En çok parayı İvedik getirdi

Ülke ekonomileri, sanayi dışında yeni alanlarda da büyüyor. Sanatın tüm alanlarını içine alan ve dünyada 2 trilyon dolar ciroya sahip ‘kreatif endüstri’ bunlardan biri. Kreatif endüstride, Hindistan’dan sonra yüzde 18.3 ile en hızlı büyüyen ikinci ülke konumunda bulunan Türkiye, edebiyat, sinema ve müzik bir araya geldiğinde dış ticaret fazlası veriyor.

Edebiyat, müzik ve sinema sektörlerine ait veriler bir yerde toplanmıyor ve sadece bazı noktalarda ‘tahmini’ olarak kalıyor. Sektör temsilcileriyle görüşmeler sonucu ortaya çıkan tahmini rakamlara göre  sinema müzik ve edebiyatta Türkiye’nin dış ticaret hacmi yaklaşık 528 milyon dolar. Bunun 408 milyon doları ihracat 120 milyon doları da ithalat.

Yayıncılık sektörü 1 milyar dolar

Yayıncılar Birliği’nin verilerine göre, sektörün büyüklüğü 1 milyar dolar. Bu rakamın 235 milyon dolarını ders kitapları, 235 milyon dolarını yardımcı ders kitapları 370 milyon dolarını kültür yayınları, 90 milyon doları akademik yayınlar ve 70 milyon dolarını da ithal kitaplar oluşturuyor.  Yayıncılar Birliği’nin tahminlerine göre, sektör hacmi olan 1 milyar doların yüzde 7’sini ithal telifler oluşturuyor. Bu da, 70 milyon dolar ithalat anlamına geliyor.

2005 yılında Kültür Bakanlığı’nın desteği ile kültür yayınlarının ihracatı son beş yılda hareketlenmiş bulunuyor. Cumhuriyet tarihi boyunca Türkiye’den yabancı dile çevrilen eser sayısının 500’ü geçmediği belirtilirken, son beş yılda toplam 2 milyar dolarlık ihracattan bahsediliyor. Türkçe yayınların yurtdışına satışını gerçekleştiren telif ajansları, her yıl ortalama 400 milyon dolar ihracat yapıldığını söylüyor.

Kültür Bakanlığı’ndan aldığımız bilgiye göre, TEDA Projesinden önce sınırlı sayıda yazarın yurt dışında tanındığı ve okunduğunu dikkat çekilerek, 2005 yılından bu güne kadar TEDA Projesi kapsamında 215 yazarın 634 eserinin desteklendiği bunlardan şimdiye kadar 378’inin yayımlanarak dünya okuru ile buluştuğu belirtiliyor. Türkçe eserler en çok Almanca ve Bulgarca’ya çevriliyor.

Sinemada ithalat artıyor

2008 yılında toplam Türk filmi hasılatı 171 milyon 904 bin olurken, yabancı filmlerin elde ettiği gelir 130 milyon 660 bin olarak gerçekleşti. Yerli film izlenme oranı yüzde 57, yabancı film izlenme oranı yüzde 43 oldu. 2009 yılında ise bu oran değişti, seyirci yabancı filmi tercih etti. Sektörünün toplam hasılatının yüzde 47’si olan 144 milyon 52 bin lira yerli filmler, yüzde 53’ü olan 160 milyon 793 bin yabancı filmler oluşturdu.

Sektör temsilcilerinden alınan bilgiye göre, yabancı film ithalatı şöyle hesaplanıyor; Türkiye’de gösterilen yabancı filmlerin gişe hasılatının yüzde 42’sinin filmi getiren firmaya kalıyor. Yaklaşık yüzde 10’u ve 1,5’i masraf ve vergiye ayrılıyor. Bu şekilde hesaplandığında, 2009 yılında yabancı filmlerin 160 milyon lira gişe hasılatı gerçekleştiği göz önüne alındığında, ithalat rakamı 40 milyon dolar oluyor.

Türk filmi ihracatında da benzer bir hesaplama yapılıyor. Yurtdışındaki izleyici sayısı ile ortalama 2 Euro çarpıldığında tahmini ihracat rakamlarına ulaşılıyor. Türk filmlerinin ihracatı Avrupa’ya yapılıyor. Avrupa’da yılda ortalama 1,5 milyon seyirciye ulaşıldığı belirtiliyor. Bu da yaklaşık 3 milyon Euro ihracata denk geliyor.

EN ÇOK DÖVİZİ İVEDİK GETİRDİ

Maksimum Film Genel Müdürü Anıl Şahin, sinemanın ihracatının 2001 yılından sonra şekillendiğini söylüyor. Dokuz yıl içinde yurtdışına 90 film götürüldüğünü, bunun 70’ini Maksimum Film tarafından gerçekleştiğini anlatan Şahin, “Türk sineması, Avrupa’da 9 milyon kişi izleyici buldu.

Pazar büyüklüğü yaklaşık 76 milyon Euro. Filmlerin Avrupa’daki dağılımı bittikten sonra, Türkiye’ye getirdiği gelir ise yaklaşık 26 milyon Euro’dur. Şahin, Türkiye’ye en çok döviz getiren ilk üç filmi şöyle sıralıyor:  Recep İvedik 2, Kurtlar Vadisi Irak ve Hababam Sınıfı Askerde.

Recep İvedik 2 700 bin izleyici 1.5 milyon Euro, Kurtlar Vadisi Irak 650 bin izleyici ve 1,2 milyon Euro, Hababam Sınıfı Askerde ise 470 bin izleyici 900 bin Euro döviz girdisi sağlamış.

MÜZİKTE KORSAN KURTARIYOR

Mü-Yap Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Forta’nın verdiği bilgiye göre Türkiye’de basılı cd pazarının büyüklüğü 20 milyon dolar. Türkiye’de üretilen cd’lerin yaklaşık yüzde 20’si Avrupa’da satılıyor. Türkiye’nin müzik ihracatı 4 milyon dolar düzeyinde. İthalatı ise 1 milyon 400 bin dolar. Türkiye’nin müzikte 2 milyon 600 bin dolar dış ticaret fazlası bulunuyor. Bunun en önemli sebebi de, Türkiye’deki dinleyicilerin yerli müziği tercih etmesi. Ya da yabancı müzikler için daha çok korsanların tercih edilmesi...