Enerji Bakanı da Uzanlar'dan bıktı

Enerji Bakanı Zeki Çakan'ın DSP Ä°stanbul Milletvekili Aydınlı'nın soru önergesine verdiÄŸi yanıtlar, Enerji Bakanlığı ile Uzan Grubu'nun kontrolündeki ÇEAÅž arasında dört önemli alanda ciddi hukuki sorun bulunduÄŸunuu ortaya koydu.Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Zeki Çakan'ın DSP Ä°stanbul Milletvekili Ä°smail Aydınlı'nın bir soru önergesine verdiÄŸi yanıtlar, Enerji Bakanlığı ile Uzan Grubu'nun kontrolündeki Çukurova Elektrik A.Åž. (ÇEAÅž) arasında vadesi gelmiÅŸ trilyonluk borçların ödenmemesinden, yatırım taahhütlerinin yerine getirilmemesine kadar yayılan pek çok alanda bir dizi ciddi hukuki anlaÅŸmazlığın bulunduÄŸunu ortaya çıkardı.DSP Milletvekili Ä°smail Aydınlı'nın Uzanlar'la ilgili soruları ve Enerji Bakanı Zeki Çakan'ın verdiÄŸi yanıtlar şöyle:75 TRÄ°LYONLUK ALACAÄžIMIZ VARMÄ°LLETVEKÄ°LÄ°: Uzanlar'ın Çukurova Elektrik olarak TEAÅž'tan alıp abonelere sattığı elektrik bedellerini devlete ödemediÄŸi iddia edilmektedir, bu tutar ne kadardır, bu konuda Bakanlığınız ne gibi somut ve sonuç alıcı önlemlere baÅŸvurmuÅŸtur?BAKAN: ‘‘Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Åž. Genel Müdürlüğü'nün muhasebe kayıtlarına göre, ÇEAÅž'ın AÄŸustos 2001 tarihi itibariyle 30.754.204.897.248 TL. vadesi geçmiÅŸ, 45.040.532.249.019 TL. vadesi gelmemiÅŸ olmak üzere, toplam 75.794.768.824.060 TL. borcu bulunmaktadır. Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Åž. Genel Müdürlüğü ile anılan Åžirket arasında ESA (Enerji Satış AnlaÅŸması) sözleÅŸmesi üzerinde anlaÅŸmazlıklar bulunmakta olup, mahkeme davaları halen devam etmektedir.’’YATIRIM BÄ°TSÄ°N DÄ°YE UZANLAR'I UYARDIKMÄ°LLETVEKÄ°LÄ°: Uzanlar tarafından ÇEAÅž'ın iÅŸletilmemesi nedeniyle ülke ekonomisinin yıllık ve toplam zararı nedir? Bu konu yargıya intikal ettirilmiÅŸ midir, ettirildiyse hangi aÅŸamadadır? BAKAN: ‘‘Şirketin beyan ettiÄŸi iletim ve dağıtım yatırımları harcama tutarları 1996 yılı için 38 milyar 508 milyon lira, 1997 yılı için 57 milyar 311 milyon lira, 1998 yılı için 525 milyar 649 milyon lira, 1999 yılı için 562 milyar 359 milyon liradır. Buna göre, elektrik üretim yatırımları hariç, iletim ve dağıtım yatırımları için gerçekleÅŸme oranları 1996 yılı için yüzde 6, 1997 yılı için yüzde 5.2, 1998 yılı için yüzde 8.1, 1999 yılı için yüzde 4.2'dir. Sonuç olarak 2000 yılı sonuna kadar toplam 34 trilyon 141 milyar lira olan proje tutarının, 7 trilyon 873 milyar liralık kısmı gerçekleÅŸmiÅŸ olup, toplam gerçekleÅŸme oranı yüzde 23'tür. Geri kalan iletim ve dağıtım yatırımlarının zamanında yapılması için Åžirket uyarılmış olup, aksi takdirde ‘‘Nam-ı hesaplarına yaptırılacağı’’ tebliÄŸ edilmiÅŸtir.’’Bakan, ÇEAÅž'ın yatırım taahütlerinin yaklaşık yüzde 77'sini yerine getirmediÄŸini açıklarken, bakanlığın gerekirse yatırımları kendisi gerçekleÅŸtirerek, maliyetini ÇEAÅž'tan tahsil edeceÄŸini duyurmuÅŸ oldu.BERKE BARAJINDA GECÄ°KME VARMÄ°LLETVEKÄ°LÄ°: Uzan Ailesi'nin Çukurova Elektrik'te Berke Barajı'nın inÅŸaatını geciktirirek, ülke ekonomisine yıllık 40 milyon dolar zarar verdiÄŸi iddiası doÄŸru mudur?BAKAN: Çukurova Elektrik A.