Ekonomi sıcak parayla büyüyor

Türkiye ekonomisinde geçen yıl yaÅŸanan yüzde 7.8 oranındaki büyüme bu yıl da hızlanarak sürüyor. Yüksek büyüme hızının en önemli göstergesi olan cari iÅŸlemler açığının finansmanında yeniden sıcak para giriÅŸleri öne çıkıyor.DÄ°E’nin 30 Haziran’da ilk çeyreÄŸe iliÅŸkin büyüme rakamlarını açıklayacak. Tahminler yüzde 8-9 civarında seyrediyor. Büyümenin finansmanında Türkiye’nin yeniden kritik bir noktaya doÄŸru ilerlediÄŸi belirtiliyor. Yüksek büyüme hızının en önemli göstergesi olan cari iÅŸlemler açığının finansmanında yeniden sıcak para giriÅŸleri ön plana çıkıyor.Merkez Bankası tarafından açıklanan ödemeler dengesi istatistiklerinden yapılan hesaplamaya göre, 6 milyar 881 milyon dolarlık cari iÅŸlemler açığı verilen bu yılın ilk dört ayında, söz konusu açığın karşılanması için gereksinim duyulan 5.7 milyar dolarlık finansman büyük ölçüde sıcak para olarak nitelendirilen yabancıların portföy yatırımları ve bankalar ve özel sektörün kısa vadeli borçlanmalarıyla finanse edildi. Finansman gereksiniminin cari iÅŸlemler açığından düşük kalması ise ters para ikamesi nedeniyle, mali sistem dışından sisteme dört ayda net 1.2 milyar dolarlık giriÅŸ yaÅŸanmasından kaynaklandı.Finansman ihtiyacının 1 milyar 458 milyon doları, yabancıların Türkiye’deki hisse senedi, tahvil ve bono alımlarıyla getirdikleri dövizle karşılandı. Finansmanda öne çıkan bir baÅŸka önemli geliÅŸme ise kısa vadeli dış borçlanma oldu. 2003 sonunda 23 milyar dolar olan Türkiye’nin toplam kısa vadeli dış borçları, dört ayda 2.2 milyar dolar artarak 25.2 milyar dolara yükseldi. Kesimlere göre bakıldığında ise bu dönemde Hazine, IMF kredileri hariç tutulduÄŸunda 264 milyon dolarla net dış borç ödeyicisi konumunda olmduÄŸu, buna karşılık bankaların borçlarının 1.2 milyar dolar, diÄŸer sektörlerin borçlarının ise 4 milyar dolar arttığı gözlendi.Cari iÅŸlemler açığının bu ölçüde büyüdüğü bir dönemde Merkez Bankası’nın döviz rezervlerinde yaÅŸanan artışın ise ticari bankaların döviz varlıklarındaki azalmayla finanse edildiÄŸi gözleniyor. Bu dönemde bankaların rezervi 1 milyar 855 milyon dolar azalırken, Merkez Bankası’nın rezervlerinde 1 milyar 188 milyon dolar artış oldu. BaÅŸka bir ifadeyle Merkez Bankası ve bankaların rezervinin birlikte oluÅŸturduÄŸu uluslararası rezervlerde neredeyse azama ya da artış yaÅŸanmadı.CARÄ° AÇIK HIZLI BÃœYÃœMENÄ°N SONUCUYılın ilk altı ayında ortaya çıkan 6.9 milyar dolarlık cari iÅŸlemler açığı bu dönemdeki hızlı ekonomik büyümeden kaynaklandı. Büyümenin kaynağında hem iç hem de dış talep artışının etkili olduÄŸu gözleniyor. İç talepteki büyüme bir yandan sanayi ve ticaret kesimlerinde önemli bir böyümüye yol açarken bir yandan da ithalatı ve dolayısıyla cari iÅŸlemler açığını büyütüyor.Ancak dış ticaret açığının, dolayısıyla da cari iÅŸlemler açığının, giderek artan oranda sıcak para olarak da nitelendirilen kısa vadeli dış borçlanma ve portföy yatırımı giriÅŸleriyle finanse edilmesi Türkiye’yi dış ve iç ÅŸoklara karşı daha hassas bir noktaya sürüklüyor. 1994 ve 2001 krizlerinden önceki yıllarda Türkiye’nin o zamana kadar olan tarihinin en yüksek düzeyinde cari iÅŸlemler açığı vermiÅŸ olması ve her iki yılda da Türkiye’nin, kısa vadeli sermaye çıkışları nedeniyle ödemeler dengesi krizlerine girmiÅŸ olması hatırlatılıyor.Â