Elazığ’ın patronu!

PROFESÖR Dr. Yasemin Açık, Elazığlı bir işkadını. 5 çocuklu bir ailenin tek kızı. Yüksek Hemşirelik okuduktan sonra, halk sağlığı konusunda uzmanlaşan, daha sonra kamu yönetimi okuyan, ardından da akademik kariyerine devam eden, bunlarla da yetinmeyip Elazığ’a çimento fabrikası yatırımı yapan Açık, “Kadınım yapamam diye asla düşünmedim” diyor. Seza Çimento’nun sahibi, TÜRKONFED Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve İş Dünyasında Kadın Komisyonu Başkanı Açık ile konuştuk.

Hemşirelikle başlayan kariyeriniz çok farklı noktalara gelmiş. Nasıl yol aldınız? Ailenizden destek gördünüz mü?

- Babam Elazığ’ın merkezinde 1950’li yıllarda şeker, lokum, helva imalatı yapan ve satan biriydi. 5 çocuklu ailenin tek kızıyım. Üniversite sınavında tercihlerimden biriydi hemşirelik, o tuttu ve gidip okudum. Elazığ’da Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı’nda Yüksek Lisans yaptım. Ardından doktoraya başladım. Profesör oldum. Hep hem kendimi geliştirdim, hem de çevremdekilere bir katkım olsun diye çalıştım. En önemli çalışmalarım arasında ana-çocuk sağlığı, kadına yönelik şiddet, Doğu’da kadın olmak, kadının toplumsal statüsü, töre cinayetleri, çalışma yaşamı ve kadın, çocuk sağlığı, çocuk istismarı ve ihmali, engelli çocukların eğitimi, sağlıklı kentler, çevre sağlığı, alkol, sigara ve bağımlılık yapıcı maddeler gibi konular var. Yaklaşık 25 yıldır, hem bir halk sağlıkçı hem bir sivil toplum örgütü çalışanı olarak her gün bir köyde, mahallede ya da okulda halk sağlığı konusunda söyleşiler, eğitimler, konferanslar gerçekleştiriyorum.

Çimento fabrikası değil de hastane yatırımı yapmanızı beklerdim…Çimento fabrikası yapmaya nasıl karar verdiniz?

- Yıllardır bölgesel kalkınma için çalışıyorum. Yaklaşık 15 yıldır da akademik çalışmalarıma ek olarak enerji, inşaat, akaryakıt, medya, turizm sektörlerinde faaliyet gösteren aile şirketlerimiz de aktif olarak çalışıyorum. Bu tempo içerisinde 2011 yılında kendim bir proje yapmaya karar verdim ve çimento fabrikası kurdum. Hayatım boyunca ailemizin ilklerini yapmışımdır. Örneğin ilk benzin istasyonumuzu da benim girişimimle aldık. Çimento fabrikası projesine 2011 yılı sonunda başladım. Fizibilite, izinler derken ilk kazmayı 2014 Şubat ayında vurduk.

“Ben bu işleri hiç bilmiyorum” diye düşünmediniz mi? Akademisyenlik, halk sağlığı bambaşka konular… 

- Aslında akademisyenlik de hani halk sağlıkçı olmak da içe dönük bir şey değil. Ben halkla iç içe olduğum için Elazığ’ın sanayi yatırımına, işe, üretmeye ihtiyacı olduğunu da görüyordum. Bir dağın yamacında kurduk fabrikayı. Bölgelerarası gelişmişlik farkının azaltılması, kalkınmaya katkı sağlanmak için bu işlere girdim.

Elazığ’daki bu fabrikanızda kaç kişi çalışıyor?

- 500 kişi çalışıyor. Bu fabrika o bölgede Cumhuriyet tarihi boyunca yapılan en büyük özel sektör yatırımıdır. 

Yatırım bedelinin büyüklüğü nedir?

- 250 milyon dolarlık bir yatırım bedeli var.

Sermayeyi nasıl buldunuz?

- Aile şirketlerimiz vardı. Dediğim gibi benzin istasyonu işine de benim önerimle girmiştik. Eşim de müteahhit. O dönemde Adapazarı Karasu bağlantılı demiryolunu yapıyordu. Bana “yatırımı Adapazarı’nda yap” dedi ama ben doğduğum topraklara vefa borcumu ödemek için Elazığ’a yapmak istedim. Eşim de destekledi.

Çimento sektöründe kadın yönetici, patron yok denecek kadar az.

- Sanırım tek patron benim. Çimento fabrikası kurmuş başka kadın yatırımcı yok bildiğim kadarıyla.

