Ekonomik değil ki niye soruyorsunuz
Güncelleme Tarihi:
Türkiye, Güney Kıbrıs’taki çalışmaları nedeniyle ENI şirketini veto edince, bu şirketin ortağı olduğu Samsun-Ceyhan Petrol Boru Hattı yeniden gündeme geldi. Projenin diğer ortağı olan Rusya’nın Enerji Bakanı Novak, “Bu proje ekonomik değil. Sanki bu projenin dışında başka bir şey yokmuş gibi herkes bana bunu soruyor” dedi.
ENERJİ Bakanı Taner Yıldız, İtalyan enerji şirketi ENI’nin Güney Kıbrıs’taki faaliyetleri nedeniyle Türkiye’deki projelerini askıya aldıklarını açıkladığında, gündeme gelen projelerden biri de ENI’nin ortaklığındaki Samsun-Ceyhan Boru Hattı Projesi oldu. Ancak bizler Samsun-Ceyhan Projesi’ne yeni bir ortak gelip gelmeyeceğini tartışırken, Ruslar farklı bir bakış açısı ortaya koydu. Rusya Federasyonu Enerji Bakanı Aleksandr Novak, projenin şu an ekonomik açıdan uygun gözükmediğini vurgulayarak, neden herkesin sürekli kendisine Samsun-Ceyhan’ı sorduğuna ise anlam veremediğini söyledi. Türkiye-Rusya Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) 12. dönem toplantısına katılmak için geldiği Antalya’da Türk gazetecilerle sohbet eden Novak, Rus şirketleri Rosneft ve Transneft’in de partner olduğu Samsun-Ceyhan Projesi’ne ilişkin bir soru üzerine, ekonomik açıdan kârlı olsaydı, boğazlardaki tanker trafiğini rahatlatması açısından çok güzel bir proje olacağını dile getirerek, şöyle konuştu: “Bu projenin geleceği ekonomik açıdan rekabet edebilir mi, edemez mi ona bağlı. Herhangi bir firma, bu projenin doğru bir proje olduğuna kanaat getirildiği anda projeye dâhil olabilir. Hesaplanan tarifelere göre, bu boru hattı hazır olduktan sonra, oradan geçecek petrolün tarifesi boğazdan nakliyeye kıyasla yüzde 40 daha maliyetli. Dolayısıyla diğer petrol sevkiyat yöntemleriyle bu projenin rekabet edebilirliğini ispatlayan bir fizibilite çalışması çıkması lazım.”
BU PROJE ASKIDA KALDI
Kendilerinin devlet olarak veya hükümetler olarak bu projeyi gerçekleştirmediğini, bunun bir özel sektör projesi olduğunu kaydeden Novak, şöyle devam etti. “Bu proje askıda kaldı açıkçası. Hiç kimse zararına iş yapmaz. Bunu yapan özel sektör şirketleri olacak. Biliyorsunuz BP de Rosneft’in hissedarı oldu, fiyat açısından etkin olmayan herhangi bir projeye girmezler. Bunun tamamen ticari bir proje olduğunu düşünüyorum. Kârlı olacaksa inşa edilecek. Yani şu an boğazlardan geçen petrol, geçiş fiyatından daha uygun bir fiyatla sevk edilecekse kârlılık olur. Tarife daha düşük olacak ki projenin geri dönüşü çabuk sağlansın.”
