılın ilk 10 aylık döneminde yüzde 3.73, son bir yılda ise yüzde 7.75 oranında arttı.

Madencilik fiyatları, ham petrol fiyatlarında kaydedilen yüzde 15.06'lık düşüşün etkisiyle ekimde yüzde 2.94 oranında azaldı. İmalat sanayi fiyatları ise TÜPRAŞ'ın akaryakıt fiyatlarında yaptığı yüzde 7.13 oranındaki indirimin etkisiyle yüzde 0.07 oranında düştü. Elektrik. Gaz ve su fiyatları ise TETAŞ'ın TEDAŞ'a uyguladığı toptan elektrik fiyatlarına yapılan zammın etkisiyle yüzde 11.97 oranında artış gösterdi. Böylece ekimde sanayi sektöründe ortalama fiyatlar bir önceki aya göre yüzde 0.65 oranında arttı. Son bir yıllık dönemde ise madencilik fiyatları yüzde 9.66, imalat sanayi fiyatları yüzde 9.93, elektrik. Gaz ve su fiyatları yüzde 37.78 oranında arttı.

KIŞ GELDİ KAZAK FİYATLARI ARTTI

Kış mevsiminin gelmesiyle birlikte ekim ayının zam şampiyonu fiyatı yüzde 34.08 oranında artan kazak oldu. Bayan kazağını yüzde 20.52’yle domates izledi. Ekim ayında etek yüzde 18.6, takım elbise yüzde 14.15, bayan ayakkabısı yüzde 10.87, erkek gömleği ise yüzde 8.36 oranında zamlandı.

ODUN KÖMÜR ZAMLANDI

Kömür ücretinin yüzde 6.29, odun ücretinin yüzde 2.37, soba fiyatının ise yüzde 2.19 oranında arttığı ekim ayında, okul servis ücretindeki artış ise yüzde 5.97 olarak belirlendi. Tavuk etinin yüzde 5.75 oranında zamlandığı söz konusu bir aylık dönemde sütte yüzde 3.48, domates salçasında yüzde 3.43, patlıcanda yüzde 2.35, bebek mamasında yüzde 2.33, balıkta ise yüzde 2.16 oranında artış yaşandı.

Üretici Fiyatları (ÜFE) kapsamında en yüksek fiyat artışı ise yüzde 31.70’le pamuklu bayan bluz ve gömleklerinde yaşandı. Yünlü bayan süveterleri ve hırkalarının yüzde 15.14 oranında zamlandığı ekim ayında yünlü bayan pantolonlarındaki artış yüzde 12.91, giyim için suni iplik dokuma fiyatındaki artış ise yüzde 6.37 olarak belirlendi.

ELEKTRİK DAĞITIMINDAKİ ARTIŞ YÜZDE 22.22

Ekim ayında elektrik dağıtımı ücretindeki artış yüzde 22.22 olarak belirlendi. Buğdaydan elde edilen kepek ve razmol fiyatının yüzde 15.14 oranında arttığı söz konusu bir aylık dönemde motorlu araçlar için koltuk fiyatındaki artış yüzde 11.94, çocuk ve genç odası takımında yüzde 9.57, domateste yüzde 8.63, yumurtada yüzde 5.59, domates salçasında yüzde 4.95 beyaz peynirde yüzde 3.05, yeşil soğanda ise yüzde 3 olarak hesaplandı.

BALIK VE SEBZE FİYATLARI DÜŞTÜ

Ekim ayında TÜFE ve ÜFE kapsamında bazı ürünlerin fiyatlarında da düşüş yaşandı. Buna göre, ekimde en hızlı fiyat düşüşü TÜFE kapsamında yüzde 23.51’le taze fasulyede, ÜFE kapsamında da yüzde 20.07’yle istavritte yaşandı. Tüketici fiyatları kapsamında taze fasulyeyi fiyatı yüzde 13.06 oranında gerileyen salatalık izledi. Yurt içi bir hafta ve daha fazla süreli tur ücretinde de yüzde 9.14’lük fiyat düşüşü yaşandı. Antep fıstığının yüzde 6.38 oranında ucuzladığı ekim ayında yumurta fiyatındaki düşüş yüzde 4.01 olarak belirlendi.

Ekim ayında mazotta yüzde 2.21, benzinde yüzde 1.80, mücevherde ise yüzde 1.32 oranında düşüş yaşandı. ÜFE kapsamında ise yüzde 20.07’yle en hızlı fiyat düşüşü yaşanan istavriti, yüzde 19.40’la lüfer, yüzde 19.35’le kefal, yüzde 8.76’yla hamsi ve yüzde 4.83’le çipura izledi. Ham petrol fiyatının yüzde 16.84 oranında gerilediği ekim ayında kurşunsuz benzindeki düşüş yüzde 9.63 olarak belirlendi