Dünyada 52 ülke aç

‘Küresel Açlık Endeksi’ 2015’te 21.7’ye gerileyerek 15 yıl öncesine göre yüzde 27 iyileşme gösterdi. Dünya Uluslararası Gıda Politikası Araştırma Enstitüsü (IFPRI), Alman kalkınma ve insani yardım örgütü Welthungerhilfe ve İrlandalı sivil toplum örgütü Concern tarafından yayımlanan rapor yine de dünyada 52 gelişmekte olan ülkede açlığın ‘endişe verici’ ve ‘ciddi’ seviyede olduğunu ortaya koydu. Türkiye listede var ancak 5.1 endeks verisi ile dünyadaki en düşük ikinci açlık seviyesine sahip.

GELİŞMİŞ ÜLKELER YOK
2006’dan beri düzenli olarak yayımlanan rapor ‘gelişmekte olan’ 117 ülkeyi değerlendiriyor. Yetersiz beslenen nüfus oranı, çocukların düşük kilolularının oranı, yaşlarına göre gelişemeyenlerin oranı ve çocuk ölümlerinin oranı olmak üzere dört kategoride ülkelerin açlık endeksi için veriler toplanıyor. Endeks 0 ile 100 arasında değer alıyor. Endeks 9.9’dan düşük ise düşük açlık seviyesi, 10.9 ile 19.9 arasında ise orta dereceli açlık seviyesi, 20.0-34.9 ciddi açlık seviyesi, 35.0-49.9 alarm veren açlık seviyesi 50 üstü ise aşırı derecede açlık seviyesini gösteriyor. ABD, Kanada, Avrupa Birliği ülkeleri gibi gelişmiş ülkelere bu endekste yer verilmiyor. Aslında son ekonomik kriz sonrasında gelir dağılımı eşitsizliğinin artmasıyla bu ülkelerde de oldukça yüksek bir nüfus yetersiz besleniyor. Ancak endeksi hazırlayanlar sadece ‘gelişmekte olan’ ülkelerle ilgileniyorlar.

‘BODUR’LUK PROBLEMİ
Rapordaki veriler hala korkutucu. Küresel çapta 795 milyon kişi yetersiz beslenmeyle karşı karşıya. Her yıl beş yaşının altındaki 3.1 milyon çocuk yetersiz beslenme nedeniyle hayatını kaybediyor ki bu küresel çocuk ölümlerinin neredeyse yarısını oluşturuyor. 161 milyon çocuk ise yetersiz beslenme nedeniyle kısa kalıyor. 51 milyon çocuğun ise yine yetersiz beslenme nedeniyle kiloları boylarına göre çok çok düşük. Rapora göre Türkiye’nin de en büyük problemi de ‘bodur’luk. Yetersiz beslenen çocuklar normalin altında boya sahip oluyorlar. Bu da Türkiye’nin endeks sıralamasından çıkmasını engelliyor. Yoksa nüfusunun yüzde 0.2’si yetersiz beslenen, beş yaş altı çocuk ölümlerini yüzde 1.9’a kadar indirmeyi başaran Türkiye ‘bodur’luktan kurtulamıyor. Açlık konusunda en kötü ülke Orta Afrika Cumhuriyeti. Rapor ayrıca çatışmaların ve iç savaşların da açlığı körüklediğine dikkat çekiyor. Siyasi istikrarsızlığın ve çatışmaların yaşandığı Orta Afrika Cumhuriyeti’nde açlık endeksi 46.9. 4.6 milyon kişilik ülkede 2.1 milyon kişi açlık çekiyor. Çocuk askerlerle de bilinen ülkede şimdilik anlaşma yapıldı ve UNİCEF her yıl yüzlerce çocuğu savaştan kurtarmak için çalışıyor.

YÜZDE 27 İYİLEŞME

RAPOR 1990, 1995, 2000, 2005, 2015 yılları için karşılaştırma yapılmasını sağlıyor. Ancak geçen yıla göre karşılaştırma yapmak mümkün değil çünkü sistem değişikliğine gidilmiş. 2006’dan beri üç kategoride endeksi belirleyen kurumlar bu yıl çocukların yetersiz beslenme nedeniyle düşük kiloda olanlarının oranını da endekse eklemiş ve geriye dönük bu 5 önemli tarih için güncelleme yapmış. Buna göre 1990 yılında endeks 35.4 iken, 1995’te 33.6’ya, 2000’de 29.9’a, 2005’te 27.9’a gerilemiş. 2015’te ise 15 yıl öncesine göre yüzde 27’lik iyileşme göstererek 21.7’ye indi.