Åž. ile Bakanlığım arasında, Berke Santralı ile ilgili olarak, 1998 yılında imzalanan Ä°mtiyaz SözleÅŸmesinden baÅŸka yapılan bir anlaÅŸma bulunmamaktadır. Çukurova Elektrik A.Åž. yönetiminin Uzan grubunun kontrolüne geçmesinden sonra, ÇEAÅž ile Berke Barajının inÅŸaasını yapmakta olan Ä°talyan firması arasında çıkan anlaÅŸmazlık nedeniyle anlaÅŸma iptal edilmiÅŸ, ayrıca baraj yapımının finansmanı için Åžirketin Dünya Bankası ile yapılan kredi sözleÅŸmesi de iptal edilmiÅŸtir. Bu nedenle yapım iÅŸlerinde gecikme olmuÅŸtur. Ayrıca Åžirket yetkililerince gecikmeye sebep olarak, inÅŸaat esnasında beklenmeyen enjeksiyon iÅŸlerinin olduÄŸu belirtilmiÅŸtir.MERSÄ°N SANTRALÄ°NDE UYUÅžMAZLIKMÄ°LLETVEKÄ°LÄ°: Uzanlar'ın Mersin Termik Santralını 1994 yılından beri çalıştırmadığı, bu yüzden Enerji Bakanlığı'na yılda ödemesi gereken 550 milyon kilovat saatlik enerji bedelini ödemediÄŸi, bunun toplam parasal deÄŸerinin yaklaşık 35 milyon dolar, yedi yıl içinde ise 245 milyon dolar olduÄŸu doÄŸru mudur? DoÄŸruysa, Bakanlığınız ne gibi iÅŸlem yapmıştır?BAKAN: Çakan'ın bu soruya verdiÄŸi yanıt, ÇEAÅž ile Enerji Bakanlığı arasında Mersin Termik Strali ile ilgili yaklaşık 10 yıldır süren bir baÅŸka alacak anlaÅŸmazlığının bulunduÄŸunu gün ışığına çıkardı. Çakan'ın açıklamasına göre, TEK ile ÇEAÅž arasında 1988 yılında imzalanan elektrik satış sözleÅŸmesinde ‘‘ÇEAÅž Mersin Termik Santralinden, mücbir sebepler dışında yılda 550 milyon kWh enerji üretecektir. ÃœretilmidÄŸi takdirde eksik üretilen her bir kWh için TEK/ten alacağı enerjinin fiyatını yüzde 100 zamlı ödeyecektir’’ ÅŸeklinde bir hüküm kondu. Bakanlık, 1993 yılı için Mersin termik santralındaki eksik enerji üretimi nedeniyle söz konusu sözleÅŸme hükmünden yola çıkarak, ÇEAÅž'a yüzde 100 zamlı fatura düzenledi. ÇEAÅž ise hesaplamadaki birim fiyata itiraz etti ve uyuÅŸmazlık Hakem Heyetinde çözümlenmek üzere dava konusu edildi. Bakanlık, daha sonra 1994-1995-1996 yılı üretimsizliÄŸi nedeniyle yine sözleÅŸme hükümlerine dayanarak devlet alacağınının tahsili için dava açtı. Çakan, bu konularda açılan davaların ‘‘karşılıklı olarak uzunca bir süreden beri devam edegeldiÄŸini’’ belirtti. Çakan, ‘‘Tarifenin nasıl belirleneceÄŸine iliÅŸkin netlik olmaması, karşılıklı uyuÅŸmazlığın devam etmesine neden olmuÅŸtur’’ diyerek, konunun ihtilaflı olduÄŸunu duyurdu. Çakan'ın ‘‘tarifede netlik olmadığını’’ belirtmesi de, bakanlığın en azından geçmiÅŸ dönem itibarıyla kusurlu olduÄŸunun bizzat bakanın aÄŸzından bir itirafı oldu.Borçlarını ödemiyorlar barajları da gecikmeliÇEAÅž'ın devletten aldığı elektriÄŸin bedeli olarak bakanlığa 75 trilyonluk borcu var.ÇEAÅž yatırım taahhütlerinin yüzde 77'sini yerine getirmedi, bu yüzden Bakanlık ‘‘nam-ı hesaplarınıza yaparız’’ uyarısını yaptı.Berke Barajı'nın inÅŸaatında gecikme var.Devlet, Mersin termik santralindeki eksik üretimden kaynaklanan alacakları için ÇEAÅž'ı dava etti.Â