Ekonominin keyfi kaçık
Güncelleme Tarihi:
Öncü veriler hem önlem almak için hem de yaşanılanı zamanında anlayabilmek için büyük avantaj sağlıyor. Türkiye’deki büyük küçük tüm şirketlerin durumunu ise iki kurumun verileriyle anlıyoruz. Büyük ölçekli firmaların durumunu gösteren ISO PMI endeksi aralık ayında kayıpta. MÜSİAD’ın küçük ve orta boy işletmeler ağırlıklı endeksi SAMEKS ise aralıkta 45.5 ile tarihinin en kötü ikinci verisini gördü.
YILIN nasıl geçeceğini anlamak için öncü verilere sırtımızı yaslarız. İşte Türkiye’nin iki büyük kurumu iki öncü göstergeyle ekonomik gidişata ışık tutuyor. Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği 47 aydır Satın Alma Müdürleri Endeksi’ni (SAMEKS), İstanbul Sanayi Odası (İSO) ise İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) açıklıyor. SAMEKS daha çok küçük ve orta boy işletmelerdeki durumu, İmalat PMI Türkiye devleri dahil büyük işletmelerdeki durumu ortaya koyuyor. İki endekste Aralık 2016 verileri moral bozucu. SAMEKS, kasıma göre 3.4 puan azaldı ve 45.5’e indi. Üretim, siparişler ve satın alımdaki düşüş endeksteki gerilemenin nedeni. İmalat PMI ise kasıma göre 1.1 puan azalarak 47.7’ye düştü. İmalat PMI’da üretim ve yeni siparişlerdeki azalma düşüşü getirdi. İki endeksin de bize gösterdiği işletmelerde sıkıntılı durum olduğu. Bu sıkıntı büyümeyi etkileyecek. Her iki endeks de 0-100 arası değer alıyor, 50’nin altındaki her değer daralmaya işaret ediyor.
SAMEKS
SAMEKS’te, sanayi endeksi kasıma göre 8.7 puan azaldı ve 40.8’e geriledi. Hizmet endeksi de 1.3 puan azalarak 47.5’e indi. Hizmette sektöründe temmuzda başlayan durgunluk sürüyor. SAMEKS, 45.5 ile ekonomik aktivitenin yavaşladığına işaret etti. 2013’ten bu yana hesaplanan verinin tarihindeki en düşük değer Temmuz 2016. Aralık verisi ise en kötü ikinci değer. Analistler SAMEKS’in, güvenlik konusunun KOBİ’lere de sirayet etmeye başladığını gösterdiğini belirtiyor.
İMALAT PMI
İSO’nun açıkladığı endeksin ağırlığı büyük ölçekli firmalardan oluşuyor. Üretim, yeni siparişler ve ihracat siparişlerini gösteren endeksler geriledi. PMI endeksi aralıkta 47.7 oldu. Endeks bize imalat sektöründe istihdamın aralıkta artmaya devam ettiğini ortaya koyarken, satın alma faaliyetlerinin ise yavaşladığını gösterdi. TL’deki değer kaybı imalatta girdi fiyatlarını artırdı.
IşıkFX Başanalisti Gizmen Nalbantlı, hem ekonomi ve tüketici güvenindeki düşüşün hem de sanayideki zayıflamanın son çeyrek büyümesindeki canlanma beklentisini kaybolmasına neden olduğunu vurguladı. KapitalFX Araştırma Müdür Yardımcısı Enver Erkan da “İmalattaki daralma önceki aylara göre ivmelendi. Ekonomik büyüme açısından kötü bir sinyal” dedi. Gedik Yatırım Araştırma Uzmanı Erol Gürcan, “Ekonomiyi destekleme yönünde atılan adımların katkısıyla büyümenin son çeyrekten itibaren kademeli toparlanmaya başlayacağını düşünmekteyiz” dedi.
ENDEKSLER NASIL HESAPLANIYOR?
SAMEKS
MÜSİAD üyesi 1100 işletmeyi kapsayan havuzdan en az 500 işletmenin ankete katılımı sağlanıyor.
Sanayi ve imalat sektörü anketi, üretim, hammadde, stoklar, teslimat süresi ve istihdama ilişkin değerlendirmeleri içeriyor.
Hizmet sektörü anketi iş hacmi, stoklar, teslimat süresi ve istihdama ilişkin değerlendirmeleri kapsıyor.
Arttı diyenlerin sayısı fazlaysa, değer 50’nin üzerinde, azaldı diyenler fazlaysa 50’den düşük oluyor.
İMALAT PMI
İmalat sektöründeki 400’ün üzerinde şirketten elde ediliyor.
Endeks, yeni siparişler, fabrika çıkışları, istihdam, tedarikçilerin teslim süresi ve satın alma stokları gibi göstergelerden elde ediliyor.
Tüm göstergeler için her soruya arttı/daha iyi cevabını verenlerle, azaldı/daha kötü oldu cevabını verenler arasındaki fark hesaplanıyor.