En büyük şirket Tüpraş oldu

Tüpraş'ı izleyen Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş., net satışlardan elde ettiği 18 milyar 58 milyon TL gelirle ikinciliğe oturdu. Listede BOTAŞ, 17 milyar TL gelirle üçüncü, Petrol Ofisi 16 milyar 140 milyon TL gelirle dördüncü oldu.  Böylece Fortune 500’ün ilk dört şirketi 2010 yılında zirvedeki yerlerini korumayı başardı.

Fortune 500 listesinde EÜAŞ Elektirk Üretim 12 milyar 412 milyon TL gelirle beşinci, Türk Telekomünikasyon 10 milyar 852 milyon TL gelirle altıncı, Opet Petrolcülük 10 milyar 567 milyon TL ile yedinci, Shell & Turcas Petrol 9 milyar 395 milyon gelirle sekizinci, Turkcell İletişim Hizmetleri 9 milyar gelirle dokuzuncu, Türkiye Elektrik İletim A.Ş. 8 milyar 484 milyon TL gelirle onuncu sırada yer aldı. Fortune 500 şirketlerinin net satışları 2010 yılında, bir önceki yıla göre yüzde 28 oranında artarak 452,8 milyar TL'ye yükseldi.

KRİZİN İZLERİNİ SİLEN ŞİRKETLER, 117 BİN 232 KİŞİYİ İŞE ALDILAR

Türkiye’nin en büyük 500 şirketinin belirlendiği 'Fortune 500 Türkiye' 2010 yıl sonu listesi açıklandı. Fortune 500 Editörü Kenan Şanlı'nın 'Fortune 500' analizine göre, Fortune 500 şirketleri, geçen yıl net satışlarını yüzde 28, ihracatını yüzde 24,2, net karını ise yüzde 22,2 artırdı. Küresel krizin izlerini silen şirketler, 117 bin 232 kişiyi işe aldılar. Küresel kriz nedeniyle Türkiye ekonomisinde yaşanan daralma, geçen yıl yerini büyümeye bıraktı. Bu verilerdeki olumlu gidiş 2010 yılına, büyük umutlarla girilmesini beraberinde getirdi.

İlk çeyrekte, beklentileri destekleyen önemli bir büyüme (GSYH yüzde 12 arttı) sağlandı. Ardından gelen diğer çeyreklerde, aynı hızda olmasa da büyüme devam etti ve GSYH’de 2010 yılında yüzde 8,9 gibi yüksek bir büyüme oranı yakalandı. Türkiye’nin gelişmiş ekonomilerden ayrışarak girmiş olduğu hızlı büyüme sürecinin bu yıl da devam etmesi bekleniyor.2009 yılında yüzde 10 civarında düşerek 353,5 milyar TL'ye gerileyen Fortune 500 şirketlerinin net satışları 2010 yılında, bir önceki yıla göre yüzde 28 oranında artarak 452,8 milyar TL'ye yükseldi. 'Fortune 500 2009' listesinde 500’üncü sırada yer alan şirketin net satış geliri 88.7 milyon TL olurken, Fortune 500'e yeni giren şirketlerin de etkisiyle 2010 listesinde 500’üncü şirketin net satış geliri 127.3 milyon TL'ye ulaştı.

FORTUNE 500 ŞİRKETLERİNİN KARI YÜZDE 22,2 ARTTI

Fortune 500’de yer alan şirketlerin net satışlarının yüzde 73,5’ini iç satışlar oluştururken, ihracatın payı 2009’a göre 4,5 puana yakın yükselerek yüzde 26,5’e çıktı. Kriz döneminde Avrupa’ya olan coğrafi yakınlığın yarattığı fırsatın da etkisiyle Fortune 500 şirketlerinin yaptığı toplam ihracat bir önceki yıla göre yüzde 24,2 oranında artarak 95 milyar 774 milyon TL'ye ulaştı.

Ekonomideki toparlanma ise şirketlerin satışlarının artmasına paralel, karlarının da artmasını beraberinde getirdi. Buna göre, Fortune 500 listesinde yer alan şirketlerden 433’ü kar, 67’si ise zarar açıkladı. 2009 yılında 20 milyar 999 milyon TL olan Fortune 500 şirketlerinin net kârları 2010 yılında ise yüzde 22,2 oranında artarak 25 milyar 666 milyon TL'ye yükseldi. İlk 50 şirketin net karı bir önceki yıla göre yüzde 11 civarında artarken, ilk 100 şirketin net karı ise 2010 yılında bir önceki yıla göre yüzde 16,6 oranında artış gösterdi. Bu tablo, petrol, enerji, elektrik sektörlerinde faaliyette bulunan büyük şirketlerin kâr artışının, küçüklere göre daha sınırlı olduğunu ortaya koydu.

