Elma, küçük spota karşı

TELEFONUNDA Shazam uygulaması bulunanlar, geçen hafta, 11 Eylül’ü 12’ye bağlayan gece yarısından sonra bir mesaj aldılar. Son yılların en yaratıcı şarkıcısı Pharell Williams, “Freedom” adlı şarkısının yeni videosunu Youtube’a yüklemişti. Video yüklendikten sonra geçen ilk 8 saatte 15 milyon kişi tarafından görüntülenmişti. Sadece o gece yaşanan bu olay bile şunu açıkça ortaya koyuyordu. Müzik alanında, bütün kurallar, kanunlar değişiyordu. O gece, konulan videoyu ilk seyredenler arasında James Iovine adlı biri kişi de vardı. Müzik piyasasının Jimmy diye tanıdığı 62 yaşındaki bu adam, elektrik mühendisiydi ve müzik sektörüne 1970’li yıllarda girmişti.

Yaptığı ilk işlerden ikisi, John Lennon ve Bruce Sprinnsteen’in plak kayıtlarında ses mühendisliğiydi. Daha sonraları U2, Dire Straits, Steve Nicks ve Patti Smith’in plaklarının yapımcısı olmuştu. Piyasayı çok iyi bilen bir insandı ve Eminem’in ilk demo kasetini Dr. Dre’ye veren kişi oydu.

BEATS’İN SİHİRBAZI

Ama müzik endüstrisi onun işadamlığı performansını en çarpıcı şekilde Beats kulaklıklarını piyasaya çıkardığında anladı. Ünlü hip hopçu Dr.Dre’yle yarattığı Beats kulaklıkları, bir anda Amerikan gençliğinin gözdesi haline geldi.
2014 yılına gelindiğinde, Beats, bütün Amerikan kulaklık pazarının yüzde 34’üne sahipti. Ancak Jimmy o gece, Pharell Williams’ın videosunu başka bir şapkayla izliyordu. Apple onu, yeni kurduğu müzik akım (Streaiming) şirketinin başına geçirmişti. Jimmy o gece, videonun ilk 8 saat içinde 15 milyon kere görüntülenmesini karışık bir ruh haliyle izliyor olmalıydı. Müzik sektörü altüst oluyordu.

İPOD’A KARŞI GENÇ RAKİP

Her şey 2006 yılında Daniel Ek, Martin Lorentzon ve Maria Giovani Anggasta Santosa adlı 3 gencin kurduğu müzik paylaşım sitesi ile başladı… iPod’un altın yıllarıydı. Apple, müzik alanında en büyük devrimlerden biri sayılan iPod’u, 2001 yılında piyasaya çıkarmıştı. Spotify, 2008 yılında yayına başladığında Daniel Ek, henüz 25 yaşındaydı. Apple, 7 yıl içinde, iTunes ve iPod’la müzik sektöründeki imparatorluğunu ilan etmişti ve o günlerde İsveç’teki bu 3 gencin kurduğu şirketi tehlike olarak görmeleri için bir neden yoktu. O göz kamaştırıcı başarının etkisindeki Apple gelen tehlikeyi görmemişti. Ancak aynı günlerde bir başka parlak zeka, bu şirketi farketmiş ve hisselerinden satın almıştı. Bu kişi Sean Parker’dı... Bir zamanlar Napster’ı kurup, MP3 ve bedava müzik imkânını keşfeden kişiydi. Daha sonra Facebook’u da ilk keşfedenlerden biri olacaktı. Apple’ın önemsemediği bu küçük şirket, herkesi şaşırtan bir hızla büyüdü ve sonunda iPod ve iTunes hegamonyasına son verdi.

Spotify’ın 75 milyon takipçisi vardı ve bunların 20 milyonu ayda 10 dolara yakın para ödüyordu. Dev Apple, iPone ve iPad’leriyle başarıdan başarıya koşarken, kendini en güçlü gördüğü alanda neredeyse hezimete uğramak üzereydi. Bu yılın haziran ayına gelindiğinde Apple en ıstırap verici kararını almak zorunda kalmıştı. Spotify’a rakip bir müzik paylaşım şirketi kuracaktı. Bunun anlamı çok açıktı. Parça başına 99 cent para aldığı iTunes’u öldürmek anlamına geliyordu. İşte bu noktada kritik bir karar daha aldılar. Spotify’la savaşacak ordunun başına, daha önce satın aldıkları Beats kulaklık şirketinin CEO’su Jimmy Iovine’i getirdiler. Eylül ayına gelindiğinde, müzik sektörü, tarihin en büyük savaşlarından birine hazırlanıyordu. Böylece 62 yaşındaki Jimmy, bugün 32 yaşına gelen Danile Ek’le kıran kırana bir savaşa girecekti.

STREAMING’E TÜRKÇE KARŞILIK BULUNAMADI

Bu tür müzik tüketimi dünyada “Streaming” olarak biliniyor. “Akış” anlamına gelen bu kelimenin bugüne kadar kabul edilebilen bir türkçe karşılığı bulunamadı. O nedenle ingilizcesi kullanılıyor. Bu sistemde, kişiler, uygulamaları indirip müzik dinleyebiliyorlar. Kendi listelerini yapabiliyorlar. İki tür kullanım var.
Parasız abonelikte, araya reklam alınıyor. Ayrıca müzikler sadece internet bağlantısının bulunduğu yerlerde dinlenebiliyor.
Premium denilen paralı abonelikte ise, 10 bin şarkıya kadar çevrimdışı müzik dinleme hakkınız da oluyor. Yani uçakta bile dinleyebiliyorsunuz.

DİNLENEN MÜZİK SAYISI 164 MİLYARI GEÇTİ

‘Stream müzik’ dinleme büyük hızla artıyor.
2013 yılında 106 milyar müzik parçası dinlenmişken, 2014 yılında bu sayı yüzde 55 artışla 164 milyara ulaştı.
Amerikan müzik pazarında albüm satışlarının zirveye ulaştığı yıl 1999’du. Kişi başına müzik harcaması 65 dolardı. O yıl müzik endüstrisine giren para 14 milyar dolardı. Müzik sektörü kârlı bir alandı. 2014 yılında bu rakam 7 milyara düştü.
Stream müziğe para ödeyerek abone olan insan sayısı 2010 yılında 8 milyon kişiydi. 2014’de bu sayı 41 milyona çıktı.
Ancak sektördeki hiç bir şirket bugüne kadar kârlı bir duruma geçemedi.

TÜRKİYE’DE EN ÇOK İZLENENLER

Spotify, Türkiye’deki rakamlarını açıklamıyor. Ancak Türkiye pazarının büyümesinden memnunlar. Şirketin takip listelerine bakıldığında en çok takipçisi olan iki kişi, Spotify yöneticisi Ergül Çivi ve Ertuğrul Özkök görünüyor. Bu arada özellikle genç takipçilerin, ilginç listeler hazırladığı gözleniyor. Mesela “Atatürk’ün en sevdiği ‘indie’ şarkılar” diye bir liste var.