E-ticareti tükettik mi?
Güncelleme Tarihi:
Türkiye'de son yıllarda sayısı giderek artan e-ticaret sektörü girişimlerinin bazıları başarısızlıkla sonuçlanırken, bazıları yerli ve yabancı yatırımcının göz bebeği olmaya devam ediyor. Son aylarda Vipdukkan, Pabbuc gibi platformların da aralarında bulunduğu pek çok online alışveriş sitesi iflas etti. Ancak dün Alman Burda Grubu'nun Lidyana.com'a 12 milyon liralık yatırım yapması, “Peki batanlar nerede hata yaptı” tartışmalarını gündeme getirdi. Turkcell’deki yöneticilik pozisyonundan ayrıldıktan bir süre sonra Evoria.com ile NeoTekno.com’u kuran Levent Burak Demiralp ile sektörü değerlendirdik. Demiralp," şimdi bildiklerimi başta bilseydim bu işe girer miydim emin değilim" diye konuştu.
Online alışveriş siteleri Evoria.com ve NeoTekno.com’un sahibi, Turkcell’de de üst düzey görevlerde yer almış Levent Burak Demiralp ile Türkiye’deki e-ticaret sektörünü değerlendirdik.
Sahip olduğu e-ticaret platformlarının yanı sıra Türkiye'nin en büyük çağrı merkezlerinden Speak'in ve Atalante Sigorta'nın Yönetim Kurulu Başkanlığını da yapan deneyimli işadamı Levent Burak Demiralp, sayısı son yıllarda hızla artan online alışveriş sitelerinin bazıları neden aynı hızla batmasına sebep olan en temel hataları sorduk. Demiralp bu konudaki görüşlerini bize şöyle aktardı:
"İlk girenler çok şanslıydı"
"Bunu tek bir sebeple açıklamak elbette ki mümkün değil. İnsan kaynaklarından tutun yönetime kadar pek çok alanda yapılan hatalar oldu. Hepsinin başında da dijital pazarlama alanındaki deneyimsizliğimiz geliyor. Baktığınız zaman e-ticaretin hayatımıza girmesi çok uzun zaman önce değil. Ama şunu söyleyebilirim ki bu işe ilk girenler çok şanslıydı. Onlar pazardan paylarını aldılar. Bir de 4 yıl önce hayatımıza giren fırsat siteleri var. Onlarda çok kısa sürede oldukça ciddi bir büyüme kaydetti”.
“Sattılar ama battılar”
Yapılan hataların en başında yalnızca ciroya ve büyümeye odaklanın yer aldığını söyleyen Demiralp, “ Firmalar ciroya ve büyümeye öyle bir odaklandılar ki bu esnada karlılığı göz ardı ettiler. Ciroyu arttırmak için konulan indirimli satış fiyatları karlılığı öldürdü. Negatif bilançoyla gerçekleşen süratli büyümeler de pek çok online alışveriş sitesinin sonunu getirdi” diye konuştu.
“İnternet ucuz ürün bulma fırsat yakalama yeri algısı değişmeli”
Demiralp sözlerine şöyle devam etti:
“Firmaların yalnızca satış yapma odaklı olan bu stratejisi, insanların kafasında internet ucuz ürün satın alma yeridir gibi bir algıya neden oldu. Ancak indirimli mal satan birinin uzun vadede büyümesi ve kar etmesi mümkün değildir. Bunu yapanlar şu anda çok zor durumdalar. Kısacası aslında sattılar ama yine de battılar. Tüm bunların yanı sıra tedarik, stok ve lojistik gibi tüketicilerin tercih sebeplerinin en başında yer alan şeylerde yaşanan problemler de müşteri memnuniyetsizliklerine, dolayısıyla da müşteri kayıplarına sebep oldu. Örneğin hem en hızlı hem de ücretsiz kargoyla ürünü müşteriye ulaştırmazsanız tercih edilmeniz çok zor. Tüm zaten düşük olan karları daha da aşağılara çekti.”
