Ek vergi mucizesi

Cari Açığın İlacı Tekstil Dosyası

Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası’nın katkılarıyla hazırlanmıştır.

Bu rakamlar Temmuz 2011’den bu yana tekstil ve hazır giyim sektörüne getirilen ek vergilerin ülke ekonomisine sağladığı olumlu katkıyı gösteriyor. 33 ayda ekonominin elde ettiği kazanımlar ‘ek vergi mucizesi’ olarak değerlendiriliyor.

TÜRKİYE ekonomisinin yumuşak karnı cari açık ile mücadele ve özel sektörün rekabet gücünün artırılması çabaları kapsamında Temmuz 2011’de yürürlüğe giren ek vergi kararı, Türk tekstil ve hazır giyim sektörü için önemli bir dönüm noktası oldu. Sektör temsilcilerinin talebiyle Ekonomi Bakanlığınca yapılan soruşturma ertesi uygulamaya konan ek vergi, takip eden yıllarda tekstil ve hazır giyimde 165 bin kişilik yeni istihdam sağlarken, yapılan yeni yatırımların miktarı da 17.5 milyar TL’yi aştı. Yatırım ve istihdam alanındaki olumlu gelişmenin yanı sıra ek vergilerle birlikte haksız ithalatın önüne geçilmesi sonucunda, asıl pozitif etki cari açığın azaltılmasında gerçekleşti. Tekstil ve hazır giyim sektörü ek vergilerin uygulamada olduğu Ağustos 2011 - Nisan 2014 döneminde yaptığı 74 milyar dolarlık ihracata karşılık, 33 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirerek 41 milyar doları aşkın cari katkı sağladı. Ek vergi ertesinde Nisan 2014’e kadar geçen 33 aylık dönemde Maliye Bakanlığı’nın tekstil ve hazır giyim sektöründen fazladan 1.77 milyar dolarlık ek gümrük vergisi geliri elde ettiği tahmin ediliyor. Ekonomide elde edilen kazanımları ortaya koyan rakamlara bakıldığında sektörün müthiş bir performans gösterdiği açık şekilde görülüyor. ‘Ek vergi mucizesi’ olarak da adlandırılabilecek uygulama, pozitif etkilerini esas olarak istihdam, yeni yatırım ve cari katkı olmak üzere 3 temel alanda gösterdi.

17.5 MİLYAR TL YATIRIM

Tekstil ve hazır giyim sektöründe faaliyet gösteren şirketler ile pek çok ildeki sanayi ve ticaret odalarının desteğiyle 2010 yılında Ekonomi Bakanlığı’na yapılan başvuru ertesinde ilk aşamada Temmuz 2011 ayında dokuma kumaş ile örme ve dokuma konfeksiyon ürünlerinin ithalatına ek vergi uygulaması getirildi. Ardından örme kumaşı da kapsayacak şekilde genişletilen ek vergi kararı sektörde faaliyet gösteren tüm üreticiler için önemli faydalar sağladı. Bu yeni dönemde tekstil ve hazır giyim sektörü adeta önemli bir yatırım hamlesi gerçekleştirdi. Nitekim sektörün 2011 yılı başından 2014 Nisan ayına kadar geçen dönemde gerçekleştirdiği yatırımlar 17.5 milyar TL’yi aştı. Ek vergi kararı öncesinde tüm imalat sanayi içinde gerçekleştirilen yatırımlar içindeki payı yüzde 7’lere kadar gerileyen sektör, ek vergi ertesindeki dönemde bu payını yüzde 20’lerin üstüne taşıdı. Adana, Bursa, Denizli, Gaziantep, Tekirdağ gibi tekstil bölgelerinin yanı sıra bir çok farklı şehirde yeni yatırımlarla, tezgahlar yeniden can buldu.

