Ecevit 1998’de beni DSP’ye çağırdı, ’TÜSİAD’la farkımız kalmadı’ dedi
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Ocak 14, 2009 00:00
TÜSİAD’da kurucu başkan Feyyaz Berker’in 9 yıllık görev dönemini anlatan iki kitabın tanıtım toplantısında konuşan DYP-SHP koalisyonunun Dışişleri Bakanı Prof. Emre Gönensay, bir anısını "1998’de DYP’den ayrıldım. Bağımsız kalınca Sayın Ecevit beni DSP’ye çağırdı.Çağırırken de, ’Artık TÜSİAD ile aramızda pek fark yok’ dedi" sözleriyle aktardı.
DYP-SHP koalisyonunda Dışişleri Bakanlığı görevinde bulunan Prof. Emre Gönensay, TÜSİAD’ın 1979’da Ecevit Hükümeti’ne karşı yayınladığı ilanların metin yazarları arasında bulunduğunu hatırlatarak, "1998’de DYP’den ayrılıp, bağımsız kaldım. O günlerde Sayın Bülent Ecevit beni çağırdı, DSP’ye katılmamı istedi. Masasının üzerindeki kitapları ve parti programını gösterip, ’Artık TÜSİAD ile farkımız kalmadı’ dedi. Kendisine teşekkür edip bağımsız kalmayı seçtim" dedi.
TÜSİAD’ın ilk 10 yılı
Uzun yıllar 9’uncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’e ekonomi danışmanlığı da yapan, Boğaziçi Üniversitesi’nin önde gelen öğretim üyeleri arasında bulunan Prof. Emre Gönensay, eski Başbakanlardan Bülent Ecevit’le ilgili anısını, "TÜSİAD’ın İlk On Yılı: 1970-1980" başlıklı iki kitabın tanıtımı sırasında anlattı. Türk Sanayici ve İşadamları Derneği’nin (TÜSİAD) Nisan 1971’deki kuruluşundan itibaren 9 yıl boyunca başkanlığını yürüten Tekfen Holding’in kurucularından Feyyaz Berker, kendi dönemiyle ilgili anıları iki ayrı kitapta toplattı. Feyyaz Berker’le TÜSİAD’da ilk dönemlerinde Genel Sekreterlik yapan Güngör Uras’ın imzasını taşıyan birinci kitap için, "Fikir Üreten Fabrika" başlığı uygun görüldü. Araştırmacı Mehmet Altun’un kaleme aldığı ikinci kitap "Ortak Aklı Ararken" başlığıyla yayınlandı. Doğan Kitap’tan çıkan kitaplar, yarından itibaren satışa sunulacak.
İlanı yazan ekip
Feyyaz Berker’in kitapların tanıtımı için düzenlediği sohbet toplantısında, TÜSİAD’ın 1979 Nisan ayında Ecevit Hükümeti döneminde, "Gerçekçi Çıkış Yolu" başlığını taşıyan ilanları da gündeme geldi. Prof. Emre Gönensay, o dönemden beri, "TÜSİAD’ın Ecevit Hükümeti’ni deviren ilanları" diye anılan ilanları kaleme alan ekipte kendisiyle birlikte Prof. Memduh Yaşa ve Prof. Nevzat Yalçıntaş’ın görev aldığını anlattı.
24 Ocak’a baz oldu
Feyyaz Berker, Bülent Ecevit’le Robert College’den arkadaş olduğunu, TÜSİAD’ın ilanlarının hükümeti devirmeye yönelik düşünülmediğini tekrarladı. Berker, ilanların yayınlanmasından önce Bülent Ecevit’e bilgi verildiğini, ancak başlangıçta önemsemediğini vurguladı. Prof. Emre Gönensay da, TÜSİAD’ın ilanlarında yer alan görüşlerin, dönemin DPT Müsteşarı Turgut Özal’ın mimarlığında Türkiye’de serbest piyasa ekonomisinin devreye girmesinin yolunu açan 24 Ocak 1980 kararlarına temel oluşturduğunu savundu.