“Yabancı yatırımcı Türkiye'de e-ticaretin karlı olmadığını anladı”
Demiralp, kapanan e-ticaret sitelerinin sayısında yaşanan artışın bir diğer sebebinin de çok sayıda yatırımcının Türkiye'de bu alanda ciddi karlar elde edebilmenin ancak çok uzun vadede mümkün olduğunu farkına varmaları olarak değerlendiriyor. Demiralp, “ Yatırımcı kar etmek için çok uzun vadeli yatırım yapması gerektiğini fark etti. Bu durum da iştahlarının kaçmasına sebep oldu ve yavaş yavaş kapatıp çıktılar” ifadelerini kullandı.
“Dövizdeki kur farkı işleri daha da zorlaştıracak”
Son dönemde piyasalarda yaşanan dalgalanmalar ve politik gelişmelerin işleri daha da zora sokacağına dikkat çeken Demiralp, “Özellikle dolarda meydana gelen kur farkı kısa süre sonra ya zararına satışa ya da fiyatların yükselmesine sebebiyet verecek. Yani ucuz ürün arayan müşteriler şimdikinden daha yüksek fiyatlarla karşı karşıya kalacaklar” dedi.
Demiralp, 'internet bu kadar çok hayatımız bir parçası haline gelmiş olmasına rağmen online alışveriş yapanların oranının toplam kullanıcıya oranla çok düşük olduğu görülüyor bunu nasıl değerlendiriyorsunuz sorusuna ise şöyle cevap verdi;
“Online alışveriş kavramı hayatımıza ilk girmeye başladığı yıllarda tüketicinin deneyimsizliği neticesinde gerçekleşen dolandırıcılık ve benzeri olaylar, insanlarda ciddi bir güven kaybı yarattı. Bu durumun başlıca sebeplerinden biri olarak bu faktörü gösterebiliriz “
Sahibi olduğu online satış platformlarından örnekler veren Demiralp, “ Ben kendi sitelerime baktığımda görüyorum ki müşterilerin ortalama yüzde 70’i 1 kereden fazla alışveriş yapmamış. Bu demek ki müşteri bağlılığı yaratma konusunda ciddi bir eksiğimiz var” ifadelerini kullandı.
“Potansiyel var ama iş kurgusu yanlış”
Türkiye’de internet üzerinden alışveriş alanında çok büyük potansiyel olduğu görüşüne katılıp katılmadığını sorduğumuz Demiralp, bu soruya çok net bir dille “ Potansiyel var ama iş kurgusu çok yanlış. Bu kurgu şekil değiştirmediği sürece sektör olarak bir çıkmaza girilmesi kaçınılmaz olacaktır” sözleriyle karşılık verdi.
“Paranız kadarsınız”
E-ticaret sektöründe dijital reklamın önemi tartışılmaz. Ancak yüzde 60’ından fazlasının 5 kişi ve altı çalışanı olan internet sitelerinin oluşturduğu bir sektörde ciddi reklam bütçeleri ayırabilecek çok sayıda site yok. Demiralp bu işin olmazsa olmazlarından birinin “Google” reklamlarının oluşturduğunu söylüyor. Maliyeti çok daha düşük olan sosyal medya kullanımının özellikle start-up e-ticaret platformları için çok etkili bir yol olmadığını savunan Demiralp, “ Aslında biraz paranız kadar varsınız. Ne kadar reklam bütçesi ayırırsanız trafiğiniz ve satışlarınız da o kadar yüksek oluyor. Sadece viral pazarlama yollarıyla adını duyurmayı başarabilen e-ticaret sitesi sayısı oldukça az.
“Şimdiki aklım olsa bu işe girer miydim bilmiyorum”
E-ticarette başarıyı yakalamanın sanıldığından çok daha zor olduğunun bir kez daha altını çizen Demiralp, “Teslimat hızından kargo ücretine, stokta problemlerine kadar rekabeti ve başarınızı etkileyen çok sayıda faktör var. Tüm bu zorlukları en başından bilseydim bu işe girmeden önce daha fazla düşünürdüm. Girsem de daha emin adımlarla ileriler bu kadar hızlı atılımlar yapmazdım” dedi.