165 BİN YENİ İSTİHDAM

Ek vergi kararının yürürlüğe girdiği dönemde tekstil ve konfeksiyon sektöründe 763 bin 866 kişi olan kayıtlı istihdam sayısı, kararın yürürlüğe girmesiyle birlikte büyük bir hızla artmaya başladı. Şubat 2014 itibariyle istihdamda elde edilen yüzde 21’lik artış ile 165 binden fazla kişiye yeni iş sağlandı. Böylece sektörde toplam çalışan sayısı 928 bini aşarak 1 milyon sınırına yaklaştı. Tekstil sektörü ek vergi uygulamasından sonraki 31 ay boyunca her ay ortalama 5 binden fazla kişiye iş yarattı. Yaratılan 165 bin kişilik fazladan istihdamın otomotiv, ana metal, mobilya gibi diğer imalat sanayi sektörlerinde çalışan toplam istihdamdan daha fazla olması alınan kararın istihdam açısından neredeyse yepyeni bir sektör yaratacak kadar etkili olduğunu da açıkça ortaya koyuyor.

EK vergi uygulamasından sonraki 31 ay boyunca her ay ortalama 5 binden fazla kişiye iş sağlandı. Böylece toplamda 165 bini bulan yeni iş imkanı ile ek vergilerin istihdamda yeni sektör yaratacak kadar etkili olduğu ortaya çıktı.

Hazine’ye 1 milyar 770 milyon dolar katkı sağlandı

EK vergi ertesinde elde edilen kazanımlardan biri de gerçekleştirilen ithalat ve istihdam nedeniyle devlete sağlanan mali katkılar oldu. Hazine; uygulamaya konan ek gümrük vergileri, Maliye; istihdam edilen kişilerin ödediği gelir vergisi, Sosyal Güvenlik Kurumu; işçi ve işverenler tarafından yapılan prim ödemeleri nedeniyle önemli gelirler elde etti. Ek vergi ertesinde geçen 33 aylık dönemde Maliye Bakanlığı’nın fazladan 1.77 milyar dolarlık ek gümrük vergisi geliri elde ettiği tahmin ediliyor. Devlet kurumlarına 31 ayda gelir vergisi ve SGK primi kapsamında yapılan ödemeler, çalışma imkanı yaratılan 165 bin kişinin asgari ücret üzerinden istihdam edildiği varsayıldığında dahi 1.2 milyar TL’ye yaklaştı.

Dış ticaret dengesine katkı

EK vergi kararının en önemli getirilerinden biri de sektörün dış ticaret dengesinde görülen olumlu gelişmeler oldu. Karar ertesinde haksız ithalatın engellenmesiyle azalan ithalat ve sürdürülebilir şekilde artmaya devam eden ihracatın da etkisiyle sektörlerin net döviz girdisinde Cumhuriyet tarihi rekoru kırıldı. 2013 yılında sektör 15.3 milyar dolarlık net döviz girdisi sağladı. Ek vergi kararı öncesinde 2010 yılında 10 milyar dolara kadar gerileyen net döviz girdisi alınan kararın etkisiyle hızla artarak, 2011 yılında 11.3 milyar dolar, 2012 yılında ise 14.3 milyar dolar olarak gerçekleşti. Sektörün 2013 yılında yarattığı 15.3 milyar dolarlık dış ticaret fazlası, Türkiye’de diğer dış ticaret fazlası veren sektörlerin toplamının 3 katından daha fazla. Tekstil, hazır giyim sektörü ek vergi ertesinde sağladığı 41 milyar dolar cari katkı ile küresel anlamda önemli likitide sorunlarının yaşandığı dönemde Türkiye’nin cari açığının azaltılmasında önemli bir rol oynadı.

2014’te 16 milyar dolar cari katkı bekleniyor (Milyar Dolar)

İthalat İhracat Cari Katkı
2009 8.4 19.3 10.9
2010 11.9 21.9 10.0
2011 13.7 25.0 11.3
2012 11.3 25.6 14.3
2013 12.5 27.8 15.3
2014* 4.5 9.9 5.3

*İlk 4 ay
2013’te 15.3 milyar dolar cari katkı sağlayan tekstil ve hazır giyimde bu rakamın 2014’ün tamamında 16 milyar dolar olması bekleniyor.