24 Ocak’ı savundum Ecevit beni ’Besim Demirel’ yaptı
PROF. Emre Gönensay, Nejat Eczacıbaşı’nın kurduğu Ekonomik ve Sosyal Etüdler Konferans Heyeti’nin (şimdiki TESEV) toplantılarını anımsatarak, "1969’da Prof. Mustafa Aysan ve Prof. Anne Krueger’le (daha sonra Uluslararası Para Fonu-IMF Birinci Başkan Yardımcılığı yaptı) bir konferans vesilesiyle biraraya geldik. Turgut Özal’ı da çağırdık. Üçümüz birlikte sabaha kadar Turgut Özal’a serbest piyasa ekonomisi anlattık. Özal, daha sonra Dünya Bankası’na gitti. Oradaki çalışmaları da sanırım etkiledi. 24 Ocak 1980 kararlarının mimarlığını yaptı" dedi. Prof. Besim Üstünel de, 24 Ocak kararlarından söz açılınca, Bülent Ecevit’le ilgili şu anısını aktardı: "24 Ocak kararları açıklandığında benim de içinde bulunduğu CHP’nin Genel Başkanı Bülent Ecevit, çok sert eleştirdi. Grupta, 24 Ocak kararlarının doğru yanları olduğunu anlattım. Sayın Ecevit’in tikleri arttı. Benden sonra kürsüye çıkınca, dil sürçmesi gibi yapıp, ’Besim Demirel’i dinledik’ dedi.
Kimse yanaşmadı 9 yıl başkan kaldım
FEYYAZ Berker, "TÜSİAD’da 9 yıl başkanlık yapmanız kimsenin talip olmamasından mı kaynaklandı" sorusunu şöyle yanıtladı: "Kimse talip olmadı. Vehbi Koç bir gün ’Artık ben bırakıyorum’ deyince, ben de başkanlıktan ayrılmaya karar verdim. Aslında Vehbi Koç, Nejat Eczacıbaşı ve ben hep birlikte çalışırdık. Ben ayrılmak istediğimi söyleyince arayış başladı. En sonunda Ali Koçman’a yöneldik. Ali Koçman’ı epey bastırarak ikna edip seçtik."
Yayını durdurulan 3 ilan kitaba girdi
TÜSİAD’ın kurucu Başkanı Feyyaz Berker, 1979 Nisan ayında Ecevit Hükümeti görevdeyken verdikleri ilanlarla ilgili şu değerlendirmeyi yaptı: "O ilanlar hazırlandığında TÜSİAD’ın 120 üyesinin tek tek onayı alındı. Tüm üyelerimiz imza koydu. Hazırlanan ilanları TÜSİAD’ın kurucularından ve Yüksek İstişare Konseyi Başkanlığı yapmış işadamlarından Nejat Eczacıbaşı, Sıkıyönetim Komutanlığı’na götürdü. Yayın için onların izni alındı. O sırada Sayın Bülent Ecevit’e de ilanlarla ilgi bilgi gitti. Biz 7 gün sürecek ilanlar hazırlatmıştık. 4’ü yayınlandıktan sonra durduruldu. 3’ünü yayınlayamadık. Yayınlayamadığımız ilanları şimdi kitabımıza koyduk."
O ilanlarda neler vardı
TÜSİAD’ın ’Ecevit Hükümeti’ni deviren ilanlar’ diye anılan ilanları 7 gün sürecekti. Ancak 4’ü yayınlandıktan sonra durduruldu. TÜSİAD’ın yayınlayamadığı ama kitapta yer alan üç ilanda verilen mesajlar özetle şöyle:
Ekonomik Özgürlük ve Dışa Bağımlılık başlığını taşıyan ilanda, ’Dışa bağımlılık’ konusuna ağırlık verilerek, şöyle denildi: "ABD’yi, Japonya’yı, İsviçre’yi ele alalım. Bu ileri ülkeler şu da bu alanda şu ya da bu oranda hep dışa bağlıdır. Bu ülkelerin insanları özgür yaşamakta, imrenilecek bir hayat düzeyi sürmekteler. Yoksun olduğumuz teknoloji ve karşılıklı menfaate dayalı yabancı yatırımlar, ülkemiz için dış yardımlardan muhakkak ki çok daha yararlıdır. Vazgeçilmez ihraç malarını bolca yaratabildiğimiz gün, dış da bize bağımlı olacaktır."
