Emtiaya savaş ve Fed etkisi

Yılın son çeyreğine Ortadoğu’daki savaşın gölgesinde giren emtia piyasaları, tırmanışını sürdürüyor.

Borç krizi yaşayan dev gayrimenkul şirketlerinin etkisiyle iki yıldır emlak krizinin yaşandığı Çin’de, bu sektörün artık ivme kazandığına yönelik iyimserliğin artması, demir cevheri fiyatlarında zirve getirdi. Önceki gün 140 doları aşan demir cevheri böylece, son 1.5 yılın en yüksek seviyesine yükselmiş oldu. Geçen hafta da ton başına 4 bin 334 dolara yükselen kakao zirve tazelemiş; bu yükselişte kakao arzına ilişkin endişelerin etkili olduğu belirtilmişti.

Genel olarak da hem İsrail-Filistin savaşının etkisiyle hem de başta ABD Merkez Bankası (Fed) olmak üzere dünya genelinde gelecek yıl faiz indirimlerinin başlayacağına yönelik beklentiler, emtia fiyatlarını artırmaya devam ediyor.

GÜMÜŞTE 2 AYDA YÜZDE 20 GETİRİ

Konuyla ilgili Hürriyet’e bilgi veren uzmanlar, 2024’teki çatışmalarda özellikle Ortadoğu’daki ülkelerin savaşa katılabileceğine yönelik beklentilerin küresel piyasalarda risk iştahını kısa süreli kestiğini, emtia grubunda yükselişler yaşandığını anlattı. Emtia uzmanlarının aktardığına göre, bu süre zarfında ons altın 1800’lü seviyelerden 2000’in üzerine yükseldi ve yaklaşık yüzde 11’in üzerinde bir getiri sağladı. Bu durum gümüşte yüzde 20, petrolde yüzde 13 ve doğalgazda yaklaşık yüzde 9 değer kazanımı şeklinde gözlemlendi.

Filistin-İsrail arasındaki çatışmaların başladığı Ekim 2023’te çatışmaların genişleyeceği endişesi güvenli liman olarak nitelenen altına talebi artırmıştı. Böylece altın fiyatları ekim ayında yüzde 7.3; kasım ayında ise yüzde 2.7 getiri sağlamıştı. Bu ay da dolar endeksindeki düşüş ons altını desteklemeye devam ediyor.

HUSİLER’İN SALDIRISI PETROLE YARADI

Dünya genelinde faiz artırımlarının son bulacağına ilişkin beklentilerin fiyatlanması da geçen hafta (18-22 Aralık haftasında) hammaddelere yeni kazançlar getirmişti. Buna göre, söz konusu dönemde doğalgaz yüzde 3.5, gümüş yüzde 2.6, altın yüzde 1.7 ve bakır yüzde 1.4 değer kazanmıştı. ABD’nin haftalık doğalgaz stoklarının beklenenden daha fazla azalmasıyla gaz fiyatları yükselirken; yine ABD’de, dayanıklı mal siparişlerinin kasımda aylık bazda yüzde 5.4 ile piyasa beklentilerinin üzerinde artmasının gümüş fiyatlarındaki yükselişte etkili olduğu belirtiliyor. Brent petrol ise geçen haftayı yüzde 3.7 artışla kapatmış; Ortadoğu’da artan gerilimler ve Kızıldeniz’de Husiler’in gemi taşımacılığına yönelik saldırıları petroldeki bu artışla etkili olmuştu. Brent petrol bu hafta ise yüzde 2.5 yükseldikten sonra varil başına 81 dolar civarında işlem görüyor.

KAKAODA ZİRVE

Tarım emtialarında ise karışık bir seyir hakim. Finans ve emtia piyasalarına ve borsalarına sahip olan ve bunları işleten bir Amerikan şirketi olan Intercontinental Exchange’te işlem gören pamuk geçen hafta yüzde 0.1, kahve yüzde 2.1, kakao yüzde 1.1 yükseliş kaydederken, şekerde yüzde 7.5 kayıp görüldü. Geçen ay Fildişi Sahili ve Gana’daki düşük üretimden destek alan kakao fiyatları, kasımda yüzde 12’yi aşkın getiri sağlamıştı. Geçen hafta ise ton başına 4 bin 334 dolara yükselen kakao rekor tazelemiş oldu. Bu emtia bu hafta da 4 bin 283 dolar bandında seyrediyor.

Öte yandan, kahve fiyatlarının Brezilya’da devam eden kuraklığın arzı olumsuz etkileyeceği endişelerinin etkisiyle yükseldiği ifade edilirken; Hindistan’da şeker üretimine yönelik teşvikler olacağına ilişkin haberlerin şekerdeki düşüşünü sürdürdüğü belirtiliyor. 11-15 Aralık haftasında ise, aynı borsada işlem gören kakao yüzde 0.4 değer kaybederken, kahve fiyatları yüzde 7’yi aşkın getiri sağlamıştı.

FAİZDE İNDİRİM BEKLENTİSİ HIZLANDIRDI

Dinamik Yatırım Menkul Değerler Araştırma Uzmanı Ceyhun Yavaş, İsrail-Filistin savaşının etkilerinin kısa süreli, Fed’in faiz indirimi beklentilerinin ise hızlı bir şekilde piyasalarda fiyatlandığını söyledi. Yavaş, “Özellikle yılın son günlerine doğru Fed’in noktasal grafiklerde 2024 yılı için faiz indirimlerinin sayısını 2’den 3’e çekmesi dolar endeksi ve tahvil getirilerinde zayıflamayı işaret ederken emtia grubu üzerinde katalist etki yani köklü bir değişikliği hızlandıran bir etki yarattı” dedi.

Konuya ilişkin diğer bir gelişmenin de Rusya’nın BRICS ülkeleriyle birlikte ABD dolarının egemenliğinden kurtulmak adına alternatiflere yönelmesi ve bu konunun ana gündem maddelerinden birinin de altın olduğunu vurgulayan Yavaş, şöyle devam etti: “Konu her ne kadar siyasi olarak görülse de fiziki altın alımına yönelik işbirliği yapılmış olması ve stratejilerin bu yönde oluşmasının altın fiyatları üzerinde olumlu bir etki yaratabileceğini değerlendiriyoruz.”