Enflasyon 90'ı gözlüyor

2002 yılında yüzde 40'ın altında enflasyon hedefleyen Türkiye ekonomisinde enflasyon 2001 sonunda yüzde 90'a dayandı. DÄ°E, kasımda, bir önceki aya göre toptan eÅŸya fiyatlarının ve tüketici fiyatlarının yüzde 4.2 oranında arttığını açıkladı. Kasımda yıllık enflasyon toptan eÅŸyada yüzde 84.5, tüketici fiyatlarında yüzde 67.3 olarak belirlendi.Dolardaki gerilemeye raÄŸmen kasım ayında yıllık enflasyon yeniden yüzde 90'a dayandı. Devlet Ä°statistik Enstitüsü (DÄ°E), kasımda, bir önceki aya göre toptan eÅŸya fiyatlarının (TEFE) ve tüketici fiyatlarının (TÃœFE) yüzde 4.2 oranında arttığını açıkladı. Geçen yıl kasım ayında toptan eÅŸya fiyatlarıyla enflasyon yüzde 2.4, tüketici fiyatlarıyla yüzde 3.7 olmuÅŸtu. 2000 yılı Kasım ayı ile karşılaÅŸtırıldığında, bu yılın aynı ayında enflasyon, toptan eÅŸya fiyatlarında 1.8 puan, tüketici fiyatlarında 0.5 puan üzerinde gerçekleÅŸti. DÄ°E'den yapılan açıklamaya göre, Kasım ayında yıllık enflasyon toptan eÅŸyada yüzde 84.5, tüketici fiyatlarında yüzde 67.3 olarak belirlendi.Geçen yıl kasım ayı itibariyle yıllık enflasyon ise toptan eÅŸyada yüzde 39.1, tüketicide yüzde 43.8 olarak gerçekleÅŸmiÅŸti.Buna göre yıllık enflasyon Kasım ayında, önceki yılın toptan eÅŸya fiyatının 45.4 puan, tüketici fiyatında ise 23.5 puan üstünde gerçekleÅŸti. Ocak-Kasım döneminde 11 aylık enflasyon oranı da toptan eÅŸyada yüzde 81.1, tüketici fiyatlarında ise yüzde 63.3 oldu.ÇEKÄ°RDEK ENFLASYONToptan eÅŸya fiyatlarında Kasım ayında görülen yüzde 4.2'lik artışta, devletin payı 0.4, özel sektörün payı da 3.8 puan oldu. Bu arada çekirdek enflasyon olarak nitelenen imalat sanayinde özel sektördeki fiyat artışı yüzde 4 olarak hesaplandı. DÄ°E'den yapılan açıklamaya göre, toptan eÅŸyada fiyat artışları devlet sektöründe yüzde 2.2, özel sektörde yüzde 5 oldu.Kasım ayında, sektörel bazda en yüksek fiyat artışı yüzde 7.6 ile tarım, avcılık, ormancılık ve balıkçılık sektöründe gerçekleÅŸirken, imalat sanayi sektöründe yüzde 3.7, elektrik, gaz ve su sektöründe de yüzde 2.6 oranında arttı. Söz konusu ay, madencilik ve taÅŸocakçılığında fiyatlar yüzde 4.6 oranında azaldı.Kasım ayında fiyatı en fazla artan alt sektör ise yüzde 16.9 ile balıkçılık, balık üretme çiftliklerinde oldu. Tüketici fiyatları endeksine göre, Kasım ayında en yüksek fiyat artışı yüzde 8.9 ile gıda, içki ve tütün harcamalarında görüldü. Aynı dönemde, giyim ve ayakkabıda yüzde 6.4, konut yüzde 2.7, ev eÅŸyası yüzde 2.8, saÄŸlık yüzde 3.1, eÄŸitim yüzde 0.1, lokanta, pastane ve otel yüzde 5.1, çeÅŸitli mal ve hizmetlerin fiyatları da yüzde 3.5 oranında arttı. YILLIK ARTIÅžLARKasım ayı itibariyle, son bir yıllık dönemde ise sektörel bazda en yüksek fiyat artışı, yüzde 115.1 ile elektrik, gaz ve su sektöründe gerçekleÅŸti. Yıllık enflasyon, tarım, avcılık, ormancılık ve balıkçılık sektöründe yüzde 51.1, imalat sanayinde yüzde 95, madencilik ve taÅŸocakcılığı yüzde 79.6 oldu.Alt sektörler bazında, yıllık en yüksek fiyat artışları yüzde 124.4 ile diÄŸer ulaşım araçları imalatı, yüzde 121.4 ile metal cevheri madenciliÄŸi, yüzde 116.6 ile tütün ürünleri imalatı, yüzde 111.1 ile de kok kömürü ve rafine edilmiÅŸ petrol ürünlerinde görüldü.Yıllık bazda ise ana