 ENDİŞE VERİCİ AMA VERİ YOK
BAZI ülkeler ise endekste verilerine ulaşılamadığı için yer almıyor. Raporu hazırlayanlar Suriye, Güney Sudan, Libya, Kongo, Eritre, Bahreyn, Butan, Burundi, Somali gibi ülkelerin silahlı çatışmalar ve ülke içi istikrarsızlıklar nedeniyle aslında oldukça riskli olduğuna dikkat çekiyor. Ama veriler bulunamadığı için bu riskli ülkeler raporda bulunmuyor.

MÜLTECİ AÇLIĞINA KÜRESEL TEPKİ
DÜNYADA geçen yıl günde ortalama 42 bin 500 kişi çatışmalar nedeniyle evlerini terketti. Ve dünya çapında yaklaşık 59.5 milyon kişi çatışmalar nedeniyle yerinden edildi. Mültecilerin yüzde 87’si kaçmak zorunda kaldı. Raporu hazırlayanlar açlığın en büyük nedeninin silahlı çatışmalar olduğuna dikkat çekerek çatışmalardan kaçan mültecilere destek için küresel tepki ve destek gerektiğine işaret ediyor. Mültecilerdeki açlık ise endekse yine verilerin olmaması nedeniyle giremiyor.

ENDEKS NASIL OKUNMALI?
Endeks 0 ile 100 arasında değer alıyor. Endeks 9.9’dan düşük ise düşük açlık seviyesi, 10.9 ile 19.9 arasında ise orta dereceli açlık seviyesi, 20.0-34.9 ciddi açlık seviyesi, 35.0-49.9 alarm, endişe veren açlık seviyesi, 50 üstü ise aşırı derecede açlık seviyesini gösteriyor.

ENDEKS NASIL HAZIRLANIYOR?

1. Yetersiz beslenme: Nüfusun yüzdesi olarak yetersiz beslenenlerin oranının (günlük 1800 kalorinin altında beslenenler)

2. Çocuk zayıflığı: Beş yaşından küçük çocukların boyuna göre normal kilonun altında olanların oranı

3. Çocuk kısalığı: Beş yaşından küçük çocukların yetersiz beslenme nedeniyle kısa kalanların oranı

4. Çocuk ölümleri: Beş yaşından küçük çocukların yetersiz beslenme nedeniyle hayatını kaybedenlerin oranı

VERİLER NEREDEN ALINIYOR?

Dünya Gıda Örgütü, UNICEF, Dünya Sağlık Örgütü, Dünya Bankası.

 RAKAMLAR

%27- 10 yılda küresel açlıkta yaşanan iyileşme

795 milyon kişi- Yetersiz beslenmeye maruz insan sayısI

3.1 milyon- Yetersiz beslenme nedeniyle hayatını kaybeden çocuk sayısı

51 milyon çocuk- Yetersiz beslenme nedeniyle boyu kısa kalan çocuk sayısı

2.1 milyon kişi- Orta Afrika Cumhuriyeti’nde açlık çeken insan sayısı 

4.4 milyon kişi- Çad’da açlık çeken kişi sayısı

 %0.2- Türkiye’de yetersiz beslenen kişi oranı

KÜRESEL AÇLIK ENDEKSİNDE DEĞİŞİM

1990      35.4

1995      33.6

2000      29.9

2005      27.9

2015      21.7

EN KÖTÜ DURUMDAKİ ON ÜLKE

1- Orta Afrika Cumhuriyeti 46.9

2- Çad    46.4

3- Zambiya           41.1

4- Doğu Timor      40.7

5- Sierre Leone     38.9

6- Haiti  37.3

7- Madagaskar     36.3

8- Afganistan       35.4

9- Nijer  34.5

10- Yemen            33.9

EN İYİ DURUMDAKİ 10 ÜLKE

1- Kuveyt              5

2- Suudi Arabistan              5.1

2- TÜRKİYE            5.1

4- Slovakya           5.2

5- Romanya          5.3

6- Tunus                5.6

7- Uruguay           5.7

8- Ürdün               5.8

9- Makedonya      5.9

10- Lübnan           6.4

TÜRKİYE DURUM NASIL?

Yetersiz beslenen nüfusun oranı       %0.2

Kilosu boyuna göre eksik çocuk oranı             %1.7

Boyu kısa kalan çocuk oranı              %9.5

5 yaş altı çocuk ölümleri oranı          %1.9