Kadın çalışanınız var mı çimento sektöründe?

- Mavi yakalı değil ama beyaz yakalı var. Kadın bayimiz ise yok. 70 bayimiz de erkek.

Bu arada akademik kariyeriniz ne oldu?

- Üniversiteden 3 yıl ücretsiz izin aldım ve sürekli şantiyede çalıştım.

SEKTÖRE GİRDİM FİYAT DÜŞÜRDÜLER

Çimento sektöründe rakipleriniz neredeyse Türkiye’nin en büyük grupları. Nasıl mücadele veriyorsunuz?

Türkiye’nin doğusunda bir şehirde böyle bir fabrikayı kurup, erkek egemen bir sektörde rekabet edebilmek çok kolay değil. Ama biz fizibilitemizi çok iyi yaptık, tüm bu konuları düşündük ve planladık. Yani yatırım kendini kaç yılda amorti edecek, yurtiçine-yurtdışına kimlere mal satacağız, bunların hepsi belli. Elazığ ile Malatya arasında bir yerde olduğumuz için Elazığ ve Malatya’da beni iyi bildikleri için aslında iyi satıyoruz. Yani satışla ilgili bir sorunumuz yok. Ama ilk sektöre girdiğimizde, biliyorsunuz çimento fiyatları ortalama tonu 150 liradır ama Karadeniz’de bu 200’e, Ege’de 180’lere çıkar. Bizim yöremizde de 130-150 arasındadır. Biz piyasaya girdiğimizde fiyatı 58 liraya kadar düşürdüler. Gücümüzü ölçmeye çalıştılar ama sorun olmadı, satışlarımız gayet iyi. Birinci yılımızı çok güzel bir şekilde geçirdik. İyi üretiyoruz, satıyoruz. Sanayide kadın erkek ayırımı olmazı göstermiş olduk.

1 MİLYON KADINA İSTİHDAM İMKÂNI

İÇERİSİNDE 25 federasyon, 205 dernek, 40 bin şirket ve 24 bin 100 iş insanın olduğu TÜRKONFED’in de Yönetim Kurulu Başkanvekili olan Yasemin Açık, aynı zamanda İş Dünyası’nda Kadın Komisyonu’nun da başkanı. 3 yıldır bu komisyon İş Dünyası’nda Kadın Raporu yayınlıyor. Açık bu raporla ilgili de şu değerlendirmeleri yapıyor: “2015 yılı itibariyle 1 milyon civarında kadın çocuk bakımı ile uğraştığı için işgücüne katılamıyor. Bu nedenle birçok ülkede SGK kapsamında olan kreş yardımı bizde de SGK kapsamına alınabilir. Bizde de çalışan ve çocuğu olan kadının devlete ödeyeceği vergi yükünden düşülerek oluşturulacak bir fonla, kreş katkısı oluşturulabilir. Diğer konu da bakım sigortası. 2017 Mart ayı itibarıyla, yoksul hanelerde bakıma muhtaç yaşlı ya da engelliye bakan 485 bin kişiye bakım ödeneği verilmesine rağmen, bu kişiler profesyonel bakıcı olmadığı için sosyal güvenceleri bulunmuyor. Nitelikli bakım elemanı ihtiyacı çok yüksek olan Türkiye’de, bakım sigortasının kurulması ve etkin bir şekilde uygulanması halinde, kısa dönemde söz konusu hizmetlerde çalışacak ilave 500 bin kadın, uzun dönemde ise yaşlanan nüfus ile birlikte 1 milyon kadın için ilave istihdam sağlanabilir.”

YASEMİN AÇIK KİMDİR?

Elazığ doğumlu Yasemin Açık liseye kadar Elazığ’da okudu. Hacettepe Üniversitesi’nde Yüksek Hemşirelik okuduktan sonra, 1997 yılında İngiltere’de Nottingham Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı ve Epidemioloji Bölümü’nde çalıştı. Fırat Üniversitesi’nde akademisyen olan Açık’ın akademik çalışmalarının yanı sıra iş yaşamında da akaryakıt, inşaat, turizm, enerji, medya, spor ve turizm gibi farklı sektörlerde bulunan birçok başarılı şirkette ortaklığı bulunuyor. Sivil toplum örgütlerinde de aktif çalışmalar yürüten Prof. Dr. Yasemin Açık, Elazığ İş Kadınları Derneği Başkanı, TÜRKONFED Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve İş Dünyasında Kadın Komisyonu Başkanı. Açık, evli ve iki çocuk annesi.

SON 24 SAATTE NE OLDU?