E-Türkiye raporu

AB Yolunda Bilgi Toplumu ve E-Türkiye başlıklı rapor, TÜSİAD Bilgi Toplumu ve Yeni Teknolojiler Komisyonu ile bu komisyona bağlı Bilgi Teknolojileri ve Telekomünikasyon, Bilim ve Araştırma ve Yeni Ekonomi çalışma grupları tarafından hazırlandı.

Sabancı Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Cemil Arıkan ve ODTÜ Öğretim üyesi Prof. Dr. Metin Durgut'un katkıda bulundukları rapor, Bilgi Teknolojileri ve Telekomünikasyon çalışma grubu üyeleri Ali Akurgal ve Selim Sarper tarafından derlendi.

EMEKÇİ TOPLUMUNDAN BİLGİ TOPLUMUNA

Sanayinin katma değerini işçilik ağırlıklı olmaktan fikri mülkiyet ağırlıklı olmaya götürecek, ekonomiyi üretim-tüketim ekonomisinden bilgi ekonomisine taşıyacak, toplumu da emekçi toplumundan bilgi toplumu olma yoluna yönlendirecek dönüşümün önünün açılması gerektiği vurgulanan raporda, bu gerçekleşmezse Türkiye'nin sanayi devriminden sonra bilgi devrimini de Avrupa ile birlikte yaşamakta gecikeceği kaydedildi.

Raporda, "Dahası eğer geri kalma, korkulduğu gibi arayı kapatmayı olanaksız kılacak kadar büyürse bilgi uçurumunun öbür yakasında kalmamız söz konusu olacak, o zaman üçüncü dünya ülkeleri arasında yer almak kaçınılmaz olacaktır" denildi.

Raporda, bilgi toplumuna ulaşma yolundaki hedefler de şöyle sıralandı:

"Toplumun her kesimi kısıtsız olarak ve katlanabileceği bir bedel karşılığında bilgiye ulaşabilmelidir. Orta ve uzun vadede sürdürülebilir ekonomik büyüme yakalayabilmek için araştırma ve teknolojiye gereken önem verilmelidir. İnsan kaynaklarımızın iyileştirilmesi gerekmektedir.

Küreselleşme akımı ile artması kaçınılmaz olan beyin göçünü durduracak, tersine çevirecek önlemler belirlenmeli ve uygulanmalıdır. AB ile uyum gözetilmelidir."

İLGİ MAGAZİNSEL MERAKI GEÇEMEDİ

Raporun altyapı ile ilgili bölümünde yazılım sektörünün bilgi toplumunun altyapısını oluşturan temel endüstrilerden biri olduğu vurgulanarak, şu görüşlere yer verildi:

"Ancak bu ilgi henüz gazete ve dergilerin bilim-teknik köşelerinin veya Bill Gates'in zenginliğinin oluşturduğu magazinsel merakın ötesine geçememiştir. Bunun nedeni yazılımın hala ülkemizin ekonomisinde önemli bir yer işgal etmiyor olmasıdır. Halbuki, Türkiye'deki telekom sektörünün kırsal santrallar için kendi işletim sistemini yazması yıllar öncesine rastlamaktadır."

Türkiye'deki telekomünikasyon sektörünün de değerlendirildiği raporda, Türkiye'nin yararına olan yaklaşımın, tekelsiz düzene geçiş sürecini hisse satışı ile birlikte yürütmek olarak vurgulandı.

Kamuoyunda 2003 yılı sonunda tekelsiz düzene geçileceğinden Türk Telekom hisselerinin bir an önce satılması gerektiği, aksi taktirde değerinin kalmayacağı gibi bir izlenim oluşturulduğu belirtilen raporda, bu yaklaşımla yapılacak bir özelleştirme düşüncesinin yanlış olduğu savunuldu.

Böyle bir durumun ticari ve hukuki açılardan birçok sakıncalara yol açacak kamu tekeli yerine özel tekel yaratma sonucunu doğurmaya aday olduğu kaydedilen raporda, tekelden arındırılmış hareketli bir pazarda iyi yapılanacak ve sunulan yeni hizmetlere omurga hizmeti vererek cirosunu artıracak bir Türk Telekom'un değerinin daha da artacağı bildirildi.

