Enerji yatırım rekoru kırdı ‘elektrik’ 16 milyar dolar çekti

TÜRKİYE’de, enerji sektörü açısından 2010, en hareketli yıllardan biri oldu. Yıla özelleştirmeler damgasını vururken, Türkiye’deki tüm elektrik dağıtım bölgeleri için ihaleler yapıldı. 2010 yılında elektrikte yaklaşık 8 milyar liralık sabit sermaye yatırımı yapılırken, kamunun elektrik dağıtım özelleştirmelerinden bir yılda topladığı gelir 16 milyar doları buldu. Hükümet, ihalesi yapılan şirketlerin devrini 2011’in ilk yarısında tamamlamayı planlıyor. 2011’de sektör, elektrik üretiminde yapılacak özelleştirmelere odaklanacak.
Tüketim krizi aştı
2010’da dünya ekonomisinin toparlanmaya başlamasıyla elektrikte talep artışı mart ayından itibaren kriz öncesi seviyelerini yakaladı. 2010 yılı ilk 11 ayında elektrik tüketimi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7.9 artarak 190 milyar kilovatsaata ulaştı. Yılsonunda elektrik tüketiminin 210 milyar kWh olarak gerçekleşmesi, 2011 yılında da yüzde 5.8 artarak 222 milyar kWh’e ulaşması bekleniyor. Böylece 2010 yılında 2.871 kWh olarak tahmin edilen kişi başına elektrik tüketimi, 2011’de 3.010 kWh’e yükselecek. Geçen yıl 35 milyar metreküp olan doğalgaz tüketiminin ise yılsonunda 37 milyar metreküpe çıkması beklenirken, EPDK ihaleleri sonunda bu yıl doğalgaz ulaşan konut sayısı 9 milyona yükseldi.
Özel yıl oldu
2010 yılında Türkiye, enerji sektörünün devlerini özelleştirme ihalelerinde yarışırken izledi. Yılın sürprizi ise, aile şirketi Aksa’dan ayrılarak, Çukurova Grubu’nun patronu Mehmet Emin Karamehmet ile ortaklık kuran Mehmet Kazancı ve kurulan MMEKA şirketinin bir günde 5 milyar dolarlık teklif vermesi oldu. İstanbul Avrupa Yakası’na 2.9 milyar dolar ve Gediz bölgesine 1.9 milyar dolar veren MMEKA, yılın son dağıtım özelleştirmesinde de İstanbul Anadolu Yakası’na 1.8 milyar dolarla en yüksek teklifi verdi.
Şarterler MMEKA’da
MMEKA’nın diğer büyük yatırımı ise doğalgaz dağıtımında gerçekleşti. Şirket, Başkent Doğalgaz Dağıtım ihalesini 1,2 milyar dolarla aldı. Toplamda 8 milyar dolarla 9 milyon aboneli 4 şirketi alacak olan MMEKA, Türkiye’nin gelecekteki dağıtım devi olacağını gösterirken, tüketicide ise “Bedeller tarifelere yansıtılacak mı?” merakı oluştu. Ancak uzmanlar 2012’ye kadar ülke genelinde elektrik dağıtımında tek bir tarife uygulanacağına dikkat çekerek, fiyatlarda kısa dönemde artış olmaması konusunda görüş birliği olduğu mesajını verdi.
Rekabet bombası
Sektörün yeni ismi MMEKA’nın yarattığı sürprizlere bir yenisi Rekabet Kurulu’nun “kan bağı” kararıyla eklendi. Kurul, MMEKA ile Aksa’yı tek bir şirket gibi değerlendirdi ve üç dağıtım bölgesinden sadece ikisini alabileceği uyarısında bulundu. Kararla ilgili sürecin 2011’de devam etmesi bekleniyor.