Çözüm Ararken başlığını taşıyan ilanda ise "Ülkenin yönetiminden sorumlu müesseselerin tümü bir yana atılarak politikacıların çevresinde, politikaya bulaşmış, sorumluluğu olmayan, sınırlı sayıda teorisyenlerin hazırladıkları, gerçekçi olmayan reçetelerin pahalı faturaları 45 milyon kişiye ödetilemez. Gerçekçi olmayan dağınık müdahaleler ve sadece zam ile ekonomi kurtulamaz" deniliyor.
Kurtuluş Önleyici Önlemlerde Değil, Üretici Yöntemlerde’dir başlığını taşıyan son ilanda ise şu mesaj göze çarpıyor: "Bunalımın nedeni, politikanın hep ekonomiden önde tutulduğu yurdumuzda sürüp giden politik savurganlıktır. Artık politika, ulusal ekonomik çıkarlardan önce gelmemelidir. Ülkemizi refaha önleyici önlemler değil, üretici yöntemler eriştirecektir."
Vergisini ödemeyeni almıyorduk
FEYYAZ Berker, TÜSİAD’ın kuruluş yıllarını anlatırken, üyelik koşullarına, "O dönemde tüm üyelere, ’ödediğin vergiyi açıkla, vergi borcun olmamalı’ kuralı getirdik" sözleriyle değindi. Berker, TÜSİAD’ın üniversitelerdeki mütevelli heyetine benzer bir "başkanlar kurulu" olduğuna dikkat çekerek, şunları söyledi: "İstedik ki başkanlık için kırıcı yarışlar olmasın. Nasıl ki vakıf üniversitelerinde rektörü mütevelli heyeti belirliyor, TÜSİAD’da da başkanlık öyle belirlensin."
Berker, Eczacıbaşı ve Koç’un evinde art arda bomba patladı
KİTAPTA 1979 yılının ekim ayı başında TÜSİAD yöneticileri Vehbi Koç, Nejat Eczacıbaşı ve Feyyaz Berker’in konutlarının çevresinde bombalar patladığı da anlatılıyor. Bombaları atanlar ise belirlenemiyor. Vehbi Koç’un evde olmadığı bir sırada Sarıyer’deki yazlık konutun bahçe duvarı dışında patlatılan bomba fazla hasara yol açmaz. Nejat Eczacıbaşı’nın Yeniköy’deki konutu da geniş bir bahçe içinde olduğundan, bahçe duvarı dışında patlatılan bomba konuta zarar vermez. TÜSİAD Başkanı Feyyaz Berker’in konutu ise ciddi hasar görür. Berker ve ailesi büyük bir tehlike atlatır. Bebek’teki konutun bahçesine ana yoldan fırlatılan bomba, yol tarafındaki camlı bölümün camlarını parçalayarak konutun içine düşer ve gürültüyle patlar.
TÜSİAD’ın ilk 10 yılı
Uzun yıllar 9’uncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’e ekonomi danışmanlığı da yapan, Boğaziçi Üniversitesi’nin önde gelen öğretim üyeleri arasında bulunan Prof. Emre Gönensay, eski Başbakanlardan Bülent Ecevit’le ilgili anısını, "TÜSİAD’ın İlk On Yılı: 1970-1980" başlıklı iki kitabın tanıtımı sırasında anlattı. Türk Sanayici ve İşadamları Derneği’nin (TÜSİAD) Nisan 1971’deki kuruluşundan itibaren 9 yıl boyunca başkanlığını yürüten Tekfen Holding’in kurucularından Feyyaz Berker, kendi dönemiyle ilgili anıları iki ayrı kitapta toplattı. Feyyaz Berker’le TÜSİAD’da ilk dönemlerinde Genel Sekreterlik yapan Güngör Uras’ın imzasını taşıyan birinci kitap için, "Fikir Üreten Fabrika" başlığı uygun görüldü. Araştırmacı Mehmet Altun’un kaleme aldığı ikinci kitap "Ortak Aklı Ararken" başlığıyla yayınlandı. Doğan Kitap’tan çıkan kitaplar, yarından itibaren satışa sunulacak.
