Enerjide sözde yatırımcıya lisans iadesi için son şans

ELEKTRİK piyasası kanununda yapılan değişikliklerle özellikle lisans avcısı ‘çantacı’ların ortadan kaldırılması hedeflendi. Ön lisans şartı getirilmesi gibi uygulamalarla gerçek yatırımcıların önünün açılması istenirken, bu kapsamda elektrik üretiminde lisans almış ancak lisansı yatırıma dönüştürmemiş olanlar için kritik gün yarın. Çünkü, lisans alıp elektrik üretimi yatırımı yapmaya niyeti olmayan şirketlerin herhangi bir yaptırımla karşılaşmadan, teminatını alıp piyasadan çıkmaları için son gün. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı Hasan Köktaş, “Pazartesi köprüden önce son çıkış. Bunu yapmayanlara lisans iptali ve piyasa yasakları geliyor. Hesaplarını iyi yapsınlar” uyarısında bulundu.

Bıktık çantacılardan

Hem düzenleyici kurumlar, hem finansman sağlayan bankalar, hem gerçek yatırımcılar, lisans almayı bir yatırım işine çeviren ‘çantacı’ların artık ayıklanmasını istiyor. Sorunun boyutuna yönelik bir örnek vermek gerekirse, rüzgar enerjisinden elektrik üretmek için bugüne kadar toplam kurulu gücü 9 bin 525 MW olan 271 santral lisans almasına karşın, bugün 2 bin 367 MW kurulu gücünde 63 tesis devrede. Bunun yanısıra rüzgar enerjisinde başvuru aşamasında dört, inceleme-değerlendirme aşamasında dokuz, uygun bulunan 25 adet proje de bulunuyor. Bu da şu anlama geliyor, bugün 11 bin 300 MW kurulu gücünde toplam 309 proje hayata geçebilecek iken, yalnızca 63 proje devreye girdi. 9 bin MW’lık projenin ise bir kısmı yapılmasına karşın, önemli bir kısmı bekliyor.

Köprüden son çıkış

Enerji yönetimi, sektörü tıkayan ve lisans aldığı halde yatırıma dönüştürmeyen kişilere önemli bir şans tanıdı. 30 Mart’ta Resmi Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Kanunu gereği “Lisans almış ve başvurusu olan ancak yatırımı yapmaya niyeti olmayan ya da yapamayan şirketlere, kanunun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden bir ay içerisinde EPDK’ya başvurmaları hâlinde lisansları veya başvuruları sonlandırılarak, teminatları iade edilebilme” imkanı getirildi. Bu sürenin yarın dolduğunu vurgulayan EPDK Başkanı Köktaş, “Pazartesi günü köprüden önceki son çıkış. Bunu yapmayan şirketlerin durumlarına tek tek bakacağız. Bu konuda gerekli Kurul kararımızı önceki gün aldık” diye konuştu.

Altı ay süre

Köktaş, şöyle devam etti: “Bu kapsamda, örneğin üretim lisansında belirtilen inşaat öncesi süre içerisinde, üretim tesisinin inşaatına başlanması için gereken yükümlülüklerini ikmal edememiş şirketlere sadece altı ay süre vereceğiz. Mücbir sebepler dışında bu süre içerisinde de yükümlülüklerini ikmal edemeyen tüzel kişilerin lisanslarını iptal edeceğiz.”

Üç yıl yasaklı

LİSANS iptali ise şu anlama geliyor: Lisansı iptal edilen bir şirketin yönetim ve denetim kurulunda yer alan isimler ve şirkette yüzde 10’dan fazla pay sahibi olanlar, üç yıl boyunca piyasada yasaklı duruma gelecek.

Çok fazla başvuru

EPDK Başkanı Köktaş, önemli bir kısmı doğalgaz, rüzgar ve HES olan çok sayıda başvuru aldıklarını belirterek, şöyle konuştu: “İade edeceğimiz teminat tutarları yakında belli olacak. Artık enerji projelerinin bu sektörde uzun süreli var olmayı ve uzun vadeli bakmayı düşünen doğru ellerde yatırıma dönüşeceği bir döneme geçildi. Bugüne kadar hesapsız kitapsız, eski alışkanlıkları ile devam etmek isteyen şirketlerin varlıklarını sürdürebilmesi zor.”

Piyasadan rakamlar

* Doğalgazda 8 bin MW kurulu gücünde 255 proje devrede. 17 bin 569 MW kurulu gücünde 81 adet santral başvuru aşamasında, 9 bin 923 MW’lık 29 proje inceleme aşamasında, 10 bin 176 MW’lık 45 proje uygun bulundu ve 28 bin MW’lık 339 proje lisans aldı. 
* HES’lerde 5 bin 845 MW kurulu gücünde 287 proje devrede. 2 bin 810 MW’lık 97 proje başvuru aşamasında, bin 166 MW’lık 65 proje inceleme aşamasında, 3 bin 486 MW’lık 274 proje uygun bulunurken, 19 bin 657 MW kurulu gücünde 841 proje lisans almış.