Batı Hattı kontratı 2020 yılına kadar
* BOTAŞ’ın Rusya ile olan 4 milyar metreküplük doğalgaz kontratını daha özel sektöre devretmesi gündemde. Ancak Rus Enerji Bakanı Novak’ın devir konusunda tarih olarak 2020 yılını telaffuz etmesi dikkat çekti. Yavaş yavaş BOTAŞ’tan gaz satın alan özel şirketlere kontrat devirleri yapıldığını söyleyen Rus Bakan, şöyle konuştu: “Bu Türk Enerji Bakanlığı’nın politikasıyla alakalı bir şey, BOTAŞ’ın kontratları bittikçe kontratların özel sektörle yapılması söz konusu oluyor. Geçtiğimiz dönemde biten 6 ve 4 milyar metreküplük kontratlar özel sektörle yapıldı. Kalan 4 milyar metreküplük gaz alımıyla ilgili BOTAŞ’ın kontratı 2020’de bitiyor. Bu konuya 2020’de döneceğiz. Tabii BOTAŞ ve özel şirketler kendi aralarında anlaşırlarsa, daha önce de devir olabilir.”
Petrol fiyatlarında korkulacak bir şey yok
* NOVAK, düşen petrol fiyatlarının Rus ekonomisine olan etkisi konusunda da değerlendirmelerde bulundu. Bütçe gelirlerinin yüzde 50’sini petrol ve doğalgaz gelirlerinin oluşturduğunu vurgulayan Novak, şöyle konuştu: “Petrol ve gaz fiyatlarının düşmesi bizim için iyi bir şey değil. Ancak şu andaki fiyat düşüşü korkulacak bir düşüş değil. Petrol fiyatının 100 dolar civarında oynaması normal bir şey. 2008’deki gibi bir düşüş söz konusu olursa işte o zaman ciddi bir sıkıntı olur. O da zaten tüm dünyada kriz anlamına gelir. Şimdilik bunun herhangi bir krize yol açacağını öngörmüyoruz. Bizde petrol ve gaz gelirlerinin oluşturulması prensibi şu şekilde işliyor: Piyasadaki yüksek fiyatlar nedeniyle beklediğimizden yüksek gelir elde ediyorsak rezerv fonuna aktarıyoruz.”
Kıbrıs’ta 2 taraflı çözüm gerekiyor
* NOVAK, Güney Kıbrıs’taki petrol ve doğalgaz aramaları konusunda Türkiye ile olan işbirliğini riske atmayı düşünmediklerini şu sözlerle dile getirdi: “Şu an Kıbrıs tarafıyla ilgili olarak bazı çözülmemiş konular var. Bunlar zor konular. Bizler de kendi faaliyetlerimizde mutlaka bu durumları dikkate alıyoruz. Türkiye ile çok eskiye dayalı bir işbirliğimiz ve çok dostça ilişkilerimiz var. Tabii ki bu dostça ilişkilerimizi, Türkiye ile ilişkilerimizi dikkate alarak, kesinlikle iş prensiplerimizi ihmal etmeyi düşünmüyoruz. Bu konu geçtiğimiz hafta gerçekleşen Dışişleri Bakanları toplantısında da gündeme geldi. Kıbrıs açıklarında saha geliştirilmesi, uluslararası kurallara uygun olmalı ve tüm Kıbrıs’ın çıkarlarını dikkate alarak çözümlenmesi gerekiyor. Sayın Davutoğlu da aynı şeyi söyledi. Hem güney, hem Kuzey Kıbrıs’ın çıkarlarını dikkate alarak çözümlenmesi gerekiyor. Bu bizim resmi görüşümüzdür.”
Kaya gazına gerek yok yeterince gazımız var
* RUS Bakan, kaya gazı çalışmaları konusunda ise şunları söyledi: “Rusya’da doğalgaz her zaman ana doğal kaynak olarak kalacaktır.
Gaz talebinin 2030 yılına kadar artmaya devam edeceğini düşünüyoruz. Doğalgazın yanında şu an kaya gazının çıkarılması, gaza olan talebin düşeceği anlamına gelmez. Piyasaya bir oyuncu daha gelmiş oldu, dolayısıyla daha fazla rekabet edebilir güce ve etkinliğe sahip olmamız gerekecek. Kaya gazının Rusya’da çıkarılması bizim için şu an gündemde olan bir konu değil. Daha ucuz olan doğalgazımız yeterince fazla var.”