İlanı yazan ekip
Feyyaz Berker’in kitapların tanıtımı için düzenlediği sohbet toplantısında, TÜSİAD’ın 1979 Nisan ayında Ecevit Hükümeti döneminde, "Gerçekçi Çıkış Yolu" başlığını taşıyan ilanları da gündeme geldi. Prof. Emre Gönensay, o dönemden beri, "TÜSİAD’ın Ecevit Hükümeti’ni deviren ilanları" diye anılan ilanları kaleme alan ekipte kendisiyle birlikte Prof. Memduh Yaşa ve Prof. Nevzat Yalçıntaş’ın görev aldığını anlattı.
24 Ocak’a baz oldu
Feyyaz Berker, Bülent Ecevit’le Robert College’den arkadaş olduğunu, TÜSİAD’ın ilanlarının hükümeti devirmeye yönelik düşünülmediğini tekrarladı. Berker, ilanların yayınlanmasından önce Bülent Ecevit’e bilgi verildiğini, ancak başlangıçta önemsemediğini vurguladı. Prof. Emre Gönensay da, TÜSİAD’ın ilanlarında yer alan görüşlerin, dönemin DPT Müsteşarı Turgut Özal’ın mimarlığında Türkiye’de serbest piyasa ekonomisinin devreye girmesinin yolunu açan 24 Ocak 1980 kararlarına temel oluşturduğunu savundu.
24 Ocak’ı savundum Ecevit beni ’Besim Demirel’ yaptı
PROF. Emre Gönensay, Nejat Eczacıbaşı’nın kurduğu Ekonomik ve Sosyal Etüdler Konferans Heyeti’nin (şimdiki TESEV) toplantılarını anımsatarak, "1969’da Prof. Mustafa Aysan ve Prof. Anne Krueger’le (daha sonra Uluslararası Para Fonu-IMF Birinci Başkan Yardımcılığı yaptı) bir konferans vesilesiyle biraraya geldik. Turgut Özal’ı da çağırdık. Üçümüz birlikte sabaha kadar Turgut Özal’a serbest piyasa ekonomisi anlattık. Özal, daha sonra Dünya Bankası’na gitti. Oradaki çalışmaları da sanırım etkiledi. 24 Ocak 1980 kararlarının mimarlığını yaptı" dedi. Prof. Besim Üstünel de, 24 Ocak kararlarından söz açılınca, Bülent Ecevit’le ilgili şu anısını aktardı: "24 Ocak kararları açıklandığında benim de içinde bulunduğu CHP’nin Genel Başkanı Bülent Ecevit, çok sert eleştirdi. Grupta, 24 Ocak kararlarının doğru yanları olduğunu anlattım. Sayın Ecevit’in tikleri arttı. Benden sonra kürsüye çıkınca, dil sürçmesi gibi yapıp, ’Besim Demirel’i dinledik’ dedi.
Kimse yanaşmadı 9 yıl başkan kaldım
FEYYAZ Berker, "TÜSİAD’da 9 yıl başkanlık yapmanız kimsenin talip olmamasından mı kaynaklandı" sorusunu şöyle yanıtladı: "Kimse talip olmadı. Vehbi Koç bir gün ’Artık ben bırakıyorum’ deyince, ben de başkanlıktan ayrılmaya karar verdim. Aslında Vehbi Koç, Nejat Eczacıbaşı ve ben hep birlikte çalışırdık. Ben ayrılmak istediğimi söyleyince arayış başladı. En sonunda Ali Koçman’a yöneldik. Ali Koçman’ı epey bastırarak ikna edip seçtik."
Yayını durdurulan 3 ilan kitaba girdi
TÜSİAD’ın kurucu Başkanı Feyyaz Berker, 1979 Nisan ayında Ecevit Hükümeti görevdeyken verdikleri ilanlarla ilgili şu değerlendirmeyi yaptı: "O ilanlar hazırlandığında TÜSİAD’ın 120 üyesinin tek tek onayı alındı. Tüm üyelerimiz imza koydu. Hazırlanan ilanları TÜSİAD’ın kurucularından ve Yüksek İstişare Konseyi Başkanlığı yapmış işadamlarından Nejat Eczacıbaşı, Sıkıyönetim Komutanlığı’na götürdü. Yayın için onların izni alındı. O sırada Sayın Bülent Ecevit’e de ilanlarla ilgi bilgi gitti. Biz 7 gün sürecek ilanlar hazırlatmıştık. 4’ü yayınlandıktan sonra durduruldu. 3’ünü yayınlayamadık. Yayınlayamadığımız ilanları şimdi kitabımıza koyduk."
