Elektrik adamlarla BİR GÜN

“BALKANLARDAN gelen soğuk hava dalgası” söylemi, son yıllarda kışın gelişini anlatan en klasik cümle oldu. Artık klişe haline gelen bu cümleyi,

geçtiğimiz haftalarda da sık sık işittik ve bilhassa İstanbul’da uzun süredir görülmemiş yoğunlukta kar yağışına şahit olduk.

Zorlu hava şartları ulaşımdan, ticarete birçok alanda etkisini gösterirken, elektrik de kar yağışı ve fırtınadan nasibini aldı. Tarihte ilk defa yedi ana hat aynı anda koptu. Tüm bunlar yaşanırken, Türkiye’nin dört bir yanında hem Enerji Bakanlığı’na bağlı ekipler, hem dağıtım şirketlerinin elektrik arıza timleri, vatandaşın elektriksiz kalmaması için büyük çaba harcadı. Biz de Balkanlardan gelen soğuk havanın Türkiye’ye merhaba dediği Trakya’daydık. Arıza giderdikleri için Trakya’nın köylerinde “elektrik adamlar” olarak anılan Trakya Elektrik Dağıtım A.Ş’nin elektrik arıza ekipleri ile sahada buluştuk.

Ekipler, kar yağışı ve soğuk hava nedeniyle, enerji nakil hatlarında meydana gelen aksaklıkları kimi zaman kar üstünde uzun mesafeler kat ederek, zorlu yolculukların ardından çözüme kavuşturuyor.

KİLOMETRELERCE YÜRÜYÜŞ

Saha ekiplerinden, aşırı kar yağışı ve soğuk hava durumlarında saha çalışmalarında en büyük sorunun ulaşım olduğunu öğreniyoruz. Nitekim kilometrelerce uzanan elektrik iletim hatları dümdüz bir arazide yer almıyor. Coğrafya nasılsa güzergâh da ona göre oluyor. Balkanlardan gelen soğuk havaya bir de kar eklendiği zaman beyaza bürünen Trakya’nın zorlu yamaçlarında araçların ilerleyemediği durumlarda, ‘elektrik adamlar’ yollarına yürüyerek devam ederek arızanın yerini belirliyor. İş sadece yürümekle de bitmiyor. Teknisyenler normalde elektrik direklerine “sepetli araç” olarak bilinen hidrolik platformlu araçlarla çıkıyor. Ancak aracın ulaşamadığı durumlarda, buz tutan direklere tırmanarak, arızayı çözmeye çalışıyorlar.

TREDAŞ Dağıtım Grup Direktörü Reşit Bilgili, “Örneğin 20 kilometrelik hatta arıza nerede göremiyorsunuz. Araçla giremediğiniz zamanlar oluyor. Görmek için yürüyerek kontrol etmek gerekiyor. Direklere tırmandığınızda ise 30 dakika sonra inmeniz gerekiyor yoksa insan donacak gibi oluyor” diyor.

YILBAŞINI HİÇ EVDE GEÇİRMEDİK

17 yıldır bu elektrik sektöründe görev yaptığını anlatan Bilgili, “Bu sektörde tüm çalışanlar bir an evvel elektrik vermek ister. Sahada 5 dakika gereğinden fazla kalmak istemez. Çalışanlarda bu bilinç yüzde 100 var” yorumunu yapıyor.

