Ekonomide 3 yıllık yol haritası hazır

Ekonomide üç yıllık yol haritasını gösteren ve her yıl yenilenen Orta Vadeli Program (OVP) tüm ekonomi bakanlarının katılımıyla açıklandı. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, sıkı para ve maliye politikalarıyla 2024 yılı için enflasyon oranının yüzde 41.5’e gerileyerek, enflasyonla mücadelede önemli bir mesafe kat edilmesinin beklendiğini aktardı. Geçen yıl açıklanan OVP’de bu yıl için enflasyon yüzde 33 olarak öngörülmüştü. Merkez Bankası (MB) yıl sonu tahminini ise yüzde 38 olarak açıkladı. MB’nin yıl sonu için enflasyonda üst bant tahmini de yüzde 42 oldu. Sunumun ardından MB ile OVP uyumu konusu sorulan Yılmaz, “Revize ettiğimiz enflasyon yüzde 41.5. Bu oran Merkez Bankamızın tahmin aralığı içinde olan bir revizyon” yanıtını verdi.

2025 ENFLASYONU YÜZDE 17.5

Yılmaz, 2025 itibarıyla, enflasyonun yüzde 17.5’e inmesinin hedeflendiğini dile getirerek, “2026’da enflasyonun yüzde 9.7 ile tek haneli seviyelere gerilemesi ve 2027’de yüzde 7’ye gerilemesi öngörülmektedir. Bu, enflasyonla mücadelede de kararlı bir duruş sergileyeceğini göstermektedir” diye konuştu.

BÜYÜMEYE REVİZYON

Yılmaz, artan jeopolitik gerilimlerin de etkisiyle 2024’te büyümenin yüzde 3.5 olarak gerçekleşmesinin beklendiğini kaydederek, önceki OVP’ye göre yüzde 0.5’lik bir aşağı yönlü revizyon olduğunu ifade etti. 2025’te büyümenin yüzde 4’e ulaşmasının hedeflendiğini belirten Yılmaz, “2026 ve 2027’de büyüme oranlarının sırasıyla yüzde 4.5 ve yüzde 5.0 seviyelerine çıkması planlanıyor” dedi.

KİŞİ BAŞI GELİR 15 BİN 551 DOLAR

Bu yıl milli gelirin 44.2 trilyon liraya çıkmasının beklendiğini dile getiren Yılmaz, “Dolar cinsinden bakıldığında, milli gelirimizin 2024 sonunda 1 trilyon 331 milyar dolar ve kişi başına gelirimizin ise 15 bin 551 dolar olmasını bekliyoruz” dedi. Yılmaz, 2027’de milli gelirin 83.1 trilyon lira, dolar cinsinden de 1.8 trilyon dolara yükselmesinin hedeflendiğini belirterek, 2027’de kişi başı gelirin 20 bin 420 dolara ulaşmasının planlandığını kaydetti. 

İŞSİZLİKTE İYİLEŞME

Geçen yıl açıklanan OVP’de 2024 yılı için işsizlik oranının yüzde 10.3 olarak tahmin edildiğini anımsatan Yılmaz, “Yüzde 9.3 seviyesine gerilemesi beklenmektedir. Bu, kısmi bir iyileşme yaşandığını gösteriyor” dedi. 2025 işsizlik oranının yüzde 9.6 olarak öngörüldüğünü söyleyen Yılmaz, “2026 ve 2027’de işsizlik oranlarının sırasıyla yüzde 9.2 ve yüzde 8.8 seviyelerine gerilemesi beklenmektedir. OVP dönemi boyunca toplamda 2.3 milyon ilave istihdam oluşturulması hedeflenmektedir” diye konuştu.