İLK DÖRT ZİRVEYİ KİMSEYE BIRAKMADI

Fortune 500'de, net satış gelirlerini 2010 yılında bir önceki yıla göre yüzde 28,6 oranında artırarak 26 milyar 218 milyon TL'ye çıkaran Tüpraş, Fortune 500 zirvesini bu yıl da kimseye bırakmadı. 2009 yılında ihracat gelirlerinde yedinci sıraya düşen Tüpraş, bu yıl ihracat listesine ikinci sıradan girmeyi başardı. Fakat, geçen yıl net satış gelirlerini önemli oranda artırmasına rağmen Tüpraş, henüz 2008 yılı rakamlarını (30,5 milyar TL) yakalayamadı. Bunun önemli nedeni, petrol fiyatlarının seviyesi olarak gösterildi. Tüpraş'ın ardından Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. 18 milyar 58 milyon TL ile ikinci, Botaş 17 milyar TL gelirle üçüncü, Petrol Ofisi ise 16 milyar 140 milyon TL gelirle dördüncü sırada yer aldı. Böylece Fortune 500’ün ilk dört şirketi 2010 yılında zirvedeki yerlerini korumayı başardı.

GELİRLERDE EN BÜYÜK PAY, PETROL VE TÜREVLERİNA AİT

Fortune 500’de ilk 50 şirketin toplam satışların yüzde 61,4’ünü, ilk 100 şirket ise toplam satışların yüzde 72,4’ünü gerçekleştiriyor. Sektörler bazında bakıldığında Fortune 500'ün net satış gelirlerinde en yüksek payı yüzde 15,85 ile petrol ve türevleri üretim ve dağıtım sektörü alıyor.

2009 Fortune 500 sıralamasında bu sektörün aldığı payın yüzde 13,73 olduğu göz önüne alındığında iki puanlık bir artış olduğu dikkat çekiyor. Enerji sektörü yüzde 10,38 ile Fortune 500 sıralamasında en yüksek pay alan ikinci sektör olurken, onu yüzde 5,88 ile metal döküm ve işleme sektörü, yüzde 5,24 ile taşıt araçları ve ekipmanları izliyor.

1 MİLYAR TL'NİN ÜZERİNDE SATIŞ GELİRİNE SAHİP ŞİRKET SAYISI 80'E ÇIKTI

Fortune 500 Türkiye listesinde 1 milyar liranın üzerinde satış gelirine sahip şirket sayısı 2010 yılında, 2009'a göre önemli miktarda artış gösterdi. 2009 yılında bu sayı 50 iken 2010 yılı listesinde 80 şirketin 1 milyar TL'nin üzerinde satış gelirine sahip olduğunu görüldü. 2009 listesinde beş şirket 10 milyar TL'nin üzerinde satış gelirine sahipken, 2010 yılı listesinde bu sayı yediye çıktı.

Türkiye ölçeğinde bakıldığında 1 milyar TL üzerinde satış gelirine ulaşmak ciddi bir büyüklük olarak değerlendiriliyor. Merkez Bankası’nın 2010 yılı sonu dolar satış kuru baz alınarak yapılan hesaplamaya göre Fortune 500 Türkiye’nin toplam satışları 294 milyar 464 milyon dolar. Bu tablo, Türkiye’nin 500 büyük şirketinin net satışlarının toplamının Wal-Mart Stores ve Exxon Mobil’in satışlarını yakalayamadığını gösteriyor.

ÇALIŞAN SAYISI 844 BİNE YAKLAŞTI

Analize göre, 2009 yılında küresel krizden daha az yarayla çıkmak için alınan tedbirlerin faturası bir anlamıyla çalışanlara çıkarken, Fortune 500 şirketlerinde çalışan 43 bin 333 kişi işini kaybetmişti. Kapasite oranlarındaki hızlı artış ve yeni yatırımların devreye girmesi sonucu şirketler yeni istihdam yaratmaya başlarken, Fortune 500 şirketlerinin 2010 yılında çalışan sayısının 117 bin 232 kişi artarak 843 bin 823’e çıktığı görüldü.