Düşsün artık şu jeton

Superonline Genel Müdürü Babür Özden'le

e-posta yoluyla yaptığımız söyleşide İnternet'in önündeki engelleri aşmanın yollarını tartıştık

Babür Özden, Türk Telekom yönetiminde yaşanan kilitlenmenin faturasının ağır olacağını söylüyor. Kilit çözülemezse 1999 yılında TT 110 milyon, İnternet şirketleri 160 milyon, PC satıcıları ise 300 milyon dolarlık bir pazardan olacaklar.

Türkiye'de İnternet kullanımının yaygınlaşmasının önündeki engeller neler?

- Tek engel Türk Telekom'un Ankara'da kilitlenmiş olmasıdır. TT şu anda ülkenin yakaladığı İnternet büyüme hızını, 1997 ilk ayları itibarı ile besleyecek telefon altyapısına sahip değildir. Türk Telekom 1995'de İnternet'e yanlış atılmış bir adımla girdi. Dünya yörüngesine iki uydu ile bayrağımızı çekmiş, yakın geçmişte, ülkemizi birkaç yıl içinde telefon iletişiminde karanlık devirden çağdaş dünya seviyesine getirmiş ulusal gurur kaynağı TT şirketimiz, İnternet'e ilk adımını kendisine yakışan ve kendisinden beklenen dev bir adımla atacağına, inanılmaz cüce bir adımla İnternet'e girmiştir. 1995'de TT, Turnet ile uğraşırken paralelde İnternet'in ihtiyacı olan E1-Trunk, 822 şebekesi gibi Turnet'den defalarca daha ileri vizyon ve büyük yatırım gerektiren eksikliklerini de gidermeliydi.

Çözüm nedir?

- Aslında şu anda İnternet'in önüne çekmekte olduğu engeli süratle ortadan kaldırmak için TT'nin elinde tüm imkanları vardır. Hemen yapılması gereken, Eylül ve Ekim aylarında yakalanmış büyüme ivmesini ve trendini bozmamak için, TT Ankara yönetiminin kendi yerel telefon başmüdürlüklerine, önümüzdeki 6-8 ay için ihtiyaca yerel çözümler ile cevap verme esnekliği tanımasıdır. Örneğin biz yerel telefon başmüdürlerimizin ve kadrolarının çözüm üretmek için gece gündüz çalıştıklarını görüyoruz. Ellerinde kısa dönemli imkanlar olduğunu da görüyoruz ama Ankara'da tıkanıyorlar. Yerel imkanlar ile önümüzdeki 6-8 ay kurtarılırken, kalıcı çözümler için de hemen bugünden cep telefonu veya yakın tarihte kablo TV için verilen türden yap-işlet-devret formullü dev projelerin özel sektör katılımı ile başlatılması gerekir. Acil ve kalıcı çözümler için Ankara'nın hemen devreye girmesi gerekmekte ve her iki çözüm de, TT ve özel sektörün rahatlıkla altından kalkabileceği, kolaylıkla başarabileceği boyuttadır.

Türk Telekom'un tutumu için ne diyorsunuz?

- TT'nin performansını eleştirirken, TT'yi suçlayamıyorum. Çünkü, ülkemizde en çok gelir üreten şirketlerin arasında olan bu ulusal işletmemiz, kendi alın teri ile kazandığı parayı teknolojisine, işletmesine ve insan kaynağına geri döndüremiyor. TT kazandığını kendinde tutabilse idi, bugün bu söyleşiyi yapmıyor olurduk. TT'nin gerçekten de eleştirebileceğim tek tutumu, en azından İnternet alanında, çözüm olacağını düşündüğü formülleri veya çözüm arayışlarını, ilgili alanlara dev yatırımlar yapmış ve son derece iyi uzman kadrosu olan şirketlere danışmadan yapmasıdır.

Asıl önemli olan siyasi otoritenin tutumu değil mi? Sonuçta TT de siyasi otoritenin emir kulu.

- Kesinlikle haklısınız. 1923 yılının Türkiyesinin resmine göre ortaya çıkmış bir telekom tekelinin artık bir gecede, bir cesur insan tarafından ortadan kaldırılması gerekmektedir. Türkiye bu cesur insanı özlemle beklemektedir. Dikkat ederseniz TT'nin özelleşmesini konuşmuyorum. Zamanlama ve prosedür olarak TT'nin özelleşmesinden tamamen bağımsız olarak, TT hizmet sektörünü rekabete açabilecek cesur bir hükümeti aramaktadır ülkemiz. TT'nin özelleşmesi olmadan sektörün rekabete açılmasının gündeme getirilememesi, özelleşmede TT'nin değerinin birkaç milyar düşeceği YERSİZ korkusundan kaynaklanmaktadır. Türkiyemizde, örneğin perakende ve bireysel bankacılık hâlâ devlet tekelinde olsaydı, bugün Türkiye daha mı ileride, yoksa daha mı geride olurdu? Telekom hizmet sektörümüz 10 yıl önce rekabete açılmış olsaydı, bugün Türkiye ekonomisi ve Türk insanının iletişim olanakları daha mı ileride, yoksa daha mı geride olurdu? Zararın neresinden dönersek kârdır. TT'nin özelleşmesi ile sektörün rekabete açılması arasındaki farkın, ve ikinciyi birinciyi beklemeden yapmak ile ülkenin kat edeceği yolun görülmesi ve cesur adımlar atılması gerekir.

Yeni abone kaydını dondurduğunuz doğru mu?

- Şu anda dondurmadık, yalnız sadece İstanbul bölgesi için satışları yavaşlattık. Diğer şehirlerimizde normal satışlar devam etmekte. İstanbul bayilerimizin stokları tükenince kendilerine yeni Superstart abonelik kutumuzu yollamıyoruz. TT'den bilhassa İstanbul'da, abone büyüme hızımıza doğru orantılı yeni telefon hattı alamazsak, İstanbul'da yeni abone kayıtlarını donduracağız. Her on yeni aboneye bir telefon hattı ihtiyacımız var.

TT ekonomik olarak neleri riske atıyor?

- İnternet'in Eylül-Ekim ayındaki büyüme hızı bozulmadan devam ederse; TT 1998 yılında 50-60 milyon dolar, 1999 yılında da 100-110 milyon dolar 822 kontür geliri elde edecek. 1998 yılında 250,000, 1999 yılında 350,000 yeni kişisel bilgisayar sadece ve sadece İnternet kullanımı için satılacak. Yani 1998'de İnternet, PC sektörüne en az 200 milyon dolar, 1999'da da 300 milyon dolar ek pazar oluşturacak. İnternet şirketleri 1998 yılında 60-70 milyon dolar, 1999 yılında da 130-160 milyon dolar gelir üretecek. TT Ankara'nın kilitlenmesi çözülemez ise fatura yukarıdadır.