CARİ AÇIK DÜŞECEK

Yılmaz, bu yıl için tahmin edilen yüzde 3.1’lik cari açığın milli gelire oranının yıl sonunda yüzde 1.7’ye düşmesinin beklendiğini belirterek, “Bu önemli düşüş, Türkiye’nin ekonomik yapısında başlayan dönüşüm ve dış ticaret politikasındaki stratejik değişimlerin bir sonucudur. 2025’te cari işlemler açığının milli gelire oranının yüzde 2 seviyesinde olması öngörülmektedir. Bu dönemde, ihracatta çeşitliliğin artması ve enerji maliyetlerindeki düşüşler, cari işlemler açığının iyileştirilmesine yardımcı olacaktır. 2026 ve 2027’de, cari işlemler açığının milli gelire oranının sırasıyla yüzde 1.6 ve yüzde 1.3 seviyelerine gerilemesi hedeflenmektedir” diye konuştu. Bu yıl ihracatın 264 milyar dolara yükselmesi, ithalatın ise 345 milyar dolara düşmesinin beklendiğini dile getiren Yılmaz, “Program dönemi boyunca, ihracatın kademeli olarak artarak 2027 yılı sonunda 319.6 milyar dolara ulaşması, ithalatın ise 417.5 milyar dolara çıkması öngörülmektedir” dedi.

BÜTÇE AÇIĞI YÜZDE 4.9

2024’te bütçe açığının bu yıl bütçede öngörülen yüzde 6.4’lük hedefin altında, milli gelire oranla yüzde 4.9 düzeyinde gerçekleşmesinin beklendiğini söyleyen Yılmaz, bütçe açığının, 2025’te yüzde 3.1 olmasının hedeflendiğini söyledi.

ASGARİ ÜCRET DEZENFLASYON SÜRECİYLE UYUMLU OLACAK

2025-2027 dönemine ilişkin OVP Resmi Gazete’de dün yayımlandı. Bazı politikalar şöyle:

- Fiyatlar, enflasyon hedefleriyle uyumlu artırılacak.

- Ücret-fiyat sarmalının önlenmesine yönelik asgari ücret artışlarının dezenflasyon süreciyle uyumu gözetilecek.

- Fiyatlamadaki bozulmaların giderilmesi için geriye dönük endeksleme mekanizması azaltılacak.

- Tarımsal ürünlerin alım fiyatları, kamu maliyesine etkileri, piyasa dinamikleri ve program hedefleri dikkate alınarak belirlenecek.

- Kısa ve uzun dönemli tüm gayrimenkul kira kontratlarının belirli bir standartta dijital platforma transferi tamamlanacak.

- İşgücü piyasasının ihtiyaçları, kadın erkek fırsat eşitliği ve iş-özel yaşam dengesini gözeten düzenlemeler yapılacak.

- Kredi büyümesindeki aşırı artış ve daralmaları azaltmak için döngüsel sermaye tamponu düzenlemesi aktif olarak uygulanacak.

- Kredi kartı limitlerinin gerçek gelirle uyumunu artırmak amacıyla, SGK kapsamında toplanan veri setleri ile Risk Merkezi veri setlerinin entegrasyonu sağlanacak.

- İcra ve iflas mevzuatı günümüz şartları göz önüne alınmak suretiyle güncellenecek.

ERDOĞAN: GÜVENİMİZ VE DESTEĞİMİZ TAM

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da Orta Vadeli Programa (OVP) ilişkin, “OVP’ye güvenimiz ve desteğimiz tamdır” açıklaması yaptı. Sosyal medya hesabından paylaşım yapan Erdoğan, şu ifadeleri kullandı: “Türkiye ekonomisi için büyük önem arz eden 2025-2027 OVP’nin ülkemiz ve milletimiz için hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum. Bir yandan enflasyonla kararlı bir şekilde mücadele ederken, diğer yandan yatırımı, üretimi, istihdamı, ihracatı ve büyümeyi önceleyen; tarımı, sanayiyi, yüksek teknolojiyi, turizmi ve birçok farklı sektörü güçlendirecek olan OVP’ye güvenimiz ve desteğimiz tamdır. Hükümet olarak OVP kapsamında belirlediğimiz hedeflere ulaşmak, vatandaşımızın refahını artırırken sağlam temellere dayalı ekonomimizin gelecek nesillerimiz için de sürdürülebilirliğini temin etmek amacıyla durmaksızın çalışmaya devam edeceğiz.”