Akaryakıt moral bozdu herkes fiyata kilitlendi

AKARYAKIT sektörü, 2010’a ÖTV’de yapılan artışlar ve uluslararası piyasalarda işlenmiş dizel yakıt fiyatlarının artmasından dolayı yüksek fiyatlarla girdi. Yüksek fiyatlar hem satış hacmi, hem karlılık açısından olumsuz etki yaratırken, pazarda LPG ön plana çıkmaya başladı. Dünya petrol fiyatlarında ve kurdaki artışın etkisiyle dün yapılan 7 kuruş zamla benzinde 3.90’ın geçilmesi tüketicilerin tepkisini arttırdı. PETDER Genel Sekreteri Erol Metin, 2009’a göre toplam motorin tüketimin yüzde 1,5 arttığını belirterek, “Normal şartlarda beş puanlık artış öngörülüyordu. Beklentilerin çok gerisinde” dedi. Benzin tüketiminde ise yüzde 8’lik azalma olduğunu kaydeden Metin, sektörde özellikle kayıp kaçak konusunda morallerin “çökmüş vaziyette” olduğunu söyledi.

EPDK: Yatırım rekoru kırıldı

ENERJİ Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı Hasan Köktaş, 2010’da yatırım rekoru kırıldığını ifade ederek, “Sektör açısından baktığımızda bu yıla özel sektör yatırımları ve özelleştirmelerde elde edilen rekorlar damgasını vurdu. Bu yıl kurulu gücü 4 bin megavat olan özel sektör yatırımı devreye alındı”dedi.

Kazancı: Kendimizi iyi ifade edemedik

MMEKA Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kazancı, enerji sektöründe bu kadar kısa sürede bu kadar geniş kapsamlı bir özelleştirme uygulamasının yaşandığı başka bir ülke bilmediğini kaydederek, “Dağıtım özelleştirmeleri tamamlandığı yeni yılda üretim özelleştirmeleri başlayacak. Bu durumu ekonomik ve siyasi istikrar ortamına ve enerji sektörünün geleceğine duyulan güvene bağlıyorum. Devlet yatırımdan, karlılığa, kayıp kaçaktan, gelir gereksinime kadar tüm konuları düzenliyor. 2011 yılının dağıtım bölgelerini devralan ve devralacak özel şirketler açısından zorlu geçeceğini söyleyebilirim” dedi. Kazancı Rekabet Kurumu’nun ihaleler hakkında verdiği kararı ise şöyle değerlendirdi: “Dünyada ekonomik krizin olduğu bir dönemde İstanbul Boğaziçi ve Anadolu Yakası, İzmir Gediz elektrik ve Ankara Başkent doğal gaz ihalelerini kazanarak ülkeye toplam toplam 7 milyar 934 milyon dolar getirmeyi taahhüt ettik. Kendimizi Rekabet Kurumu’na iyi anlatamadığımızı düşünüyorum. Bize göre yüzde beş ortak olduğum bir şirket ile ortada ne bir tek müteşebbis, ne de hâkim bir durum var. Gerekçeli kararın yayınlanması sonrası bunları daha iyi anlatmaya çalışacağız.”

Elektrik üretiminde  Avrupa 6’ncısıyız

YATIRIMCI için elektrikte büyüme potansiyeli olan bir pazar olarak öne çıkan Türkiye, Orta ve Doğu Avrupa ile Orta Doğu ve Afrika (ODAODA) bölgesinin en büyük ve en hızlı büyüyen enerji sektörlerinden birine sahip. Verilen bilgilere göre, bu sektörde Türkiye’deki gelişmeler şöyle: “Avrupa’nın en büyük 6’ncı elektrik üreten ülkesi olan Türkiye’nin, kişi başına düşen elektrik tüketim miktarı Batı Avrupa ile karşılaştırıldığında düşük
seviyelerde kalıyor. Türkiye’deki toplam elektrik talebi 2009 yılında 194 milyar kilovatsaate (KWh) ulaşırken, kişi başına elektrik tüketimlerine bakıldığında, kişi başına düşen elektrik tüketim miktarı Batı Avrupa ile karşılaştırıldığında düşük seviyelerde kaldığı görülüyor.”