Ekonomik krize özel çamaşır makinesi motoru

Arçelik'e motor üreten Türk Elektrik Endüstrisi (TEE), 1994 krizi nedeniyle geliştirdiği ‘‘M 4’’ adlı ucuz çamaşır makinesi motorunun patentini aldı. TEE Genel Müdürü Ender Çakıroğlu, ‘‘Plastik kazanlı çamaşır makinalarında kullanılan bu motorun 600-1000 devirli olduğunu’’ söyledi.

Koç Topluluğu bünyesinde kompresör ve motor üretimi yapan Türk Elektrik Endüstrisi (TEE), 1994 ekonomik krizini aşmak için geliştirdiği özel çamaşır makinesi moturuyla Avrupalı rakiplerine meydan okuyor. Üretiminin büyük kısmını Arçelik'e gerçekleştiren TEE, kriz sonrası çamaşır makinesi pazarındaki daralma üzerine, hem maliyeti düşürmek hem de tüketiciye daha uygun fiyattan ürün satabilmek amacıyla ‘‘M 4 motor’’ projesini geliştirdi. İthalat fiyatı 70 mark olan bu motoru, TEE Arçelik'e 40 marka vermeye başladı.

Geliştirilen bu motor Arçelik'in hem ihraç ettiği, hem de iç pazara sunduğu 600 ile 1000 devir arasında çalışan çamaşır makinelerinde kullanılmaya başlandı. TEE Genel Müdürü Ender Çakıroğlu, Mayıs ayında üretilen ilk ‘‘M 4’’ motorların test için Arçelik'e gönderildiğini söyledi. Daha küçük çamaşır makinesi üretim talebinin Arçelik'ten ilk olarak 1993'de geldiğini söyleyen Çakıroğlu krize karşı uyguladıkları stratejiyi şöyle anlattı: ‘‘Arçelik bizden, ihraç edeceği plastik kazanlı çamaşır makinası makinalarında kullanılmak üzere daha küçük motor üretmemizi istedi. Arçelik'in o dönemde ihracat için düşündüğü rakam 30-40 bin adetti. Bu motor bizim için toplam ihtiyacın yüzde 10'unu oluşturuyordu. O nedenle varılan mutabakat sonucu Arçelik'in bu motorları Siemens'den satın alması gündeme geldi. Ancak, beklenmedik bir gelişme oldu. 1994 krizi ile çamaşır makinesi talebi azaldı. Kriz yüzünden Arçelik TEE'den aldığı motor sayısı 586 bin adetten 429 bin adete indi. Siemens'den de sadece 66 bin adet motor alındı. Kriz üzerine biz, mevcut motorlarda dizayn değişikliği yapıp, küçülterek ucuzlattık ve Arçelik'e vermeye başladık. 1995 yılında ise Arçelik'in ihtiyacını tamamen karşılar hale geldik.’’

TÜRK TASARIMI

‘‘Ancak bu motor ölçü ve üretim olarak ideal motor değildi. Aynı anda TEE mühendisleri Arçelik'in de taleplerini dikkate alarak‘ M 3 motoru'nu dizayn edip geliştirdi. Bu proje sürerken Arçelik bizden daha ucuz modellere takılabilecek bir motor istedi. Bu motor daha küçük, ama ‘M 3'e yakın güçte olacaktı. Bunun üzerine ‘M 4' modeli üzerine çalışmaya başladık. ‘M 4' motorlarının deneyleri olumlu sonuçlanınca, bu motora ait özel kalıp ve araçlar için 1.5 milyon dolara sipariş verildi. ‘M 4' motor ile TEE Avrupalı çamaşır makinesi üreticilerine en küçük üniversal motoru seri üretime sunan üretici firma oldu. Ankara'dan da bu motorun tescilini aldık. Yurt dışında da motor inceleniyor, talep geldiği ve kapasite arttığı takdirde ihracata yönelmeyi planlıyoruz.’’