O ilanlarda neler vardı
TÜSİAD’ın ’Ecevit Hükümeti’ni deviren ilanlar’ diye anılan ilanları 7 gün sürecekti. Ancak 4’ü yayınlandıktan sonra durduruldu. TÜSİAD’ın yayınlayamadığı ama kitapta yer alan üç ilanda verilen mesajlar özetle şöyle:
Ekonomik Özgürlük ve Dışa Bağımlılık başlığını taşıyan ilanda, ’Dışa bağımlılık’ konusuna ağırlık verilerek, şöyle denildi: "ABD’yi, Japonya’yı, İsviçre’yi ele alalım. Bu ileri ülkeler şu da bu alanda şu ya da bu oranda hep dışa bağlıdır. Bu ülkelerin insanları özgür yaşamakta, imrenilecek bir hayat düzeyi sürmekteler. Yoksun olduğumuz teknoloji ve karşılıklı menfaate dayalı yabancı yatırımlar, ülkemiz için dış yardımlardan muhakkak ki çok daha yararlıdır. Vazgeçilmez ihraç malarını bolca yaratabildiğimiz gün, dış da bize bağımlı olacaktır."
Çözüm Ararken başlığını taşıyan ilanda ise "Ülkenin yönetiminden sorumlu müesseselerin tümü bir yana atılarak politikacıların çevresinde, politikaya bulaşmış, sorumluluğu olmayan, sınırlı sayıda teorisyenlerin hazırladıkları, gerçekçi olmayan reçetelerin pahalı faturaları 45 milyon kişiye ödetilemez. Gerçekçi olmayan dağınık müdahaleler ve sadece zam ile ekonomi kurtulamaz" deniliyor.
Kurtuluş Önleyici Önlemlerde Değil, Üretici Yöntemlerde’dir başlığını taşıyan son ilanda ise şu mesaj göze çarpıyor: "Bunalımın nedeni, politikanın hep ekonomiden önde tutulduğu yurdumuzda sürüp giden politik savurganlıktır. Artık politika, ulusal ekonomik çıkarlardan önce gelmemelidir. Ülkemizi refaha önleyici önlemler değil, üretici yöntemler eriştirecektir."
Vergisini ödemeyeni almıyorduk
FEYYAZ Berker, TÜSİAD’ın kuruluş yıllarını anlatırken, üyelik koşullarına, "O dönemde tüm üyelere, ’ödediğin vergiyi açıkla, vergi borcun olmamalı’ kuralı getirdik" sözleriyle değindi. Berker, TÜSİAD’ın üniversitelerdeki mütevelli heyetine benzer bir "başkanlar kurulu" olduğuna dikkat çekerek, şunları söyledi: "İstedik ki başkanlık için kırıcı yarışlar olmasın. Nasıl ki vakıf üniversitelerinde rektörü mütevelli heyeti belirliyor, TÜSİAD’da da başkanlık öyle belirlensin."
Berker, Eczacıbaşı ve Koç’un evinde art arda bomba patladı
KİTAPTA 1979 yılının ekim ayı başında TÜSİAD yöneticileri Vehbi Koç, Nejat Eczacıbaşı ve Feyyaz Berker’in konutlarının çevresinde bombalar patladığı da anlatılıyor. Bombaları atanlar ise belirlenemiyor. Vehbi Koç’un evde olmadığı bir sırada Sarıyer’deki yazlık konutun bahçe duvarı dışında patlatılan bomba fazla hasara yol açmaz. Nejat Eczacıbaşı’nın Yeniköy’deki konutu da geniş bir bahçe içinde olduğundan, bahçe duvarı dışında patlatılan bomba konuta zarar vermez. TÜSİAD Başkanı Feyyaz Berker’in konutu ise ciddi hasar görür. Berker ve ailesi büyük bir tehlike atlatır. Bebek’teki konutun bahçesine ana yoldan fırlatılan bomba, yol tarafındaki camlı bölümün camlarını parçalayarak konutun içine düşer ve gürültüyle patlar.