Tekstil-hazır giyim ihracatı
28.6 milyar dolar

928 bin
Sektörün kayıtlı istihdamı

EK VERGİLERLE 165 BİNDEN FAZLA KİŞİYE İŞ SAĞLANDI

Ağustos 2011
763.9

Ağustos 2012
846.4

Ağustos 2013
894.9

Şubat 2014
928.9

Sağlanmış artış
165.1

Kaynak:SGK

İSTİHDAM

Kayıtlı çalışan sayısı
928 bin
Sağlanan yeni istihdam
165 bin
İstihdam artışı
%21

YENİ YATIRIM

4 yıllık yeni yatırım
17.5 milyar TL
İmalat sanayi içindeki yeni yatırım payı
%20
Bir önceki 4 yıllık döneme göre artış
%100

CARİ KATKI

Ağustos 2011-Nisan 2014 ihracatı
74 milyar $
Sektörün aynı dönemde ithalatı
33 milyar $
Sektörün sağladığı cari katkı
41 milyar $

VERGİ GELİRİ

Fazladan gümrük vergisi geliri
1.77 milyar $
Yeni istihdamla ödenen gelir vergisi ve SGK primi
1.2 milyar TL

SEKTÖRDEN GÖRÜŞLER

Bir ara ithalat cenneti gibiydik

Abdulkadir Konukoğlu (TOBB Tekstil Sanayi Meclisi Başkanı): Tekstil ve hazır giyim sektörüne yönelik uygulanmaya başlayan ek vergilerin özellikle işsizliğin azalmasına büyük faydası oldu. Ek vergilerden sonra Gaziantep dahil tüm tekstil ve hazır giyimin yoğun olduğu illerde kapanan küçük işletmelerin geri döndüğünü, yeni işletmelerin açıldığını gördük. Türkiye’nin bütün çabası işsizliği azaltmak, refahı artırmak ve cari açığı azaltmak. Ek vergilerle bütün bu çabalara büyük katkı yapıldı. Bir dönem Türkiye neredeyse ithalat cennetine dönmüştü, adeta bir serbest bölge gibi, herşeyi ithal etmek mümkündü.

Atölyeler birer birer açılıyor

Müjdat Keçeci (Denizli Sanayi Odası Başkanı): Tekstil ve hazır giyim sektörüne ek vergi getirilmesini en çok isteyen sanayi odası bizdik. Çünkü ek vergilerden önce Denizli’de dokuma tezgahları adeta durma noktasına gelmişti. Atölyelerimiz bir bir kapanıyor, insanlar işlerini kaybediyordu. Ek vergilerden sonra ise hem kapanan atölyeler yeniden faaliyete geçti, kapasite artırımları yapıldı hem de sektöre yeni oyuncular geldi. Bu tür vergi uygulamaları dünyada her ülkede uygulanıyor. Bu uluslararası ticarette bilinen bir gerçek. Dolayısıyla Türkiye bu vergilerle adeta sektörünü kurtardı.

Sektör yeniden canlandı

Yaşar Küçükçalık (TETSİAD Başkanı): Ek vergiler öncesinde Denizli adeta bitmişti. Oysa şimdi bölge yeniden canlandı. Sanayimizi ayakta tutacak önlemleri her zaman almalıyız, ama vergilerle rehavete kapılmamalıyız. Türkiye ne yazık ki hazır giyimde kullanılan polyesterli mallarda istediği gelişimi gösteremedi. Hazır giyimde yapay elyaflı ürünlerde maalesef Türkiye sınıfta kaldı. Yurtdışındaki üreticiler büyümesini sürdürürken, bizde hala ithalatı savunanlar olması beni çok şaşırtırıyor. Bunu savunanlar ithalatın yararlarını rakamlarla ortaya koysunlar, biz de hepimiz üretimi bırakıp, ithalata başlayalım.

İthalat 20 milyar $’a çıkacaktı

Zeki Kıvanç (Adana Sanayi Odası Başkanı): Ek vergi gelmeden önce kapanan tekstil fabrikalarının makineleri yok pahasına 3’üncü dünya ülkelerine satılıyordu. Bu karar alınmasaydı 2013 yılında gerçekleştirilen 12 milyar dolarlık ithalat 20 milyar doların üzerine çıkacak, bugün için 900 bini aşan kayıtlı istihdam 600 binlerin altına gerileyecekti. Adana, Antep, Denizli, Bursa, İzmir’deki binlerce tezgah hurdaya çıkacaktı. Vergi öncesi söylenenlerin aksine ihracatımız çift haneli olarak artmaya devam ediyor. Bu tür vergiler dünyanın her yerinde var, o nedenle istihdam yoğun diğer sektörlerde de uygulanmalı.