Türk Telekom'un önemine ve büyüklüğüne sahip bir şirketin hisselerinin Borsa'da işlem görmemesinin düşünülemeyeceği dile getirilen raporda, "Gündeme gelen altın hisse çözümlerinin yanı sıra ortak edinme stratejisi içinde Türk Telekom hisselerinin hızla halka da açılması gerekir" denildi.

Türkiye genelinde AB'ye uyumlu olarak çıkarılacak ya da hükümleri düzenlenecek bir kanunla sayısal imzanın standardizasyonun sağlanması ve bunun onay makanının da belirlenmesi istenen raporda, sanal noter kurumunun düzenlenmesinde de AB'ye uyumun gözetilmesi gerektiği bildirildi.

eTÜRKİYE

AB'nin hazırladığı eEurope eylem planından esinlenilen raporun eTürkiye bölümünde hükümetin en önemli rolünün bilgi çağı yeteneklerini bizzat kendisinin kullanması olduğu vurgulandı.

Mevzuatın hızla güncellenmesi istenen ve Türkiye'nin öncelikli olarak ileriye dönük bir plan ve bununla barışık stratejilere kavuşturulmasının gerekli olduğu anlatılan raporda, yeni altyapı ve hizmetlerin ülkenin her köşesine ulaşmasının sağlanması ve insan kaynağı açığının kapatılmasının büyük önem taşıdığı belirtildi.

Raporda insan kaynağı açığının kapatılması yönünde kısa dönemde, işten çıkartılanlara bilgi teknolojileri ile ilgili teknik bir eğitim ve sertifika alma olanağı sağlanması da önerildi.

ASKERDE BİLGİSAYAR EĞİTİMİ

Ulusal bilgi uçurumunun engellenmesi yönünde, insan kaynağı gelişimine katkısı olan şirketler güçleninceye kadar internet hizmetlerine konulan verginin yüzde 1'e düşürülmesi talep edilen raporda, uzun dönemde ise yabancı dil eğitiminin çeşitlendirilmesi gibi önerilerin yanı sıra askerlikte bilgisayar becerileri kazandırılması ve sertifikalandırılması için Silahlı Kuvvetler'le işbirliği yapılabileceği de yer aldı.

Raporda eDevlet'e geçiş aşamasında yapılması gerekenler de şöyle sıralandı: "Bilgisayar ile internet erişimine alternatif olarak TV, kiosk ve cep telefonu gibi araçların yeni sistem ile tümleştirilmesi. 2004 yılına kadar Türk Telekom'un tekelinde kalacak olan altyapı hizmetlerinin bu tarihten önce rekabete açılması.

İnternet gelişimini yaymak amacıyla çalışan firmalara vergi indirimi uygulanarak çalışmalarına ekonomik katkı ve teşvik sağlanması. Daha fazla okula internetin sokulması. Kırsal kesimde yaşayan vatandaşlara düşük ücretli ya da ücretsiz bilgisayar sağlanması ve her eve internet bağlantısının sokulması.

Özürlü vatandaşlara çağrı merkezleri ile yardımı ile sesli rehberlik hizmetlerinin verilmesi ve işlemlerinin yürütülmesi. Bir kısım yerel yönetimlerin uyguladığı ve Emekli Sandığı Sağlık Projesi kapsamında da uygulanması planlanan akıllı kart sisteminin eDevlet uygulamalarına geçişte tümleştirilmesinin sağlanması ve varolan uygulamaları terketmek yerine onların üstüne yenilerinin kurulması.

Her bireye eDevlet uygulamalarının tümünde geçerli olacak tek bir numara verilerek işlemlerin kolaylaştırılmasının sağlanması. Amerika'da uygulanan Access Amerika modelinin Türkiye'ye model olarak alınması.

Doğum, eğitim, çalışma hayatı, emeklilik işlemleri ve her türlü kamu hizmetinin belli bir sıra ve düzen içinde verileceği bir eDevlet portalının kurularak tek bir site üzerinden işlerlik kazandırılması. eDevlet uygulamasının bir devlet politikası haline getirilerek sistemleştirilmesi."