Emeklilik sistemi sil baÅŸtan

Yeni emeklilik sisteminde emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde 60 olarak öngörüldü.  IMF’nin yeni stand-by anlaÅŸmasını onaylamak için TBMM’ye sunulmasını ön koÅŸul olarak getirdiÄŸi sosyal güvenlik reformu kapsamındaki Emeklilik Sigortaları Yasa Taslağı BaÅŸbakanlığa sunuldu. DEVLET’TEN YÃœZDE 5’LÄ°K KATKI PRÄ°MÄ°Tasarıya göre, malullük, yaÅŸlılık ve ölüm sigortaları için yüzde 9’u sigortalı payı, yüzde 11’i de iÅŸveren payı olmak üzere yüzde 20 oranında prim ödemesi öngörülüyor. Kısa vadeli sigorta kolları için prim oranı yüzde 1 olarak belirlendi. Bu primin tamamının iÅŸveren tarafından ödenmesi öngörülüyor. Kendi nam ve hesabına çalışanlar için bu oran yüzde 0.5 olarak belirlendi. Devlet de yüzde 20 oranındaki malullük, yaÅŸlılık ve ölüm sigortalar primine ek olarak yüzde 5 oranında Sosyal Güvenlik Katkı Primi ödeyecek. Prime esas kazanç tabanı halen uygulandığı gibi yürürlükteki asgari ücretin brüt tutarı, tavanı ise tabanın 6.5 katı olarak uygulanacak. EMEKLÄ°LÄ°K YAÅžI 2035’DEN SONRA ARTACAKTasarıya göre, yeni emeklilik sisteminde 2035 yılına kadar emeklilik yaşı deÄŸiÅŸtirilmeyecek. 2036 yılından itibaren emeklilik yaÅŸlarında hayatta kalma ümidindeki artışa paralel olarak kademeli bir artış gerçekleÅŸtirilecek. Yasanın yürürlüğe girdiÄŸi tarihten itibaren ilk defa sigortalı olacaklar için; kadın ise 58, erkek ise 60 yaşın doldurulması ve en az 25 yıl (9000 gün) prim ödenmiÅŸ olması koÅŸuluyla yaÅŸlılık aylığı baÄŸlanması öngörülüyor. Yasanın yürürlüğe girdiÄŸi tarihten sonra ilk defa sigortalı olup, 9000 gün prim ödemeyenler, yaÅŸlılık aylığı için gerekli olan minimum yaÅŸ hadlerine 3 yaÅŸ daha eklenmek ve 5400 gün prim ödemek suretiyle de yaÅŸlılık aylığına hak kazanabilecekler.Bazı ağır ve tehlikeli iÅŸlerde çalışan sigortalıların bu iÅŸlerde geçirdikleri her yıl için çalışma sürelerine ayrıca 90 gün ile 120 gün arasında fiili hizmet zammı eklenecek. Fiili hizmet zammı karşılığında uzun vadeli sigorta kolları primi de zamlı sürenin oranı kadar artırılarak alınacak. Sigortalıların, ücretsiz analık sürelerini, kısmı çalışma durumunda çalışmadıkları sürelerini, askerlik sürelerini, aylıksız izin sürelerini (kamu görevlisi olanlar için), avukatlık staj sürelerini, grev ve lokavtta geçen sürelerini, her hangi bir suçtan tutuklanan veya göz altına alınıp, bu suçtan dolayı beraat edenlerin bu sürelerini borçlanabilmelerine de olanak getirildi.Sadece yurt dışındayken çalışmış olan süre borçlanılabilecek. Borçlanılacak her gün için baÅŸvuru tarihindeki prime esas asgari ve azami kazanç arasında seçilecek günlük kazancın yüzde 32.5’i oranında prim ödenecek.AYLIK BAÄžLAMA ORANLARISigortalıların aylık veya gelir baÄŸlanmasına esas kazancı, tüm çalışma sürelerindeki kazançlarının ortalamasına göre belirlenecek. Aylık baÄŸlama oranı Yasa’nın yürürlüğe girdiÄŸi tarihten itibaren çalışılan her yıl için 2016 yılına kadar yıllık yüzde 2.5, 2016 yılından itibaren yıllık yüzde 2 olarak uygulanması öngörülüyor. Kendi nam ve hesabına çalışanlara ve kamu görevlilerine de geçici iÅŸ göremezlik ödeneÄŸi verilecek. Kendi nam ve hesabına çalışanlara yatarak tedavi oldukları süreler için iÅŸ göremezlik ödeneÄŸi ödenecek. Çalışma gücünün 3’te 2’sini kaybeden sigortalılar en az 10 yıl (3600 gün) prim ödemek koÅŸuluyla malullük sigortasından yararlanabilecekler. Malullük aylığının minimum düzeyi, aylık baÄŸlama oranı en az 9000 gün prim ödenmiÅŸ gibi hesaplanacak. Malullük veya yaÅŸlılık aylığı almakta iken tekrar sigortalı bir iÅŸe çalışmaya baÅŸlayanlar yüzde 33.5 oranında sosyal güvenlik destek primi ödeyerek aylıkları kesilmeksizin çalışabilecekler. Sakat sigortalılar yaÅŸ koÅŸuluna tabi olmaksızın sakatlık derecelerine göre daha kısa sürede emekli olabilecekler. En az 5 yıl (1800 gün) prim ödemiÅŸ sigortalıların ölümü halinde hak sahiplerine aylık baÄŸlanacak. 9000 günün altında prim ödemiÅŸken ölenlerin primleri 9000 gün ödenmiÅŸ gibi hesaplanacak. Evli olmayan kız çocuklarıyla, sigortalı olarak çalışmamaları ve kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almamaları koÅŸuluyla yaÅŸ sınırı olmaksızın, erkek çocuklara ise 18 yaşına, orta öğretim yapmaları halinde 20 yaşına, yüksek öğrenim görmeleri durumuda ise 25 yaşına kadar ölüm aylığı baÄŸlanacak. Kadın sigortalılara ve sigortalı erkeÄŸin sigortalı olmayan karısına doÄŸum yapmaları halinde 6 ay süreyle, brüt asgari ücretin 6’da biri oranında emzirme yardımı verilecek. Ä°ÅŸ kazası ve meslek hastalığı ya da ölüm sigortasından aylık almakta olan eÅŸ ve çocuklardan evlenenlere bir defa olmak üzere aylık veya gelirlerinin bir yıllık tutarı olarak verilecek. CENAZE YARDIMIÖlen sigortalının ailesine brüt asgari ücretin üç katı tutarında cenaze yardımı verilecek. Banka, sigorta ÅŸirketi veya odaların çalışanlarının tabi olduÄŸu sosyal güvenlik sandıklarının iÅŸtirakçileri ve hak sahipleri de Emeklilik Sigortası kapsamına alınacak. Bakanlar Kurulu’nca belirlenen iÅŸler için yapılan iÅŸin niteliÄŸi, kapsamı, kapasitesi, kullanılan teknoloji gibi hususlar dikkate alınarak asgari işçilik oranı tespit edilecek. Tasarıyla sigorta sicil numarası olarak T.C. Kimlik Numarası kullanılması da öngörülüyor. Â