harcama grupları itibariyle fiyatlar en fazla, yüzde 82.8 ile çeÅŸitli mal ve hizmetlerde görüldü. Aynı dönemde gıda, içki ve tütün yüzde 72.8, giyim ve ayakkabı yüzde 67, konut yüzde 62.4, ev eÅŸyası yüzde 74.3, saÄŸlık yüzde 55.7, ulaÅŸtırma yüzde 74.3, eÄŸlence ve kültür yüzde 58.5, eÄŸitim yüzde 52.4, lokanta pastaneve otel fiyatları yüzde 45 arttı. Ä°TO'NUN ENFLASYONUÄ°stanbul'da perakende fiyatlar, Kasım ayında yüzde 3.6, toptan fiyatlar yüzde 5.9 oranında arttı. Ä°TO'nun hesaplamasına göre kasım ayları itibariyle yıllık enflasyon toptan eÅŸya fiyatlarıyla yüzde 76.7, perakende fiyatlarla yüzde 68.3 olarak gerçekleÅŸti.Kasımın zam ÅŸampiyonu sarmısakDevlet Ä°statistik Enstitüsü (DÄ°E) verilerine göre, Kasım ayında, bir önceki aya göre fiyatı en fazla yükselen ürün sarmısak oldu. DÄ°E'nin Kasım ayında bir önceki aya göre tüketici fiyatlarında en yüksek artış gösteren maddeler listesinde, yüzde 68.5 ile sarmısak fiyatı birinci sırada yer aldı.Bu arada, Kasım ayında fiyatı en fazla düşen ürün yüzde 13.6 ile mandalina oldu. Bunu yüzde 9.7 ile greyfurt, yüzde 9.5 ile mücevher, yüzde 8.8 ile televizyon, yüzde 7.9 ile otomobil yüzde 7.7 ile buzdolabı, yüzde 4 ile muz, yüzde 0.6 ile kalorifer yakıt ücreti ve yüzde 0.4 ile ayva izledi. Yıllık bazda Kasım ayında en fazla artan ürün sarmısak oldu. Söz konusu dönemler itibarıyla sarmısak yüzde 364.9, mısırözü yağı yüzde 209.4 ve yüzde 130.6 ile buÄŸday unu fiyatı en yüksek artışı gösterdi Memura yüzde 4.2 enflasyon zammı Memur maaÅŸları ile memur ve işçi emeklilerinin aylıklarına bu ay enflasyon farkı dolayısıyla yüzde 4.2 zam yapılacak. Kasım ayında yüzde 4.2 artan tüketici fiyatlarında (TÃœFE) onbir aylık artış yüzde 63.3'e ulaÅŸtı. Yılbaşından bu yana memur maaÅŸlarına yapılan zamların kümülatif oranı ise yüzde 58.6 düzeyinde bulunuyor.Bütçe Yasası, memur maaÅŸ artışı ile gerçekleÅŸen enflasyon arasında oluÅŸacak farkın izleyen ay 2 puan fazlasıyla kapatılmasını öngörüyor. Buna göre memur maaÅŸlarına kümülatif artış oranı yüzde 65.3 olacak biçimde ek zam yapılması gerekiyor. Enflasyon farkı ve refah payı dolayısıyla oluÅŸan toplam 6.7 puanlık farkın kapatılması memurların halen almakta oldukları maaÅŸların yüzde 4.2 oranında artırılmasını gerektiriyor. Böylece memur maaÅŸlarında kümülatif artış yüzde 65.3'e ulaÅŸarak, onbir aylık enflasyonun 2 puan üzerinde oluÅŸacak. Aynı zam oranlarına tabi olan memur emeklisi aylıkları da bu yöntemle yüzde 4.2 artırılacak. İşçi emeklilerinin aylıklarına ise yüzde kasım ayı tüketici fiyat artışının yüzde 4.2 çıkması nedeniyle bu oranda zam yapılacak. Ä°hracatta kasım sevinciTürkiye'nin kasım ayı ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17.6 oranında artarak, 2.8 milyar dolara yükselirken, yılın ilk 10 ayında kayda alınan ihracat tutarı 28.9 milyar dolara ulaÅŸtı.Türkiye Ä°hracatçılar Meclisi (TÄ°M) verilerine göre, geçen yıl kasım ayında 2 milyar 430 milyon dolar olan kayda alınan ihracat miktarı bu yıl 2 milyar 857 milyon dolara kadar yükseldi. Bu yükseliÅŸte en büyük pay ye yüzde 2.9 oranında arttı ve 538.3 milyon dolar oldu. TÄ°M'in kasım ayı sonu itibariyle son bir yıllık dönemde kayda aldığı ihracat tutarı ise 30 milyar 921 milyon dolar olarak açıklandı.Â