Elektrik üretim tesislerinin özelleştirilmesine başlanıyor

Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz Güvenliği Strateji Belgesi tamamlandı. Bakanlar Kurulu onayı ile yürürlüğe girecek olan strateji belgesine göre, rekabetçi bir serbest piyasa oluşumu çalışmalarına devam edilecek. Elektrik enerjisi talebini karşılamak üzere devreye girecek yeni üretim yatırımlarının piyasa yapısı içerisinde, enerji politikasının kaynak öncelikleri ile uyumlu olarak ve sürdürülebilir koşullarda gerçekleştirilmesine yönelik uygulamalara etkinlik kazandırılacak. Elektrik iletim ve dağıtım hizmetlerinin tüketici memnuniyetini karşılayacak kalitede ve yeterlilikte verilmesi sağlanacak, rekabetçi piyasa oluşumu araçları arasında yer alan üretim ve dağıtım özelleştirmeleri tamamlanacak ve rekabete dayalı serbest piyasa kuralları çerçevesinde işleyen bir elektrik enerjisi piyasası oluşturulacak.

İKİLİ ANLAŞMALARA DAYALI PİYASA YAPISININ KURULMASINA DEVAM EDİLECEK

Dengeleme ve uzlaştırma mekanizması ile bütünlenen, alıcılar ve satıcılar arasındaki ikili anlaşmalara dayalı piyasa yapısının kurulmasına devam edilecek. Orta ve uzun dönemli ikili anlaşmalar, gerek duyulan yeni üretim yatırımlarının özel sektör eliyle yapılması için uygun koşulları oluşturacak.

İlk aşama olarak üç uzlaştırma dönemini temel alan mevcut geçiş dönemi dengeleme ve uzlaştırma mekanizması uygulamasının yerini alacak olan nihai Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği (DUY) hazırlıkları tamamlanarak yayımlanacak. Bu kapsamda mevcut dengeleme piyasası, temel amacı Sistem İşletmecisine (TEİAŞ) gün öncesinden dengelenmiş bir sistem sağlamak olan ve gün öncesi ticareti için kullanılan “Gün Öncesi Planlama” ve arz ve talebin gerçek zamanlı olarak dengelenmesi amacına hizmet etmek üzere “Dengeleme Güç Piyasası” şeklinde iki kısma ayrılacak ve dengesizlikler saatlik olarak uzlaştırılacak. Bu süreç, yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle birlikte en geç 1 Ocak 2010 tarihine kadar başlayacak. 1 Ocak 2011 tarihine kadar başlayacak ikinci aşamada ise Gün Öncesi Planlama yerine piyasa katılımcılarının kendi portföylerini dengelemek ve Sistem İşletmecisi’ne gün öncesinden dengelenmiş bir sistem sunmak amacıyla faaliyet gösterecekleri bir spot piyasa olan “Gün Öncesi Piyasası”na geçilmesi hedefleniyor.

SERBEST TÜKETİCİ LİMİTİ DÜZENLİ OLARAK İNDİRİLECEK

Tüketim tarafında piyasa açıklık oranının artırılabilmesi amacıyla, serbest tüketici limiti düzenli olarak indirilecek ve 2011 yılı sonuna kadar meskenler hariç tüm tüketicilerin, 2015 yılına kadar ise tüm tüketicilerin serbest tüketici olmaları sağlanacak. Dağıtım bölgeleri arasında tüketicilere uygulanan tarifeleri ulusal tarife temelinde eşitlemek üzere başlatılan fiyat eşitleme mekanizmasının uygulanmasına geçiş dönemi sonuna kadar devam edilecek.

Gün Öncesi Piyasası işler hale geldikten sonra gerçek zamanlı Dengeleme Güç Piyasasındaki dengesizliklerin saatlik uzlaştırılması sonucunda oluşan maliyetler tarifelere yansıtılmayacak.

2012’DEN SONRA PERAKENDE SATIŞ TARİFELERİNDE TEKNİK KAYIPLAR DİKKATE ALINACAK

Elektrik enerjisinin fiyatlandırmasında tasarrufu ve verimli kullanımı teşvik edecek uygulamalar yapılacak. 2012 Yılından sonra perakende satış tarifelerinin düzenlenmesinde sadece teknik kayıplar dikkate alınacak, kaçak kullanım oranı tarifenin bir unsuru olmayacak. Dağıtım, üretim ve perakende satış faaliyetlerini birlikte yürüten dağıtım şirketleri 1 Ocak 2013 tarihine kadar bu faaliyetleri ayrıştırılacak. Bu tarihten itibaren söz konusu faaliyetler ayrı tüzel kişilikler altında sürdürülecek. Bu uygulama için Elektrik Piyasası ikincil mevzuatında yapılması gerekli değişiklikler ve düzenlemeler EPDK tarafından 2012 yılı içerisinde tamamlanacak.

DAĞITIM ÖZELLEŞTİRMELERİNİN 2009’DA TAMAMLANMASI ÖNGÖRÜLÜYOR

17 Mart 2004’ta Yüksek Planlama Kurulu Kararı ile çıkartılan “Elektrik Enerjisi Sektörü Reformu ve Özelleştirme Strateji Belgesi” ile belirlenen hedeflerdeki yapısal değişiklikler tamamlanmış olup, dağıtım özelleştirmesi için tespit edilmiş esaslar çerçevesinde özelleştirme işlemlerinin 2009 yılı sonuna kadar büyük ölçüde tamamlanması hedefleniyor. Elektrik piyasasında faaliyet gösteren kamu şirketlerinin özel üretim ve dağıtım şirketlerindeki hisseleri özelleştirilecek. Özelleştirilecek üretim tesislerinin belirlenmesinde ve portföyler halinde gruplandırılmasında piyasada hakim güç oluşturulmaması ve rekabetin sağlanması temel kriterler olarak alınacak.

Rehabilitasyon ihtiyacı olan ve rezervleri yeni ünite ilave edilmesine yeterli olan linyit santralleri ilave ünite yapılması şartıyla herhangi bir portföye dahil edilmeden ayrıca özelleştirilebilecek. Üretim tesislerinin özelleştirilmesi konusunda uygulanacak yöntem (varlık satışı, işletme hakkı devri, hisse satışı, satılacak hisse oranı vb.) ile portföy gruplarının statüsü Enerji Bakanlığı’nın görüşleri alınarak Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) tarafından 30 Haziran’a kadar belirlenecek. Üretim tesislerinin özelleştirilmesi işlemlerine 2009 yılı içerisinde başlanması hedefleniyor.

NÜKLEERİN ENERJİ ÜRETİMİNDEKİ PAYI YÜZDE 5’E ÇIKARILACAK

Bilinen linyit kaynakları ve taşkömürü kaynakları 2023 yılına kadar elektrik enerjisi üretimi amacıyla değerlendirilmiş olacak. Elektrik üretiminde nükleer santrallerin kullanılması konusunda başlatılan çalışmalara devam edilecek.

Bu santrallerin elektrik enerjisi üretimi içerisindeki payının 2020 yılına kadar en az yüzde 5 seviyesine ulaşması ve uzun dönemde daha da artırılması hedefleniyor. Yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı için alınacak tedbirler sonucunda, elektrik üretiminde doğal gazın payının 2020 yılına kadar yüzde 30’un altına düşürülmesi planlanıyor.