TREDAŞ’ta başmühendis olarak görev yapan Ümit Günay ise soğuk havalarda da insanların mağdur olmaması için çalışmalarını sürdürdüklerini söyleyerek, “Enerji vazgeçilmez. Bunun bilinciyle hareket ettiğimiz için yollar kapansa da ulaşım aracı olmasa da arkadaşlarımız bir şekilde arızaya müdahale ediyor” diyor. TREDAŞ Operasyonlar Müdürü Yunus Emre Bilgi, ailelerin yoğun mesaiye nasıl tepki gösterdiğini sorduğumuzda, “Arıza olduğu durumlarda ailelerimiz buna daha anlayışlı oluyor. 5-10 dakikada bile bir sürü ihbar alıyoruz, kendileri de bunun önemini biliyorlar. Eve gidince de iş bitmiyor. Yoğunluk olunca bir kişi ekstra vardiyaya çağrılabiliyor. Herhangi bir yılbaşını evde veya başka bir yerde geçirmişliğimiz yok, hep sahadayız. Yılbaşında tüm dükkanlar açık, herkes evinde, fırınlarda bir şeyler pişiyor, hatlara yükleniliyor, hava şartları kış mevsimine göre iyi olsa bile kriz masası kurmak gerekiyor” şeklinde konuşuyor. 

‘Eskiden arızayı aboneden öğreniyorduk’
TREDAŞ İcra Kurulu Başkanı Hikmet Sezer, teknoloji ile birlikte şebekeye hakimiyetin arttığını ve müdahalenin kolaylaştığını anlatarak, “Operasyonları doğru yönetebilmek için sahaya çok ciddi hakimiyet gerekiyor. 20 bin kilometrekarelik bir alanda çalışıyoruz, bir tarafı İstanbul, bir tarafı Bulgaristan, Yunanistan sınırı. Şebekemizde neler oluyor, ekiplerimiz nerede, o an hangi işi yapıyorlar, bunu takip edebildiğimiz müddetçe çok daha hızlı geri dönüş sağlayabiliyoruz. Operasyonun doğru teknoloji ile yönetilmesi adına ciddi yatırımlar yaptık.

Daha önce şebekeyi izleyemediğim için, durum farkındalığını sağlayacak bir sistemim olmadığı için, şebekedeki arızayı müşterim beni aradığında öğreniyordum.  Müşteri aradığında soruyordum, ‘sadece sende mi elektrik yok’, ‘bir bak bakalım sokakta da elektrik olmayabilir’ diye, arızanın nerede olduğunu bile müşteriden sorgulamaya çalışıyordum. Şimdi kurduğumuz sistemlerle, çok az sayıda aboneyi etkileyen çok lokal arızalar dışında tüm arızaları önceden sahadan haber alıyoruz. 2016’da arızayla ilgili aldığımız çağrıların yüzde 90’ında biz arızayı önceden biliyorduk, 2017’de bu rakam yaklaşık yüzde 95’e filan çıkacak” diyor. 

Arıza ekibi ne diyor? 
TRAKYA bölgesinde direklere müdahale edebilen yaklaşık 400 personel olduğunu öğreniyoruz.  Hepsi özel eğitimlerden geçerek, bu işi yapıyor. Sahada çalışan teknisyen ve teknikerler, ilk olarak TEDAŞ tarafından yüksek gerilimde çalışma sertifikası EKAT’ı alıyor. Daha sonra dağıtım şirketinin kendi eğitimini tamamlıyor. Sahada beş kişilik arıza ekibiyle buluşuyoruz. Ekipte Tüncay Sevim, Hüseyin Kırık, Selami Dağlar, Doğukan Bayrak, Ömer Faruk Bal yer alıyor. Usta olarak çalışan Tüncay Sevim, sahadaki çalışmalarını şöyle anlatıyor: “Genelde soğuk hava koşullarında arzı noktasına araçlar gitmediğinde yürüyerek ulaşıyoruz. Arıza neyse elimizden geldiğince ne yapmak lazımsa yapmaya çalışıyoruz. Emniyetimizi alarak, iş güvenliğimizi sağlayarak direklere tırmanıyoruz. Arızayı gidermek 30 dakika veya 45 dakika sürebiliyor. Genelde bir kişi yukarıda oluyor, bir kişi aşağıdan malzeme uzatıyor. Yukarıdaki kişinin isteğine göre, rahat çalışması için aşağıdan destek yapılıyor. Hatlar en çok buzlanma ve fırtınadan etkileniyor. Fırtınada tel kopukları olabiliyor, kar ağırlık yaptığında da sıkıntı oluyor.”