Ekonomi normale çabuk döndü

15 Temmuz darbe girişiminin hemen sonrasındaki pazartesi günü piyasaların nasıl tepki vereceği tam bir soru işaretiydi. 18 Temmuz günü Türkiye piyasaları açıldı. İlk anda Borsa İstanbul’da sert bir düşüş gözlense de ekonomik aktivitede, bankacılık sisteminde tek bir aksaklık olmadan ilk hafta atlatıldı. Kısa süre sonra da hükümetin, kurumların ve özel sektörün hep birlikte önlemleri bir bir devreye koymasıyla ekonomi hasar görmeden toparlandı.

Peki neler oldu? Darbe girişiminin yaşandığı temmuz ayını içeren 2016 yılı üçüncü çeyrekte ekonomi yüzde 1.8 daralsa da, ardından büyüme ivmelendi ve yüksek artışlar yakalandı. 2016’yı yüzde 3.2 büyümeyle kapatan Türkiye, 2017’de yüzde 7.4 büyüdü. Türkiye bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 7.4 ile dünyanın en hızlı büyüyen ilk üç ekonomisinden biri oldu.

KGF ETKİSİ BÜYÜK
Dolar kuru ilk tepkiyle 3 lirayı aşsa da dönemin Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’in özellikle Londra’daki yabancı yatırımcılarla yaptığı telekonferans ortamı sakinleştirdi ve kur geriledi. Türkiye ekonomisinin darbe girişimine karşı sağlam durmasının nedenlerinin başında, bankacılık sisteminde yıllardır yapılan reformlar ve hemen alınan önlemler geliyor. Kredi Garanti Fonu yeniden yapılandırıldı ve finansman sıkıntısı çeken şirketler için tam bir can suyu oldu. Tüm sivil toplum örgütleri ortak karar aldılar ve paniğe fırsat vermeden ekonomide işlerin yürümesini, karşılıklı güvenin korunmasını sağladılar.

KGF ile geçen yıldan bu yana 467 bin 776 firma, 227.3 milyar liralık kefalet desteği ile 255 milyar liralık kredi kullandı. Bu tutarın yüzde 75’i KOBİ’lere verildi. 24 bin 335 ihracatçı firma da 40 milyar liraya yakın kefalet kullandı.

En büyük şok ise uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarından geldi. Darbenin ertesinde hemen Standard&Poor’s (S&P), Moody’s ve Fitch, Türkiye’nin kredi notunda indirime gittiler. Bu indirimlerin bir miktar olumsuz etkisi Türkiye piyasalarında hissedilse de reel sektörde çok bir dalgalanma yaratmadı. Ardından ise OHAL ilan edildi.

Darbe girişimi sonrasında FETÖ ile ilgili olan şirketlere el konuldu. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) bünyesinde aktif büyüklüğü 1.5 milyar dolardan 100 bin TL’ye kadar 981 firma bulunuyor. Toplamda 19.5 milyar TL öz kaynağa sahip firmaların 2017 rakamları itibariyle cirolarında yüzde 30-35 seviyesinde bir artış gözlendi.

Vatandaşların 15 Temmuz sonrası tavırları da dikkat çekti. Kurdaki dalgalanmaya karşı Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın vatandaşa döviz bozdurma çağrısı yapmasının ardından ilk üç ayda 20 milyar dolar satış yapıldı.

ÜRETİME TAM GAZ DEVAM
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı İsmail Gülle de darbe girişimi sonrası nasıl her şeyin normal seyrinde gittiğini şöyle anlattı: “Darbe girişiminden sonra TİM olarak ekonomimizde her şeyin normal olarak ilerlediğini, sanayide ve üretimde çarkların dönmeye devam ettiğini dünyaya anlatmak için çaba gösterdik. 16 Temmuz 2016’da Panama ve Guatemala’ya önceden planlamış olduğumuz ticaret heyeti gezimizi iptal etmeyerek gerçekleştirdik. Sonrasında ise dünyadaki ortaklarımıza mektuplar yazarak üretime, ihracata tam gaz devam ettiğimizi ifade ettik. Başta Ekonomi Bakanımız olmak üzere diğer bakanlarımız, ilgili STK başkanlarımız, her partiden milletvekillerimiz ve işinsanları ile birlikte birçok ülkeye ziyaret gerçekleştirdik. Türkiye İmaj Kampanyası kapsamında yedi ülkenin 27 farklı gazete ve 22 farklı dergisinde bugüne kadar toplam 360 frekans yayın yapmak suretiyle 450 milyonluk bir hedef kitleye ulaşmayı başardık.”

İstanbul Sanayi Odası Başkanı Erdal Bahçıvan da 2016’nın üçüncü çeyreğinde yaşanan küçülme sonrasında yakalanan büyümede ekonominin en önemli aktörü olan özel sanayinin dinamik ve krizlere karşı dirençli yapısı kadar, hükümetin çok hızlı bir şekilde uygulamaya aldığı kararların da etkisi olduğunu vurguladı. Bahçıvan, “Özellikle KOBİ’lere yönelik, İSO olarak bizim de destekçisi olduğumuz ‘Nefes Kredisi’, tüketicilere yönelik ÖTV indirimleri, teşvikler ve ekonomide yatırım ve tüketimi canlı tutacak daha birçok uygulamanın altını çizmek gerekiyor” dedi.

REEL SEKTÖRE BÜYÜK DESTEK
Hükümet darbe girişimi sonrasında üst üste açıkladığı teşvik paketleriyle hem üretimin hem de istihdamın sürmesini sağladı. İstihdam seferberliği başlatıldı ve devlet yeni istihdam gerçekleştirenler için birçok avantaj duyurdu. Sektör sektör uygulamaya konan vergi indirimleri tüketimin devamına yardımcı oldu. Ayrıca arazi tahsisi, vergi muafiyetleri yoluyla KOBİ’ler kadar büyük yatırımcıların da yeni yatırımlar yapmasını kolaylaştıracak uygulamalar devreye girdi.