‘NE BİR KUR TAHMİNİ NE DE HEDEFİMİZ VAR’

CUMHURBAŞKANI Yardımcısı Cevdet Yılmaz, “Dalgalı kur rejiminde ne bir kur tahminimiz var ne bir kur hedefimiz var ne de böyle bir irademiz söz konusu. Kuru esas belirleyecek olan piyasadaki arz ve talep şartlarıdır” dedi. OVP üzerinden yapılan kur tahminlerinin nasıl yapıldığını anlatan Yılmaz, bu yılın sonuna kadar yapılan tahminde piyasa beklenti anketini, gelecek yıl ve ondan sonraki yıllarda da dünya enflasyonu ve Türkiye enflasyonu farkını dikkate aldıklarını anlattı.

BU YIL DOLAR KURU 33.2 LİRA

OVP’deki hesaplamalarda kullanılan yıllık ortalama dolar kuru bu yıl için 33.2 lira oldu. 2025 yılı için 42, 2026 yılı için 44.4 ve 2027 yılı için de 46.9 lira oldu.

10 AYLIK PROGRAM 900 BİN İSTİHDAM ARTIŞI GETİRECEK

ÇALIŞMA ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, haftada 3 gün kamu kurumlarında çalışılmasını öngören istihdama uyum programıyla istihdamda 900 bin civarında artış sağlanacağını söyledi. Bu programda ağaçlandırma, çocuk bakımı gibi alanlarda çalışılacak, günlük cep harçlığı da 566 lira olacak, ancak programa katılanlar 10 aydan fazla çalışamayacak.

ŞİMŞEK’TEN ‘HEDEF ENFLASYON’ MESAJI

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yönetilen ve yönlendirilen fiyat artışlarının hedef enflasyonla uyumlu olacağını kaydederek, bunun programın esaslarından olduğunun ve dezenflasyonu desteklediğinin altını çizdi. 2025 yılında “ücretler hedef enflasyona mı, gerçekleşen enflasyona göre mi belirlenecek” sorusuna ise toplantıda yanıt verilmezken, Şimşek, gelirler politikasının da 2025 yılında daha destekleyici olacağını bildirerek, maliye politikasının dezenflasyona çok güçlü destek sağlayacağını söyledi.

Şimşek, OVP toplantısında soruları yanıtlarken, son 1 yıldır doğrudan vergilerin payını artırmak yani vergide adaleti sağlamak için önemli adımlar attıklarını ve atmaya devam ettiklerini dile getirdi. Şimşek, “Önümüzdeki dönemde de vergide adaleti sağlamaya yönelik, özellikle bazı istisnaların gözden geçirilmesi, indirimli oranların gözden geçirilmesi hususunda çalışmalarımıza sürekli devam edeceğiz. Rantın vergilendirilmesi hususunda çalışmalarımıza devam edeceğiz” diye konuştu.

KARAHAN: OVP İLE TCMB’NİN DURUŞU UYUMLU

Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, OVP’deki makro çerçeve ile Bankanın duruşunun uyumlu olduğunu belirterek, “Program ile bütçe açığında ciddi bir gerileme öngörülüyor. Geçen yıl milli gelire oran olarak yüzde 5.2 olan bütçe açığının bu sene yüzde 4.9, önümüzdeki yıl yüzde 3.1 ve daha sonra da yüzde 3’ün altına inmesi bekleniyor. Bu durum dezenflasyon süreciyle uyumlu. Makro çerçeve açısından iyileşmeye baktığımızda da bunun önemli bir kısmının harcamalardan geldiğini görüyoruz. Harcamaların milli gelire oranı yüzde 27’den önce yüzde 25’e, sonra yüzde 24’e inecek. Dolayısıyla makro çerçeve olarak değerlendirildiğinde programın dezenflasyon süreciyle uyumlu olduğunu değerlendiriyoruz” diye konuştu.